5. 4. Datganiad: Brexit a Datganoli: Diogelu Dyfodol Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:55 pm ar 20 Mehefin 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Neil Hamilton Mr Neil Hamilton UKIP 3:55, 20 Mehefin 2017

(Cyfieithwyd)

Rwy’n croesawu’r datganiad heddiw. Yn benodol, rwy’n croesawu’r dôn y mae'r Prif Weinidog wedi’i mabwysiadu; rwy’n meddwl ei bod yn realistig ac yn rhesymol ac yn fwy argyhoeddiadol o’r herwydd. Rwy’n falch ei fod wedi symud ymlaen o'r refferendwm yn y 12 mis diwethaf, mewn gwrthgyferbyniad llwyr â’r dôn a glywsom gan arweinydd Plaid Cymru yn gynharach heddiw. Dyna'r ffordd, rwy’n meddwl, i hybu buddiannau Cymru gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig ac, yn wir, yn fwy eang hefyd.

Er fy mod yn cymeradwyo’r hyn a ddywedodd arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig, bod angen inni sefydlu consensws mor eang â phosibl i gefnogi'r safbwynt Llywodraeth Cymru ynglŷn â Llywodraeth y Deyrnas Unedig, ac, yn UKIP, bydd y Prif Weinidog yn gweld efallai ein bod yn nes at ei safbwynt ef nag y mae'r Ceidwadwyr Cymreig. Yn benodol, fel yr wyf wedi’i ddweud o'r dechrau, dylem gael pob ceiniog o arian trethdalwyr Prydain y mae Brwsel ar hyn o bryd yn ei gwario yng Nghymru yn ôl yma yng Nghaerdydd, a hefyd rydym yn erbyn cipio’r pwerau sydd wedi'u datganoli yn ôl mewn unrhyw ffordd. Ac rwy’n llwyr gefnogi'r datganiadau y mae'r Prif Weinidog wedi'u dweud heddiw ynglŷn â hynny i gyd.

Rwyf hefyd yn ategu ei farn bod angen i Lywodraeth y DU ein trin â pharch ac na fydd yr undeb yn goroesi ac yn ffynnu oni bai bod pob cyfranogwr ynddi’n arddangos y nodweddion hynny. Mae'n drueni, rwy'n meddwl, nad yw Llywodraeth y DU wedi bod yn fwy cynhwysol nac wedi ceisio symud ymlaen gyda Llywodraeth Cymru yn hyn o beth. Rwyf yn sicr yn anghymeradwyo’r ffaith bod Michael Gove wedi canslo ei gyfarfod a gynlluniwyd gyda Gweinidogion datganoledig.

Gofynnodd y Prif Weinidog i arweinydd Ceidwadwyr Cymru beth yw ei bolisi ar amrywiaeth o faterion, ac, wrth gwrs, hoffem gael mynediad rhydd, cyn belled ag y bo modd, i farchnadoedd Ewrop, ac rydym yn erbyn rhwystrau di-dariff. Nid y broblem gyda'r farchnad sengl wrth iddi ddatblygu oedd y syniad a oedd gan y Llywodraeth pan oeddwn yn aelod ohoni, a oedd yn seiliedig ar achos Cassis de Dijon yn Llys Cyfiawnder Ewrop, lle nad oedd angen rheoleiddio’n fanwl pob cynnyrch a gynhyrchwyd yn y Cymunedau Ewropeaidd, fel yr oeddent ar y pryd, fel bod pawb wedi’i gaethiwo mewn un gyfres o reoliadau, ond y gallech werthu unrhyw gynnyrch a oedd yn gyfreithlon mewn un wlad mewn unrhyw wlad arall, a byddai hynny, rwy’n meddwl, wedi bod yn ffordd well o lawer i’r Undeb Ewropeaidd symud ymlaen. Ond aethant i'r cyfeiriad arall a chanlyniad hynny oedd y bleidlais, rwy’n meddwl, ar 23 Mehefin y llynedd.

Ond mae'n rhaid inni dderbyn bod symud yn rhydd yn eitem nad yw'n agored i drafodaeth ar gyfer Llywodraeth Prydain, oherwydd dyna oedd un o'r prif gynhwysion y tu ôl i benderfyniad pobl Prydain fis Mehefin diwethaf. Ceir problemau o ran ffiniau Gogledd Iwerddon—rwy’n derbyn hynny’n llawn ac mae’r rheini’n broblemau ymarferol y mae angen eu datrys. O ran yr undeb tollau, ni allaf weld sut y byddai’n bosibl inni aros y tu mewn i'r undeb tollau, oherwydd byddai hynny'n golygu y byddem yn colli un o brif fanteision Brexit, sef y gallu i lunio cytundebau masnach rydd â'r 85 y cant o'r economi fyd-eang nad yw’n rhan o'r UE.

Er fy mod yn derbyn yn llwyr yr hyn y mae'r Prif Weinidog yn dweud, sef bod rhywun yn siŵr o ennill a cholli mewn unrhyw gytundeb masnach rydd, a bod yn rhaid diogelu’r collwyr cyn belled ag y gallwn, dylai Llywodraeth Prydain, felly, gychwyn trafodaethau ystyrlon gyda'r gweinyddiaethau datganoledig i geisio dod o hyd i gynnig cyfansawdd sy'n golygu bod unrhyw grŵp penodol—gadewch inni ystyried ffermwyr defaid, er enghraifft, fel un o'r enghreifftiau gorau o hyn—a allai fod o dan anfantais drwy gytundeb masnach rydd, fel y dywedodd y Prif Weinidog, gyda Seland Newydd, bod gennym ryw fodd i amddiffyn eu buddiannau. Dydw i, yn anffodus, ddim yn gweld unrhyw fecanwaith ar hyn o bryd sydd wedi ei sefydlu gan Lywodraeth y DU i ymdrin â'r anhawster cyfansoddiadol hwnnw.

