2. Faint ymlaen llaw y byddai'n rhesymol disgwyl i ddarparwr gofal plant a gefnogir gan Lywodraeth Cymru hysbysu rhieni sy'n gweithio o ddyddiad dechrau eu plant? OAQ(5)0107(CC)

Caiff rhieni eu hysbysu pa bryd fydd eu hawl i ofal plant Dechrau’n Deg yn dechrau drwy ymwelydd iechyd Dechrau’n Deg yn fuan ar ôl genedigaeth. Yn ddiweddarach yn y broses, bydd awdurdodau lleol yn cyfeirio rhieni at ddarparwyr lleol fel y gellir cytuno ar ddyddiadau dechrau cyn belled â phosibl ymlaen llaw.

Roeddwn yn synnu na chefais rybudd ymlaen llaw wrth ddechrau fy mhlentyn tair oed fy hun yn ddiweddar. Y broses oedd cael cyfarfodydd ar ddechrau’r tymor a chytuno ar ddyddiad wedyn. Nid wyf yn chwilio am unrhyw ymyriad yn fy achos i, sydd wedi’i ddatrys, ond roeddwn yn meddwl tybed, o gael gofal plant i gynorthwyo rhieni sy’n gweithio yn ogystal ag addysg y plentyn, onid fuasai’n briodol os yw’r ddau riant yn gweithio, a gorfod rhoi rhybudd i feithrinfa breifat efallai, i gael o leiaf mis o rybudd ymlaen llaw ynglŷn â pha ddyddiad y gallai plentyn ddechrau mewn gwirionedd.

Mewn perthynas â gofal plant y tu allan i Dechrau’n Deg, nid oes unrhyw fater statudol o ran canllawiau ynglŷn â hyn, ond rwy’n ymwybodol o bryderon yr Aelod ac wrth i ni ddatblygu’r polisi gofal plant, wrth i ni symud ymlaen, mae’n rhywbeth y byddaf yn edrych arno’n ofalus i sicrhau bod rhieni’n ymwybodol ac yn hyderus ynglŷn â sut y gallant gael mynediad at y cyfleusterau gofal plant hyn ar draws Cymru.

Ysgrifennydd y Cabinet, fe gyfeirioch at gynnig gofal plant Llywodraeth Cymru a chyflwyno hynny yn awr wrth inni symud ymlaen yn y Cynulliad. Rwy’n credu bod y cynlluniau peilot yn mynd i ddechrau y flwyddyn hon yn y gwahanol awdurdodau lleol a nodoch fel rhai addas i’r diben ar gyfer cynnal y cynlluniau peilot hynny. Pa fath o wybodaeth gyhoeddus, pa fath o wybodaeth fydd ar gael gennych i rieni yn yr ardaloedd peilot hynny’n gyntaf fel eu bod yn ymwybodol o beth yw eu hawliau o dan y cynllun gofal plant a beth fydd ar gael iddynt?

Mae gennym bump o ardaloedd peilot, sy’n cwmpasu chwe awdurdod lleol, ac rydym eisoes wedi dechrau gweithio gyda hwy ar sut y maent yn llunio eu cynlluniau. Mater i’r awdurdod lleol fydd pa fath o ardal y byddant yn ei dewis, boed yn seiliedig ar wardiau neu ysgolion neu’r sector preifat, ond rydym yn awyddus i wneud yn siŵr, cyn yr haf, y gallwn sicrhau bod y neges yn mynd allan at rieni yn y garfan honno o unigolion lle y gallant gael mynediad at ofal plant. Cynllun peilot ydyw a rhagwelwn na fydd rhai o’r cynlluniau peilot hyn yn parhau ar y ffurf honno mewn gwirionedd. Ond yr hyn a wnawn yw dysgu o’r ffordd y mae’r cynllun cymhleth hwn, fel y bydd yr Aelod yn gwybod, yn digwydd yn Lloegr. Mae ceisio cael hynny allan drwy’r drws yn eithaf heriol, ond rydym yn dysgu o hyn a gobeithio y bydd y wybodaeth sydd—y rhan bwysig yw gwneud yn siŵr fod rhieni’n gwybod ymhell ymlaen llaw am eu gallu i gael mynediad at y rhaglen hon.