2. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi’r wybodaeth ddiweddaraf o ran cynnydd y Nodyn Cyngor Technegol 20? OAQ(5)0158(ERA)

Diolch. Rwy’n bwriadu ailgyhoeddi nodyn cyngor technegol 20 wedi’i ddiwygio ar gynllunio a’r iaith Gymraeg cyn toriad yr haf. Bydd y nodyn cyngor technegol diwygiedig yn cefnogi amcanion strategaeth iaith Gymraeg newydd y Llywodraeth, Cymraeg 2050, ac yn cynnwys negeseuon allweddol o fframwaith asesu risg newydd i’r Gymraeg ar gyfer datblygiadau mawr.

Diolch am hynny, ond daeth yr ymgynghoriad blaenorol i ben ym Mawrth y llynedd, sydd 15 mis yn ôl nawr, ac mae pobl yn dangos consýrn bod yna ddiffyg arweiniad yn hynny o beth. Sut ydych chi’n disgwyl i gynghorwyr, a’r Arolygiaeth Gynllunio, weithredu’n iawn ar y statws cryfach a ddaeth i’r Gymraeg drwy Ddeddf Cynllunio (Cymru) 2015, os nad oes yna symud yn y mater yma? Ac, onid yw’n glir o’r penderfyniad i beidio sôn yr un waith am y Gymraeg yn y llythyr am gais cynllunio Pen y Ffridd ym Mangor—cais a wrthodwyd gan y cyngor, yn rhannol oherwydd ei effaith iaith—nad oes yna flaenoriaeth i’r Gymraeg yn hynny o beth? Sut, felly, ydych chi, fel Gweinidog, yn bwriadu y bydd y cyngor technegol newydd yma, pan gaiff ei gyhoeddi, yn cymryd mewn i ystyriaeth y materion yma ac yn gwneud hyn mewn ffordd amserol nawr?

Wel, ni allaf roi sylwadau ar apêl Pen y Ffridd. Yn amlwg, mae gerbron Gweinidogion Cymru iddynt benderfynu arni ar hyn o bryd. Mae’n rhaid i mi ddweud na fydd y nodyn cyngor technegol diwygiedig yn cynnwys newidiadau ar raddfa fawr. Credaf fod y fersiwn gyfredol yn parhau i ddarparu cyngor cadarn i ddatblygwyr ac i awdurdodau lleol yn y cyfamser.

Ysgrifennydd y Cabinet, yn amlwg, mae’r gallu i bennu’r canllawiau ar gyfer y nodiadau cyngor technegol a roddir gan Lywodraeth Cymru yn fesur hanfodol bwysig mewn unrhyw system gynllunio. Mae’r rhan y mae cynghorau cymuned a chynghorau plwyf yn ei chwarae wrth benderfynu ar geisiadau yn aml iawn yn cael ei hesgeuluso i raddau helaeth, a cheir diffyg dealltwriaeth ynglŷn â sut yn union y gall y nodiadau cyngor technegol fod o gymorth i gynghorau tref a chymuned i sicrhau bod eu trafodaethau’n fwy buddiol i’r cymunedau y maent yn eu gwasanaethu. Pa waith y mae eich adran yn ei wneud i gynorthwyo’r broses o ddatblygu dealltwriaeth o’r nodiadau cyngor technegol a ddarperir gan yr adran gynllunio, fel y gallant hidlo drwy’r system gynllunio, ac er mwyn i gymunedau fod yn hyderus fod eu buddiannau’n cael eu gwarchod?

Rydym yn monitro polisi cynllunio a nodiadau cyngor technegol yn gyson, ac yn diweddaru’r canllawiau i awdurdodau lleol, wrth gwrs. Mae’r ffordd y caiff ei ledaenu wedyn i gynghorau cymuned a chynghorau plwyf yn bwysig iawn, oherwydd, fel y dywedwch, mae ganddynt rôl bwysig i’w chwarae mewn ceisiadau cynllunio. Felly, mae hwnnw’n waith y mae swyddogion yn ei wneud gydag awdurdodau lleol, ac mae’r wybodaeth honno wedyn yn cael ei lledaenu i lawr.