Diolch yn fawr iawn, Llyr, am y cwestiynau yna. O ran pennu lefelau ffioedd, yr hyn yr wyf bob amser wedi’i ddweud yn gyson yn y Siambr hon yw y byddaf yn cymryd nifer o ffactorau i ystyriaeth wrth fynd i'r afael â’r pwynt hwnnw. Mae’r ffactorau hynny wedi cynnwys sefyllfa cyllid Llywodraeth Cymru ei hun, yr effaith ar fyfyrwyr, ac, yn wir, sefyllfa cyllid y sector yn ei gyfanrwydd. Dim ond yn gynharach heddiw, mewn cwestiynau i'r Prif Weinidog, cawsom un o'ch cydweithwyr yn siarad am yr heriau ym Mangor, a’r posibilrwydd o golli swyddi ym Mangor. Mae eich cydweithiwr sy’n eistedd nesaf atoch chi, Simon Thomas, yn aml yn pryderu—yn briodol felly—am golledion swyddi yn y sector addysg uwch yn ei ardal ei hun, ac rwyf wedi gorfod ystyried nifer o ffactorau, gan gynnwys penderfyniadau a wnaed ar draws y ffin yn Lloegr, gyda golwg ar lefelau ffioedd. Ond yr hyn sy'n bwysig ei gofio, yn fy marn i, yw bod benthyciadau ffioedd ond yn daladwy ar ôl graddio, a dim ond pan fydd y graddedigion yn ennill £21,000, ac y cânt yn wir eu dileu ar ôl 30 mlynedd. Felly, y bobl hynny sy'n elwa fwyaf yn economaidd o fynd ymlaen i gwrs addysg uwch sy’n talu'r mwyaf yn ôl. Mae myfyrwyr o Gymru hefyd yn unigryw yn yr ystyr eu bod yn gymwys i hyd at £1,500 i gael ei ddileu oddi ar falans eu benthyciadau pan fyddant yn dechrau ar raglen ad-dalu. Mae hynny’n unigryw i Gymru, ac mae'n fwriad gennyf barhau i wneud hynny.

Ond gadewch i ni fod yn gwbl glir ynghylch gwaith yr UCM gyda golwg ar ‘Y Bunt yn Eich Poced', a'r pryderon y mae myfyrwyr wedi’u mynegi, teuluoedd wedi’u mynegi, mai’r costau byw o ddydd i ddydd yw’r rhwystr pennaf i’r rheini sy'n mynd ymlaen i astudio ar lefel addysg uwch ac, yn hollbwysig, yn aros mewn addysg uwch. Os ydych yn edrych ar y sefyllfa ar draws y ffin yn Lloegr, lle nad oes grantiau ar gael—waeth beth yw eich cefndir, nid oes unrhyw gymorth ariannol ar gyfer costau byw o ddydd i ddydd—myfyrwyr o gefndir tlotach sy'n anghymesur yn gadael ar ôl eu blwyddyn gyntaf yn y brifysgol. Nid wyf i byth—byth—eisiau gweld myfyriwr Cymraeg sy'n gallu cynnal i hunan yn academaidd ar gwrs addysg uwch yn gorfod rhoi’r gorau iddi oherwydd costau byw o ddydd i ddydd. Rydym yn unigryw—yn unigryw—yn y system yr ydym yn ei chyflwyno i fyfyrwyr o Gymru heddiw.

O ran y maniffesto Llafur, nid yw'n fater i mi i amddiffyn maniffesto’r Blaid Lafur. Ond roedd maniffesto Llafur Cymru yn etholiadau'r Cynulliad y llynedd yn dweud na fyddai myfyrwyr o Gymru yn cael eu rhoi dan anfantais ac y byddent yn well eu byd na myfyrwyr yn Lloegr, ac mae’r ymrwymiad maniffesto hwnnw, ynghyd ag ymrwymiad maniffesto ein plaid ni, yn cael ei anrhydeddu yma heddiw. Bydd ffioedd Cymru yn dal i fod yn is mewn prifysgolion yng Nghymru na'r rhai y mae myfyrwyr o Gymru yn eu talu mewn sefydliadau yn Lloegr ac y mae myfyrwyr o Gymru yn eu talu i fynychu prifysgolion yr Alban. Gadewch i ni fod yn gwbl glir ynghylch hynny.

Llyr, fe wnaethoch chi ddyfynu’r IFS. Wel, gadewch i mi fod yn glir ynghylch yr hyn y mae'r IFS wedi'i ddweud am gyllid i fyfyrwyr, a dyfynnaf:

byddai dod â grantiau cynhaliaeth yn ôl yn fantais gan y byddai’n caniatáu i’r llywodraeth dargedu myfyrwyr neu gyrsiau penodol sydd â manteision ehangach i gymdeithas ... dylai’r llywodraeth— roeddent yn cyfeirio at San Steffan— roi mwy o bwysau ar yr olaf yn hytrach na'r cyntaf, h.y. lleihau ffioedd. Dyna'r dull y dylent ei gymryd wrth lunio polisïau. Rydym yn gwneud yn union yr hyn y mae’r arbenigwyr annibynnol yn dweud y mae angen i ni ei wneud yn y wlad hon.

