6. Sut mae Llywodraeth Cymru yn hyrwyddo diogelwch rhag tân yng Nghymru? OAQ(5)0111(CC)

Rydym yn parhau i gefnogi awdurdodau tân ac achub yng Nghymru i wella diogelwch tân. Rydym wedi darparu £1.4 miliwn ar eu cyfer eleni.

Diolch. Wrth ymateb i’ch datganiad ar 7 Chwefror ar gymunedau mwy diogel, cyfeiriais at adroddiadau yn y wasg y diwrnod cynt am gynnydd o 11 y cant yn nifer y tanau bwriadol yng Nghymru yn y flwyddyn flaenorol a oedd wedi dargyfeirio o alwadau 999 eraill a dargyfeirio criwiau tân i ffwrdd oddi wrth eu blaenoriaethau eraill. Ddeng diwrnod yn ddiweddarach, roedd sylw yn y wasg i ffigurau Llywodraeth Cymru yn sôn am drydydd cynnydd yn nifer y tanau glaswellt a gynheuwyd yn fwriadol yng Nghymru y llynedd, gydag oddeutu 2,604 o danau glaswellt wedi’u cynnau’n fwriadol. Pan ymateboch i fy nghwestiwn ar 7 Chwefror, fe ddywedoch fod y Gweinidog blaenorol wedi cael cyfarfod ar y cyd ag awdurdodau lleol, awdurdodau tân a’r heddlu, ond o ystyried y lefelau cynyddol hyn yn awr o dan eich gwyliadwraeth chi, pa gamau a roddwyd ar waith gennych neu y byddwch yn eu cymryd gyda’r awdurdodau perthnasol?

Wel, mae’r canlyniadau’n siarad drostynt eu hunain. Mae nifer yr achosion o danau wedi mwy na haneru ers datganoli ac mae’r cyfrifoldeb am y gwasanaethau tân wedi dod i Gymru. Mae’r Aelod yn iawn i dynnu sylw at y ffaith ei fod wedi cyrraedd uchafbwynt mewn tanau glaswellt. Edrychwch, mae unrhyw dân sy’n cael ei gynnau felly yn anghyfreithlon, ac rwy’n annog yr awdurdodau, neu unigolion sydd ag unrhyw wybodaeth am hynny, i fynd i’r afael â’r mater drwy ffonio’r heddlu yn yr achos hwn. Rwy’n cyfarfod â’r awdurdodau tân yn rheolaidd. Cefais gyfarfod â hwy yr wythnos diwethaf. Byddaf yn trafod pwysigrwydd y mater gyda hwy, o ran y tanau glaswellt yn benodol, wrth i ni symud ymlaen at y gwanwyn.

Yn amlwg, mae cynnau tanau bwriadol yn drosedd ddifrifol iawn. Hoffwn dalu teyrnged i’r gwasanaethau tân a ymatebodd mor sydyn mewn ymosodiad tân bwriadol ar gerbyd yn Llanedern ar 15 Ionawr, oherwydd heb hynny, byddai bywydau wedi’u colli. Ond rwyf hefyd eisiau talu teyrnged i wasanaethau ieuenctid Caerdydd a’u gwaith gyda Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru i sicrhau bod pobl ifanc sy’n cynnau tanau’n fwriadol yn wirioneddol ymwybodol o’r peryglon posibl. Nid ydynt yn targedu neb yn benodol; maent yn ei weld fel adloniant. Felly, mae prosiect Phoenix, y cynllun diffoddwyr tân ifanc a’r cynllun ymyrraeth cynnau tanau i’w gweld i mi yn dri pheth sy’n help mawr i bobl ifanc ddeall bod llosgi unrhyw beth yn weithgaredd peryglus iawn, ac yn rhywbeth i’w osgoi’n gyfan gwbl.

Diolch i’r Aelod am ei chwestiwn. Rwy’n cytuno gyda’r Aelod—rwy’n hynod o falch o’n diffoddwyr tân ledled Cymru. Mae gennym wasanaeth gwych, ac yn wir, mae Awdurdod Tân ac Achub De Cymru yn darparu nifer o raglenni diogelwch tân i bobl ifanc yng Nghaerdydd a thu hwnt. Mae’r rhain yn cael eu hariannu gan Lywodraeth Cymru a’u darparu ar y cyd â phartneriaid yn y sector cyhoeddus a’r trydydd sector, ac maent wedi mynd ati’n effeithiol iawn i gadw pobl ifanc yn ddiogel rhag tân a lleihau nifer y tanau sy’n cael eu cynnau’n fwriadol yn arbennig. Mae hyn hefyd yn mynd law yn llaw â gwaith gan dîm cyswllt yr heddlu, ac mae’n rhywbeth yr ydym yn cydnabod ei fod yn effeithiol iawn lle y mae gennym wybodaeth ynglŷn â ble y ceir peth risg o bobl ifanc yn cynnau tanau.