Felly, rwy’n croesawu'r cynigion y mae'r Prif Weinidog wedi’u cyflwyno ar gyfer creu rhyw fath o gyngor Gweinidogion ar gyfer y DU, er bod gan y rheini ohonom sydd wedi bod yn aelodau o Gyngor y Gweinidogion yn yr UE, yn ddiau, lawer o feirniadaeth o'r modd y mae’r sefydliad cyfrinachgar hwnnw’n gweithio. Mae'n sicr yn syniad diddorol y dylid cyflwyno rhyw fath o system pleidleisio drwy fwyafrif cymwysedig yn y DU—yn cynnwys Llywodraeth y DU yn ogystal ag un weinyddiaeth ddatganoledig—er na fyddwn am gymeradwyo hynny heb feddwl ymhellach.

Nid wyf yn cytuno â'r Prif Weinidog pan ddywedodd fod y wlad wedi ei rhannu’n ddwfn. Mae'r rhaniadau sy'n bodoli yn ddwfn, ond mae'r mwyafrif llethol o bobl yn y wlad hon naill ai wedi croesawu penderfyniad y refferendwm fis Mehefin diwethaf yn frwd, neu wedi addasu iddo. Dim ond efallai 20 y cant o'r boblogaeth sydd â safbwynt gwahanol, a phleidleisiodd 83 y cant o'r bobl a bleidleisiodd yn yr etholiad cyffredinol ychydig ddyddiau yn ôl dros bleidiau sydd wedi ymrwymo’n ffurfiol i adael yr Undeb Ewropeaidd. Nid wyf yn siŵr y byddai confensiwn ar ddyfodol y DU yn ddefnyddiol ar hyn o bryd. Yn wir, mae canlyniad yr etholiad cyffredinol, fel y nododd y Prif Weinidog, yn yr Alban yn dangos efallai fod y cyfeiriad teithio i’r gogledd o'r ffin braidd yn wahanol i'r hyn yr oeddem yn ei feddwl dim ond ychydig wythnosau’n ôl, ac efallai y byddai'n well gweld sut yr aiff pethau am ychydig o amser eto cyn inni geisio meddwl am sefydliadau ffurfiol sydd wedi'u cynllunio i fod yn barhaol.

Dim ond un pwynt arall yr hoffwn ei wneud, o ystyried yr amser, nad yw wedi cael sylw hyd yn hyn, sef y gosodiad ar dudalen 12 y ddogfen hon, sy'n cyfeirio at y corpws o reoleiddio y byddwn yn ei etifeddu gan yr UE pan fyddwn yn gadael. Nid wyf yn meddwl ei bod yn iawn gwneud datganiad cyffredinol y dylem gadw ar gyfer y tymor hir yr amddiffyniadau cymdeithasol ac amgylcheddol yr ydym wedi’u cronni drwy'r UE. Rwy'n meddwl y dylem edrych ar bopeth sydd ar y llyfr statud deddfwriaethol ar hyn o bryd a’i ystyried o'r newydd o ran a yw'n gwbl gymesur, a ellid cael gwared ar lawer o'r rheoliadau hyn yn gyfan gwbl neu eu trwsio mewn rhyw ffordd i leihau'r gost i'r cyhoedd heb beryglu dim o'r buddiannau cyhoeddus y maent wedi’u cynllunio i’w hamddiffyn. Dros 45 mlynedd, mae toreth o ddeddfwriaeth wedi ei chynhyrchu yn fanwl tu hwnt, yn aml iawn heb brin ddim goruchwyliaeth seneddol o gwbl. Mae rhai rheoliadau sy'n uniongyrchol berthnasol, er enghraifft, ond nid ydynt erioed wedi bod yn destun pleidlais mewn unrhyw ffordd yn Nhŷ'r Cyffredin. Gyda llawer o'r cyfarwyddebau—rwyf wedi eistedd ar bwyllgorau i’w hystyried, ond heb gael y pŵer i wneud unrhyw newidiadau sawl gwaith yn y degawdau diwethaf—rwyf wedi dod yn gwbl ymwybodol o'r diffyg democrataidd, felly dylem ymdrin â hynny. Bydd yn cymryd amser hir iawn, iawn wir, ond serch hynny rwy’n meddwl y dylem gymryd golwg hyblyg ar hyn. Ac er budd Cymru, ac ystyried mai ni yw’r rhan dlotaf o’r Deyrnas Unedig, dylem geisio ein gwneud ein hunain mor gystadleuol ag y bo modd i godi lefel incwm ein pobl. Felly, rwy’n rhoi cefnogaeth eang i'r Prif Weinidog am y dull y mae wedi’i gymryd heddiw, ac rwy'n meddwl bod hon yn llawer gwell dogfen na'r ddogfen ar y cyd a gynhyrchwyd gyda Phlaid Cymru. Rwy'n meddwl ei fod yn llawer gwell pan fo’n aredig ei gŵys ei hun, yn hytrach na bod rhywun yn arafu’r aradr y tu ôl iddo.