Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 19 Gorffennaf 2017.
Diolch i Nick Ramsay. A gaf fi ei sicrhau fy mod wedi cael y trên yn ôl i Aberystwyth, felly rwy’n siŵr fy mod wedi dioddef wrth ei ochr, a thaith ddymunol iawn oedd hi hefyd? Rwy’n meddwl mai’r pwynt allweddol a wnaeth ynglŷn â’r rôl y gall y Pwyllgor Cyllid ei chwarae, ac un o’r rhesymau roeddwn eisiau dod â’r datganiad hwn i’r Siambr, fel y gŵyr, oedd nad ydym ni yn y Pwyllgor Cyllid eisiau i hyn fod yn ddadl yn y Pwyllgor Cyllid yn unig, ond yn hytrach, yn rhywbeth sy’n cynnwys holl Aelodau’r Cynulliad, ac yn fywiog i fod yn ymwybodol fod hwn yn newid ar gyflymder nad ydym wedi’i weld ers peth—wel, nas gwelwyd erioed o’r blaen gan nad ydym wedi gweld datganoli cyllidol o’r blaen. Bydd cyflymder y newid mewn perthynas â’n gwaith craffu ar y gyllideb, o amgylch proses y gyllideb ei hun, yn enfawr yn y ddwy neu dair blynedd nesaf, ac rwy’n credu bod angen i bawb dderbyn hynny, a dyna un o’r rhesymau, rwy’n gobeithio, dros wneud trafodion y Pwyllgor Cyllid ei hun yn agored, i mewn i’r Siambr gyfan yn ogystal. Felly, mae gennym rôl bwysig i’w chwarae, ac rwy’n meddwl mai ein rôl fwyaf perthnasol ar hyn o bryd yw edrych ar, ac archwilio’n ofalus iawn beth yw’r gwersi mewn llefydd fel yr Alban, beth yw’r wers o ran yr ymagwedd ddeddfwriaethol tuag at gyllidebu, a cheisio cymhwyso hynny yng Nghymru.
Ond byddwn yn cytuno gyda’r pwynt y mae’n ei wneud ynglŷn â threfniant pwrpasol yng Nghymru. Nid wyf—. Ni fyddwn yn dadlau—ac nid wyf yn meddwl ei fod ef chwaith—dros gopïo’r Alban neu dros gopïo rhannau eraill o’r Deyrnas Unedig, neu’n wir, dros gopïo deddfwrfeydd datganoledig eraill mewn mannau eraill. Rydym eisiau trefniant sydd ar gyfer Cymru’n benodol ac sy’n gweddu nid yn unig i’n trefniadau craffu, ond hefyd i allu Llywodraeth Cymru i argymell cyllidebau a seiliwyd ar y data sydd fwyaf ar gael a’r data gorau a’r wybodaeth orau bosibl.
Yn hynny o beth, hefyd, byddwn yn mynd ar ôl ei bwynt, mewn gwirionedd, ynglŷn â ble rydym yn symud ymlaen ymhellach. Byddwn yn cytuno ag ef fod yr hyn sydd gennym ar waith yn ddigon cadarn ar gyfer y trefniadau cyfredol, ond wrth inni gael datganoli yn y dyfodol, rwy’n meddwl bod enghraifft y comisiwn cyllidol yn yr Alban yn un ddiddorol i edrych arni a’i harchwilio. Nid oes ei angen arnom heddiw ond efallai mewn dwy neu dair blynedd, yn enwedig, efallai, yn y Cynulliad nesaf pan fydd gennym hawl i arfer y pwerau treth incwm yn llawnach, pan fyddwn wedi cael etholiad, efallai, lle bydd pobl wedi bwrw iddi ar ddadl etholiadol ynglŷn â chodi neu ostwng treth incwm. Yna, bydd angen i ni gael pâr clir iawn o lygaid annibynnol ar gynigion a gaiff eu cyflwyno gan ba Lywodraeth bynnag, pa blaid bynnag y byddant. Felly, diolch i’r Aelod am ei gwmni yng Nghaeredin hefyd, a dim ond dweud ein bod wedi dysgu llawer yno, ond fe ddysgasom hefyd, er ein bod weithiau’n edrych mewn mannau eraill ac yn meddwl eu bod yn gwneud yn llawer gwell na ni, pan edrychwch ar y peth yn fanwl, nid wyf yn credu ein bod yn gwneud mor wael â hynny ein hunain chwaith.