Gyda llaw, o ran ffioedd cysylltiedig â chwyddiant, dyna'n union yr hyn a wnaeth eich plaid pan oeddech chi mewn Llywodraeth yma yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru. Dyna'n union yr hyn a wnaethoch. [Torri ar draws.] Mae'n union yr hyn—[Torri ar draws.] Mae'n union yr hyn a wnaethoch. [Torri ar draws.] Gwir, Simon. Gwir. Gwir iawn, Simon. Mae'n wir iawn, iawn. Y lefel ffi— [Torri ar draws.] Ac rwy'n siŵr, Simon, pan oeddech chi’n gynghorydd arbennig yn y Llywodraeth, gwnaethoch chi hynny am yr un rhesymau ag yr wyf fi’n ei wneud heddiw, i gefnogi'r sector.

Bydd y ffioedd— [Torri ar draws.] Bydd y ffioedd— [Torri ar draws.]Pe cawn fwrw ymlaen i ateb gweddill cwestiynau Llyr, bydd y ffioedd yn berthnasol i'r garfan gyfan o 2018-19 ymlaen. O ran y cyflog byw, a gaf i ddweud fy mod yn falch iawn o gyhoeddiad Prifysgolion Cymru ddoe mai Cymru fydd y sector addysg uwch cyntaf i fod yn gyflogwr cyflog byw? Mae hyn yn bwysig iawn, oherwydd, hyd yn hyn, ac eithrio Prifysgol Caerdydd a'r Brifysgol Agored, nid oedd hynny'n wir. Mae hyn yn newyddion da i'r gweithwyr ar y cyflogau isaf yn y sector sy'n gweithio yn y sefydliadau ar hyd a lled Cymru, ac nid yw ond yn iawn ein bod yn gwneud hynny. Ni allwn ddadlau dros gyflog byw ar gyfer myfyrwyr pan nad yw’r bobl sy'n glanhau’r darlithfeydd, y neuaddau preswyl a’r toiledau yn cael eu trin yn yr un ffordd. Rwyf wrth fy modd—rwyf wrth fy modd, wrth fy modd—bod Prifysgolion Cymru wedi gwneud cynnydd yn y maes hwn pan nad ydynt wedi bod yn barod i wneud hynny. Ond mae rhagor i'w wneud—mae rhagor i'w wneud yn ddiamod—o ran tryloywder â'r lefelau cyflog uwch yn y sefydliadau, ac rwy’n dal i gael deialog gynhyrchiol iawn â Phrifysgolion Cymru am bwysigrwydd y mater hwn, tryloywder ar y mater hwn, ac rwy’n gobeithio y byddaf yn ôl yn y Siambr cyn bo hir i wneud cyhoeddiad cadarnhaol arall yn hynny o beth. Byddaf yn parhau i gael y trafodaethau hynny gyda nhw.

Mae’r Aelod yn sôn am ddyfodol y coleg. Fel y bydd yr Aelod yn gwybod, rwyf wedi tynnu’r gyllideb ar gyfer y Coleg Cymraeg Cenedlaethol allan o Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru eleni er mwyn diogelu cyllid ar gyfer y gwaith pwysig iawn y mae’r coleg yn ei wneud, oherwydd fy mod yn poeni, yn sgil y pwysau ar gyllid AU, efallai y gallai gwaith y coleg gael ei danseilio. Felly, rydym wedi cymryd camau penodol i ddiogelu’r arian hwnnw yn y flwyddyn hon, ac rwy’n disgwyl yn eiddgar am adroddiad Delyth Evans a fydd yn rhoi cyngor annibynnol i’r Llywodraeth hon ar ddyfodol y coleg, a sut y dylai swyddogaeth y coleg gael ei datblygu yn y dyfodol.

Gyda golwg ar y mater hwn o gael pobl i ddod yn ôl i Gymru, mae pethau y tu allan i fy mhortffolio y mae angen i ni eu gwneud. Mae angen cyfleoedd swyddi fel y gall y bobl hynny ddod yn ôl i Gymru. Mae angen tai fforddiadwy mewn rhannau o Gymru, fel y gall pobl ddod yn ôl a fforddio prynu tai a magu eu teuluoedd yno. Ond mae ein hymrwymiad i hyn yn gwbl glir wrth inni sefydlu ein mesurau benthyciadau ôl-raddedig interim. Bydd y benthyciadau ôl-raddedig—. Nid benthyciadau, mae’n ddrwg gen i; gall pawb gael benthyciad. Bydd y mesurau grantiau ôl-raddedig ar gael yn unig i'r bobl hynny sy'n dod yn ôl i astudio yng Nghymru. Ac mae hynny’n ymrwymiad ac yn arwydd o sut yr wyf yn dymuno gallu defnyddio adnoddau cyhoeddus i gymell y rhai a fydd yn dod yn ôl ac yn cyfrannu. Fel y dywedais wrth ateb Darren Millar, rydym eisoes yn gweithio gyda Vaughan Gething yn hynny o beth o ran nyrsys. Rwy’n bwriadu edrych i mewn i hyn o ran anghenion dysgu ychwanegol a chyfleoedd eraill.