Mae’r grŵp nesaf o welliannau’n ymwneud â darparu toiledau a strategaethau toiledau lleol. Gwelliant 39 yw’r prif welliant yn y grŵp hwn. Rwy’n galw ar Caroline Jones i gynnig y prif welliant ac i siarad am y gwelliant hwn ac am y gwelliannau eraill yn y grŵp. Caroline Jones.

Cynigiwyd gwelliant 39 (Caroline Jones).

Diolch, Llywydd. Rwy’n dymuno cynnig y gwelliant yn ffurfiol yn fy enw i. Mae gwelliant 39, a gyflwynwyd yn fy enw i, yn ceisio, drwy gyfrwng canllawiau Llywodraeth Cymru, gryfhau strategaethau toiledau lleol drwy wneud y camau y mae'n rhaid i awdurdod lleol eu cymryd yn eglur er mwyn mynd i'r afael â'r angen am doiledau cyhoeddus yn eu hardal leol mewn modd effeithiol ac amserol. Credaf mai hon yw'r ffordd orau o gyflawni’r hyn y mae mwyafrif y tystion a roddodd eu tystiolaeth yn ystod Cyfnod 1 a 2 am ei weld, sy'n ffordd o sicrhau bod awdurdodau lleol yn gwarantu darpariaeth ddigonol o doiledau cyhoeddus yn yr ardaloedd hyn.

Mewn byd delfrydol, ni fyddem yn chwilio am ffyrdd o gael y nifer fwyaf o doiledau i’r cyhoedd eu defnyddio; byddai gennym ni ddigon o gyfleusterau eisoes i ddarparu ar gyfer yr angen mwyaf sylfaenol hwn. Ond nid ydym yn byw mewn byd delfrydol; rydym yn byw mewn byd lle mae'r henoed a'r anabl yn gaeth i’w cartrefi, yn methu â mentro y tu allan oherwydd nad oes toiledau cyhoeddus ar gael iddyn nhw mewn llawer man.

Nid yw’r ffaith syml fod y Bil yn ei gwneud yn ofynnol i gynghorau baratoi strategaeth toiledau cyhoeddus yn gwneud dim i wella'r ddarpariaeth na thawelu pryderon y rhai a effeithir gan y diffyg mewn darpariaeth. Caiff y pryderon hyn eu rhannu nid yn unig gan grwpiau cleifion a'r comisiynydd pobl hŷn, ond hefyd gan Gydffederasiwn y GIG, Cymdeithas Cyfarwyddwyr Iechyd y Cyhoedd, ac Iechyd Cyhoeddus Cymru, a ddywedodd wrth y pwyllgor iechyd y bydd pwysau ariannol ar gynghorau yn golygu na fydd strategaeth yn gwella darpariaeth.

Mae gwelliant 39 yn cryfhau'r iaith a ddefnyddir, ac yn ei gwneud yn eglur i awdurdodau lleol ei bod yn rhaid iddyn nhw weithredu, nid yn unig gyflwyno cynigion, a bod y camau y byddan nhw’n eu cymryd wrth weithredu mor effeithiol ag sy’n bosibl ac yn cael eu cwblhau o fewn amserlen resymol. O ystyried y cyfyngiadau ariannol sydd arnom, dyma’r gorau y gallwn ei obeithio amdano. Drwy gydol trafodion Cyfnod 1 y Bil hwn rwyf wedi teimlo bod angen i Lywodraeth Cymru amgyffred y darlun cyffredinol o’r ddarpariaeth o doiledau cyhoeddus ledled Cymru. Nid oes unrhyw fudd o gael 22 o strategaethau toiledau lleol os yw’r ddarpariaeth yn anghyson mewn rhai ardaloedd. Felly mae gwelliant 40 a gyflwynwyd yn fy enw i yn rhoi'r baich ar Lywodraeth Cymru i sicrhau bod y strategaethau toiledau lleol, gyda’i gilydd, yn rhoi darpariaeth ddigonol yn genedlaethol.

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am dderbyn fy nadl yn ystod Cyfnod 2 ei bod yn angenrheidiol i ni sicrhau bod y canllawiau ar strategaethau toiledau yn cwmpasu cydweithio rhwng awdurdodau lleol. Byddaf yn cefnogi gwelliant 27 y Gweinidog, ond teimlaf y gellid ei gryfhau i ddangos mai’r rheswm dros gydweithio rhwng awdurdodau yw sicrhau bod darpariaeth ddigonol o doiledau drwy’r rhanbarthau perthnasol. Am y rheswm hwn, rwy’n gobeithio y bydd yr Aelodau yn cefnogi gwelliant 27A a gyflwynwyd yn fy enw i. Diolch yn fawr.

