2. Beth yw asesiad y Cwnsler Cyffredinol o’r effaith a gaiff adroddiad y cyngor cyfiawnder ar ehangu amrywiaeth farnwrol ar Gymru? OAQ(5)0034(CG) 

Gallai’r argymhellion sy’n ymwneud â datblygiad personol a gallu barnwyr ar safle is ac aelodau tribiwnlysoedd i gamu ymlaen yn eu gyrfa effeithio’n gadarnhaol ar gyfleoedd gyrfaol i’r farnwriaeth dribiwnlysoedd yng Nghymru.

A gaf fi ddiolch i’r Cwnsler Cyffredinol am ei ateb? Daw’r adroddiad i’r casgliad fod ymagwedd hollol organig tuag at ehangu amrywiaeth yn golygu bod newid yn digwydd yn llawer rhy araf, a geilw am newidiadau systematig a strwythurol er mwyn hybu newid. A yw’r Cwnsler Cyffredinol yn cytuno? Pa drafodaethau a gafodd ynglŷn â sut y gall Llywodraeth Cymru gyfrannu at y broses o newid? Nid yw’n welliant enfawr os yw menyw a addysgwyd yn breifat yn dod yn lle dyn a addysgwyd yn breifat. Rydym yn awyddus i weld gwir amrywiaeth.

Diolch am eich cwestiwn atodol. Wrth gwrs, rydych yn codi rhai o’r pwyntiau a wnaed yn glir yn adroddiad Justice, a ddywedai, i bob pwrpas, fod yr uwch farnwriaeth yn cael ei dominyddu gan ddynion gwyn a addysgwyd yn breifat, ac efallai y byddai angen targedau beiddgar er mwyn ehangu amrywiaeth ar y fainc. Wrth gwrs, mae proses o newid sylweddol yn mynd rhagddi ar hyn o bryd, ac mae’r astudiaeth y cyfeiriodd yr Aelod ati gan y grŵp diwygio Justice yn feirniadol iawn, fel rhai o uwch aelodau’r farnwriaeth eu hunain mewn gwirionedd, o’r cynnydd araf a wnaed. Felly, rydym yn aros i weld canlyniad yr ystyriaethau hynny, ond maent wedi disgrifio i raddau helaeth iawn fod y methiant i sicrhau bod y farnwriaeth yn adlewyrchu cyfansoddiad ethnig, cyfansoddiad o ran y rhywiau a chyfansoddiad cymdeithasol y DU wedi dod yn fater cyfansoddiadol o bwys.

Rydym yn effro iawn i’r materion hyn mewn perthynas â’r rhan honno o’r farnwriaeth y mae Llywodraeth Cymru yn gyfrifol amdani. Yn y sylwadau a wnawn, rydym yn gwneud y pwyntiau sy’n ymwneud ag amrywiaeth yn glir iawn. Rydym hefyd yn gwneud y pwynt, yn gryf iawn, ei bod yn hanfodol fod cynrychiolaeth Gymreig yn y llysoedd uwch gan farnwyr â gwybodaeth a dealltwriaeth o ddatganoli a’r gyfraith fel y mae’n gymwys i Gymru. Felly, mae’r ddwy agwedd honno’n bendant yn cael eu hystyried gan Lywodraeth Cymru pan fo unrhyw gyfle i hyrwyddo’r amrywiaeth ehangach rydym oll yn awyddus i’w gweld.