1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i annog ailgylchu gwastraff bwyd yng Nghymru? OAQ(5)0157(ERA)

Diolch. Mae ailgylchu ac atal gwastraff bwyd yn cael eu hyrwyddo drwy ymgyrch newid ymddygiad Ailgylchu dros Gymru, dan arweiniad WRAP Cymru, gan gynnwys yr ap Hoffi Bwyd Casáu Gwastraff. Rwy’n trafod y posibilrwydd o ariannu ymgyrch newid ymddygiad estynedig gydag awdurdodau lleol, er mwyn atgyfnerthu’r negeseuon hyn ymhellach.

Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae’n sicr yn bwysig iawn ein bod yn annog teuluoedd i ailgylchu cymaint o wastraff bwyd â phosibl yng Nghymru. Rwy’n falch iawn o’r ffaith fod y cyfleuster treulio anerobig ym Mryn Pica yn fy etholaeth wedi trawsnewid gwastraff bwyd yn ddigon o drydan i bweru dros 2,500 o gartrefi ar gyfer y flwyddyn galendr y llynedd. Beth yw’r ffordd orau y gall Llywodraeth Cymru hyrwyddo’r neges, os yw cartrefi yn cynhyrchu gwastraff bwyd—a gwasanaethau cyhoeddus a busnesau preifat hefyd—ei fod yn cael ei ailgylchu’n briodol, fel y gellir ei ddefnyddio i bweru cartrefi ac adeiladau?

Mae’n wirioneddol bwysig fod deiliaid tai yn deall beth sy’n digwydd, ac mae 99 y cant o gartrefi bellach yn gallu darparu eu gwastraff bwyd er mwyn iddo gael ei ddefnyddio yn y ffordd hon. Mae WRAP Cymru yn gweithio gydag awdurdodau lleol ledled Cymru i gynyddu’r cyfraniad o wastraff bwyd ar gyfer y canolfannau treulio anaerobig. A’r llynedd, dyblodd lefelau gwastraff bwyd un awdurdod lleol o ganlyniad i’r ymgyrch, ac mae’r ymgyrch gyffredinol wedi hybu gostyngiad yn lefelau gwastraff bwyd y cartref yng Nghymru, i lefelau is nag unrhyw le arall yn y DU. Unwaith eto, rydym yn arwain yn hyn o beth. Mae hwnnw’n ostyngiad o 12 y cant.

Ysgrifennydd y Cabinet, wrth gwrs, rwy’n derbyn mai gwaith awdurdodau lleol yw annog trigolion i ailgylchu eu gwastraff bwyd. Ond a gaf fi ofyn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, pa ystyriaeth rydych wedi’i rhoi i ymgyrch genedlaethol, ledled Cymru, i annog pobl i feddwl am y ffordd y maent yn siopa ac yn cynllunio eu prydau mewn perthynas â lleihau gwastraff bwyd?

Wel, soniais yn fy ateb i Vikki Howells am ap Hoffi Bwyd Casáu Gwastraff. Nid wyf yn gwybod a ydych wedi’i weld ai peidio, ond mae’n ap newydd sydd newydd ei gyhoeddi. Rwyf rhwng dau feddwl yn ei gylch. Mae’n seiliedig ar Tinder, felly mae’n ymwneud, mewn ffordd, â pharu dau beth â’i gilydd, os hoffwch. Felly, os oes tatws gennych dros ben un diwrnod, ac ŵy dros ben ar ddiwrnod arall, sut rydych yn eu paru? Ond mae’n ddyddiau cynnar iawn, felly rydym yn edrych i weld sut y mae’n datblygu. Ond mae’n debyg fod hyn yn ymwneud â ffyrdd arloesol—gallai apelio at bobl iau hefyd. Felly, cawn weld sut y mae’r ymgyrch honno’n datblygu. Ond rwy’n credu y gallai wneud i bobl feddwl mwy, rywsut, ynglŷn â’u harferion siopa.

Gan ddychwelyd at dreulio anaerobig, mae cyngor Caerdydd a Chyngor Bro Morgannwg wedi gweithredu ar y cyd i wneud hyn. Tybed beth yw eich barn ynglŷn â faint o gynghorau lleol sydd wedi defnyddio cynllun o’r fath. Sut mae hynny wedi bod hyd yma, yng Nghymru?

Wel, mae cyfleusterau treulio anaerobig yn dod yn fwy poblogaidd, ac rydym yn gweld mwy ohonynt. Mae gennyf un yn fy etholaeth—credaf mai hwnnw oedd un o’r rhai cyntaf yng Nghymru—ac rydym yn sicr yn gweld ychydig mwy ohonynt. Cyfoeth Naturiol Cymru sy’n gyfrifol am eu rheoleiddio. Fe fyddwch yn gwybod am rai o’r materion sy’n codi. Tynnodd Hefin David sylw at rai materion sy’n codi o hyn yn y datganiad busnes ddoe, rwy’n credu. Felly, mae angen inni weld mwy o hyn, ond mae angen ei reoleiddio mewn ffordd briodol.