Galwaf ar y Gweinidog. Rebecca Evans.

Diolch. Mae'r Bil yn cynnwys dyletswydd statudol ar Weinidogion Cymru i gyhoeddi canllawiau y mae'n rhaid i awdurdodau lleol eu hystyried wrth ddatblygu eu strategaethau toiledau lleol. Mae adran 110 o'r Bil yn nodi nifer o faterion y mae'n rhaid i’r canllawiau hyn eu cwmpasu. Mae'r gwelliannau yn y grŵp hwn a gyflwynwyd gan Caroline Jones yn ceisio gwneud newidiadau i gynnwys y canllawiau. Pan gafodd newidiadau 39 a 40 eu hystyried yng Nghyfnod 2, esboniais nad oeddwn yn gallu eu cefnogi am eu bod yn mynd y tu hwnt i fwriad y polisi, ac y byddai’n creu anghysondebau o fewn y Bil.  Dyna yw fy marn o hyd, ac nid wyf yn gallu eu cefnogi heddiw. Fodd bynnag, yn ystod Cyfnod 2 ymrwymais hefyd i roi ystyriaeth bellach i un o'r materion a godwyd mewn gwelliant cysylltiedig, sef cydweithio rhwng awdurdodau lleol wrth fynd i'r afael ag anghenion ar gyfer darpariaeth toiledau, a allai gynnwys mwy nag un awdurdod. Gallai hyn gynnwys, er enghraifft, y ddarpariaeth ar briffordd bwysig sy'n mynd trwy dau awdurdod neu ragor. Mae'r ystyriaeth nawr yng ngwelliant 27 y Llywodraeth yn mynd i’r afael â hyn, sy'n mynnu bod y canllawiau a gyhoeddir gan Weinidogion Cymru yn gwneud darpariaeth am gydweithio rhwng awdurdodau lleol ar y mater hwn.

Mae gwelliant 27A, fodd bynnag, yn ceisio estyn y gwelliant hwn trwy orfodi awdurdodau lleol i fynd i gost fawr mewn cyfnod o gyni. Unwaith eto, byddai hyn yn mynd y tu hwnt i fwriad y polisi, sef gwella’r gwaith o gynllunio’r toiledau sydd ar gael i'r cyhoedd, fel eu bod yn ateb anghenion cymunedau yn well. Byddai hefyd yn arwain at anghysondebau o fewn y Bil. Byddwn felly yn gofyn i Aelodau wrthod gwelliannau 39, 40 a 27A a chefnogi gwelliant 27 y Llywodraeth yn y grŵp hwn.

Galwaf ar Caroline Jones i ymateb i’r ddadl.

Diolch, Llywydd. Rwy’n siomedig, yn amlwg, fod y gwelliannau a gyflwynais wedi eu gwrthod. Rwy'n credu fy mod yn siarad er budd ein henoed ac er budd ein pobl anabl sy'n gwbl ddibynnol ar ddarpariaeth toiledau ar gyfer mynd o gwmpas eu pethau o ddydd i ddydd. Diolch yn fawr.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 39? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad]. Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau’r bleidlais. O blaid 22, neb yn ymatal, 27 yn erbyn. Ac felly, mae’r gwelliant yn cwympo.

Gwrthodwyd gwelliant 39: O blaid 22, Yn erbyn 27, Ymatal 0.

Canlyniad y bleidlais ar welliant 39.

Gwelliant 40, Caroline Jones.

Cynigiwyd gwelliant 40 (Caroline Jones).

Symud yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 40? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau’r bleidlais. O blaid 20, neb yn ymatal, 27 yn erbyn. Felly, fe wrthodwyd y gwelliant.

Gwrthodwyd gwelliant 40: O blaid 20, Yn erbyn 27, Ymatal 0.

Canlyniad y bleidlais ar welliant 40.

Gweinidog, gwelliant 27.

Cynigiwyd gwelliant 27 (Rebecca Evans).

Do, yn ffurfiol.

Cyn gwaredu gwelliant 27, byddwn yn gyntaf yn gwaredu’r gwelliant i welliant 27. Caroline Jones, gwelliant 27A.

Cynigiwyd gwelliant 27A (Caroline Jones).

Symud yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 27A? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau’r bleidlais. O blaid 24, neb yn ymatal, 27 yn erbyn. Felly, fe wrthodwyd y gwelliant.

Gwrthodwyd gwelliant 27A: O blaid 24, Yn erbyn 27, Ymatal 0.

Canlyniad y bleidlais ar welliant 27A.

Gwelliant 27. Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 27? A oes unrhyw wrthwynebiad? Derbyniwyd gwelliant 27.

Derbyniwyd gwelliant 27 yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.