Gwych oedd mynd i Wythnos Ymwybyddiaeth Dementia heddiw —digwyddiad y tu allan i'r Senedd. Diolch am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae'r nod o wneud Cymru yn genedl sy’n deall dementia yn un yr ydym ni i gyd yn ei rhannu. Erbyn hyn, dementia yw prif achos marwolaeth yng Nghymru, ac fe ddisgwylir i nifer y bobl yr effeithir arnynt gan ddementia gynyddu gan oddeutu 40 y cant yn ystod y degawd nesaf.

Mae'n bwysig ein bod ni’n mabwysiadu dull cyfan, sy'n golygu gwrando ar bobl â dementia ynghylch eu hanghenion a barn aelodau o'r teulu, gweithwyr proffesiynol a gofalwyr. Felly, mae'n galonogol gweld y bu llawer o gydweithrediad â’r Gymdeithas Alzheimer a'r tîm prosiect ymgysylltu a grymuso ar gyfer dementia. Dim ond drwy gasglu gwybodaeth, ac mae'n rhaid i hynny fod yn barhaus, y gallwn ni gyrraedd pobl ag anghenion mor unigol.

O ran y strategaeth ddementia ddrafft ei hun, mae gennyf ychydig o gwestiynau yn ymwneud â'r mesurau perfformiad lefel uchel. Rydych chi wedi gosod targed o sicrhau bod dwy ran o dair o ddioddefwyr dementia yn cael diagnosis ffurfiol. A allwch chi ddweud wrthyf i pryd y bydd yn bosibl i ni weld bod y targed hwn yn realistig ac, yn wir, a ydym am fod ar y trywydd iawn i gyrraedd y targed hwn?

Mae'r strategaeth yn gosod targed ar gyfer y ganran o staff y GIG sy'n dod i gysylltiad â'r cyhoedd i gael eu hyfforddi mewn gofal dementia hefyd. Y targed yw tri chwarter y gweithlu erbyn 2019, a hoffwn ofyn pryd y gallwn ddisgwyl gweld 100 y cant o staff y GIG yn cael eu hyfforddi ar y lefel briodol o ofal dementia.

Mae Llywodraeth Cymru yn hollol iawn i ddymuno gweld gostyngiad yn y ganran o bobl â dementia sy'n cael presgripsiwn am feddyginiaeth gwrth-seicotig. Fodd bynnag, nid ydych chi wedi nodi targed ar gyfer y gostyngiad hwnnw, ac, yn ddigon teg, efallai y bydd rhai achosion lle bo hyn yn angenrheidiol, ond mae pob un o'r arbenigwyr yn cytuno na ddylem fod yn defnyddio’r meddyginiaethau hyn i drin dementia. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, a fyddwch chi’n defnyddio canllawiau i sicrhau bod meddyginiaeth gwrth-seicotig ond yn cael ei defnyddio pan fo angen gwirioneddol?

Rydych chi wedi amlygu’n flaenorol y gall dementia ddod ar unrhyw oed ac, yn wir, y rhan y gall alcohol ei chwarae. Mae angen i ni addysgu'r cyhoedd yn well ynghylch peryglon dementia sy'n gysylltiedig ag alcohol a niwed i'r ymennydd. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, pa gynlluniau sydd gennych chi i gynyddu ymwybyddiaeth y cyhoedd ynghylch y ffaith y gall camddefnyddio alcohol arwain at ddementia? Yn olaf, Ysgrifennydd y Cabinet, pa gynlluniau sydd gennych chi i wella’r cyfleoedd i ddefnyddio clinigau camddefnyddio sylweddau, fel y gallwn, gobeithio, atal mwy o bobl rhag datblygu dementia sy'n gysylltiedig ag alcohol yn y dyfodol?

Mae dementia yn un o'r heriau iechyd mwyaf sy'n wynebu ein cenedl, ac felly, mae’n hanfodol ein bod yn cael y strategaeth hon yn iawn. Edrychaf ymlaen at weld a gweithio gyda chi, Ysgrifennydd y Cabinet, i rannu ein nod cyffredin o genedl sy’n deall dementia. Diolch.