A gaf fi ddiolch i Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid am ei ddatganiad heddiw? Fel un o dri aelod o’r pwyllgor a ymwelodd â Chaeredin, a’r unig un a fu mor annoeth â mynd ar y trên a chymryd llawer mwy o amser na phawb arall, fe’i cefais yn hynod ddefnyddiol pan gyrhaeddais yno, yn enwedig y cyfarfodydd gyda Phwyllgor Cyllid a Chyfansoddiad Senedd yr Alban, Comisiwn Cyllidol yr Alban a Revenue Scotland. Rwy’n credu ei bod yn werth nodi yn ogystal fod y Cadeirydd a minnau—credaf mai ni oedd yr unig rai—wedi ymweld hefyd ag Archwilydd Cyffredinol yr Alban, Caroline Gardner, a oedd â dealltwriaeth a throsolwg gwerthfawr o’r ffordd roedd y sefydliadau gwahanol yn gweithio gyda’i gilydd mewn tirwedd gyllidol newydd sy’n datblygu.

Fel y dywedoch, Simon, mae’r Alban yn dangos pwysigrwydd adeiladu arbenigedd mewn trefniadau cyllidol datganoledig a gallwn ddysgu o arferion da, a chamgymeriadau a wnaed, yn wir, i’r gogledd o’r ffin.

Felly, i droi at fy mhrif gwestiwn: pa rôl y gwelwch y Pwyllgor Cyllid yn gallu ei chwarae yn cynorthwyo yn y broses hon dros weddill tymor y Cynulliad wrth i ddatganoli cyllidol fynd rhagddo? Mae’n fy nharo nad yw’r Pwyllgor Cyllid erioed yn hanes y Cynulliad wedi bod mewn rôl mor allweddol a dylanwadol mewn gwirionedd o ran dyfnhau datganoli, ac rwy’n meddwl bod yna gyfle i’r pwyllgor fod yn wirioneddol effeithiol yn ystod y broses hon.

O ran datblygiad Trysorlys Cymru a gallu darogan economaidd, mae’r rhain yn feysydd enfawr, ac er y byddai Dafydd Elis-Thomas yn dweud eu bod yn faterion i Lywodraeth Cymru yn bennaf ymhel â hwy, rwy’n credu ei bod yn dasg enfawr i unrhyw Lywodraeth orfod ymdrin â hi. Felly, rwy’n credu bod rôl bwysig ar gyfer y Cynulliad hwn a phwyllgorau’r Cynulliad, gan gynnwys ein pwyllgor, i wneud yr hyn a allwn i ddylanwadu, i roi arweiniad ac i adrodd yn ôl i Lywodraeth Cymru ynglŷn â ble y credwn y gellir datblygu arferion da.

Soniodd y Cadeirydd am Revenue Scotland a phwysigrwydd ymgysylltu â rhanddeiliaid wrth lunio’r system er budd trethdalwyr Cymru. Mae gan ein pwyllgor gyfoeth o brofiad mewn ymgysylltu â rhanddeiliaid, felly, unwaith eto, gall chwarae rhan werthfawr yn ymgysylltu ac yn pwyso am yr hyn y credaf sydd ei angen arnom, sef fframwaith codi treth pwrpasol y gall pobl yng Nghymru deimlo’n gyfforddus ag ef a bod yn falch ohono. Rydym wedi siarad am hyn yn y pwyllgor, Cadeirydd, ond nid ydym am gael Awdurdod Cyllid Cymru sy’n ddigonol; rydym am gael Awdurdod Cyllid Cymru o safon fyd-eang. Rydym eisiau rhywbeth a all baratoi’r ffordd o ddifrif—ac nid yw hwnnw’n nod hawdd, rwy’n gwybod, ond credaf mai at hynny y dylem anelu. Yn bersonol, byddai wedi bod yn well gennyf i’r sefydliad fod wedi bod yn ‘refeniw Cymru’, pwynt a wneuthum yn y Cynulliad blaenorol. Rwy’n credu bod pob Aelod arall yn y Siambr wedi pleidleisio yn fy erbyn. Ond rwy’n credu, yn sicr wrth edrych ar y ffordd y mae Revenue Scotland wedi datblygu, y gall ‘refeniw Cymru’ yn sicr ddysgu gan y sefydliad hwnnw i’r gogledd o’r ffin.

Yn fyr iawn, Dirprwy Lywydd, a chan droi at Gomisiwn Cyllidol yr Alban, rwy’n tueddu i gytuno, roedd y dystiolaeth a gymerwyd gennym i’w gweld yn awgrymu nad oedd ei angen ar Gymru, neu nad oedd mynd ar drywydd cael comisiwn cyllidol yn cynnig y gwerth gorau am arian i Gymru o reidrwydd. Fodd bynnag, mae angen i ni wneud yn siŵr fod Llywodraeth Cymru yn cael gweld y data gorau posibl a mwyaf amserol. Nid yw hynny wedi bod yn wir bob amser yn y gorffennol, ond yn achos datganoli cyllidol, mae’n mynd i fod yn wirioneddol bwysig ein bod yn gwybod beth yw beth yn y maes hwnnw cyn gynted ag y bo modd, a gwn y bydd Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid yn dweud bod y pwyllgor yn awyddus i gynorthwyo Llywodraeth Cymru ac Ysgrifennydd y Cabinet dros gyllid cymaint ag y bo modd yn y broses hon.