Rydw i’n falch i godi i gefnogi’r gwelliannau yma ar yr angen i fynd i’r afael â gordewdra. Fel rydym ni wedi ei glywed, mae hwn wedi gweld ychydig bach o daith yng nghanol ein trafodaethau ni efo’r Bil iechyd cyhoeddus, ac rydym ni i gyd yn falch iawn i’r Gweinidog gytuno i’r newid sylfaenol yma, wedi gwrando ar yr holl dystiolaeth sydd wedi dod gerbron y pwyllgor iechyd. Fel rydym ni wedi ei glywed, mae 59 y cant o oedolion dros eu pwysau yn y wlad yma—un mewn pedwar gyda gordewdra. Ac ie, mae gordewdra yn bwysig. Ie, mae’r cysylltiad yna efo clefyd y galon a’r clefyd siwgr, fel yr ydym wedi ei glywed, ond hefyd, fel clywsom ni oddi wrth Rhun, y cysylltiad yna efo canser. Nid ydych chi yn ymwybodol weithiau, ond mae yna fwy o siawns o gael canser os ydych chi dros eich pwysau, ac mae hynny yn ffaith erbyn rŵan, ac mae yna ddigon o ymchwiliadau meddygol sydd yn profi’r pwynt yna.

Felly, gordewdra ydyw’r her amserol fwyaf sydd gyda ni ar hyn o bryd, ac mae’n weddus felly bod ein Bil iechyd cyhoeddus cyntaf ni hefyd nawr yn mynd i’r afael efo’r her sylweddol yna. Oes, mae gan addysg ran i’w chwarae—bwyta’n iach ac ati. Mae cadw’n heini efo ei ran i’w chwarae, fel rwyf wedi’i grybwyll yma o’r blaen—10,000 o gamau bob dydd. Ond hefyd, mae gan ddeddfu ran i’w chwarae, fel deddfu i sicrhau safonau maeth yn ein bwyd yn ein hysbytai a’n cartrefi gofal; a mynd i’r afael â’r dreth siwgr. Mae gyda ni hawliau ar hyn o bryd, ond efallai nid yn y dyfodol o dan Ddeddf Cymru 2017. Byddai’n dda cael isafswm pris o 50c ar bob uned o alcohol. Mae’r pwerau hynny gyda ni ar hyn o bryd, ond efallai nid yn y dyfodol o dan Ddeddf Cymru 2017. Mae yna sawl her yn fan hyn. Byddai’n dda hefyd cyfyngu ar hysbysebion bwydydd afiach. Felly, y cyfuniad hwnnw: mae addysg yn allweddol bwysig ond, fel yr ydym wedi ei weld gydag ysmygu—. Roeddem ni, yn enwedig fel meddygon a nyrsys, wedi bod yn addysgu’r cyhoedd am ddegawdau ynglŷn â pha mor ddrwg i’ch iechyd chi oedd ysmygu. Ond, beth sydd wedi gwirioneddol leihau graddfeydd ysmygu yw deddfu ar y pwnc a’r gwaharddiad ar ysmygu mewn mannau cyhoeddus. Felly, mae addysg a deddfu yn dod efo’i gilydd i wella safonau iechyd cyhoeddus. Dyna pam rwy’n falch i weld y diwygiad yma yn y Bil iechyd cyhoeddus y prynhawn yma, felly cefnogwch y gwelliant. Diolch yn fawr iawn.