5. Pa drafodaethau y mae’r Cwnsler Cyffredinol wedi’u cynnal ynghylch annibyniaeth y system farnwrol yng Nghymru? OAQ(5)0030(CG)

Diolch am y cwestiwn. Mae annibyniaeth y farnwriaeth yn ganolog i reolaeth y gyfraith. Mae Llywodraeth Cymru yn gwrthod unrhyw her i uniondeb barnwriaeth tribiwnlysoedd Cymru yn gryf iawn. Mae eu penderfyniadau’n seiliedig ar y dystiolaeth ger eu bron ac yn annibynnol ar Weinidogion Cymru. Bydd yr Aelod yn ymwybodol o’r datganiad ysgrifenedig a gyhoeddais ddoe.

Nid yn unig fy mod yn ymwybodol ohono, rwyf am ddyfynnu ohono yn awr. Ddoe, yn y datganiad hwnnw, fe ddywedoch:

‘Mae’r un mor bwysig i’n sefydliadau barnwrol wybod eu bod yn ennyn hyder y ddeddfwrfa’.

Sut rydych chi’n credu y gellir cyflawni hyn?

Rwy’n credu ei fod yn ddatganiad pwysig ac mae’n bwynt pwysig ac mae’n rhywbeth y mae’n rhaid i ni ei gyflawni. A gaf fi ddweud, yn gyntaf oll heddiw, fy mod wedi dysgu y bore yma fod yr Arglwydd Brif Ustus, wrth roi tystiolaeth i Bwyllgor Cyfansoddiadol Tŷ’r Arglwyddi, wedi cyfeirio’n benodol at y datganiad hwnnw ac at ddwy ran benodol ohono? Nid wyf am ailadrodd y ddwy ran o’r datganiad, ond darllenodd ran eithaf manwl ohono ac aeth yn ei flaen i ddweud y bydd yn brawf cynyddol o aeddfedrwydd y Cynulliad hwn fel deddfwrfa a Senedd ei fod yn cydnabod ac yn deall pwysigrwydd annibyniaeth ei sefydliadau barnwrol a’r egwyddorion y cafodd ei sefydlu arnynt ac y mae’n gweithredu ar eu sail, ac mae hi yr un mor bwysig fod ein sefydliadau barnwrol yn gwybod eu bod yn ennyn hyder y ddeddfwrfa a phobl Cymru, a’u bod yn cael eu hamddiffyn rhag ymyrraeth wleidyddol a beirniadaeth ac ymosodiadau di-alw-amdanynt a di-sail wrth arfer eu dyletswyddau cyhoeddus. 

Mewn gwirionedd, aeth ymlaen i ddweud: ‘Mae’n ymddangos ei fod yn ddatganiad eithaf clir, mewn gwirionedd, o ddyletswydd yr Arglwydd Ganghellor’. Ac aeth ymlaen i ddweud: ‘Rwy’n gresynu bod yn rhaid i mi ei beirniadu mor hallt ag y gwneuthum, ond yn fy marn i, mae hi’n gyfan gwbl anghywir. Rwy’n siomedig a gallaf ddeall y pwysau a oedd yno ym mis Tachwedd, ond mae hi wedi arddel safbwynt hollol anghywir yn gyfansoddiadol.’

Credaf fod hynny’n cefnogi’r safbwynt rydym wedi’i ddatgan mewn perthynas â fy rôl fel swyddog y gyfraith a safbwynt y Cynulliad hwn. Rwy’n credu mai’r hyn sy’n bwysig yw bod Aelodau unigol y Cynulliad hwn ac arweinyddion y pleidiau gwleidyddol bob amser yn sefyll dros yr egwyddorion sylfaenol hynny am eu bod yn sylfaen i’n sefydliadau, ac os ydym yn dymuno cael ein cymryd o ddifrif, fel awdurdodaeth ac fel Senedd, yna mae’n rhaid i ni sicrhau bod pawb yn cynnal yr egwyddorion hynny.

Diolch i’r Cwnsler Cyffredinol.