9. 8. Dadl UKIP Cymru: Cymunedau Gwledig a Brexit

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 19 Gorffennaf 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Simon Thomas Mr Simon Thomas Plaid Cymru 5:00, 19 Gorffennaf 2017

Diolch, Dirprwy Lywydd, ac rwy’n cynnig y gwelliant. Mae’n ddiwedd tymor, ond nid oes esgus iddi fod yn ‘groundhog day’ unwaith eto. Mae’n rhaid dweud, rydym wedi bod rownd y rîl am flwyddyn gyfan ar y materion yma, ac yn benodol ddwywaith yr wythnos yma. Felly, fe wnaf fod yn gryno iawn, heb ailadrodd gormod o beth ddywedais i ddoe.

Yn syml iawn, mae Plaid Cymru yn glir o’r farn fod y Bil i dynnu allan o’r Undeb Ewropeaidd, beth bynnag yw hynny’n gywir yn Gymraeg, yn Fil sy’n tynnu pŵer oddi ar bobl Cymru, oddi ar y Cynulliad a’r Senedd, sy’n ymgorffori sofraniaeth Cymru. Wrth gwrs bydd gen i bersbectif gwbl wahanol ar hyn i UKIP. Mae UKIP yn credu yn sofraniaeth San Steffan. Mae UKIP yn credu yn sofraniaeth y Deyrnas Gyfunol uwchben y bobl sy’n byw yng Nghymru. Nid ydym ni’n derbyn hynny fel plaid annibyniaeth Cymru. Nid ydym yn derbyn hynny.

Ond, rydym hefyd yn gweld hwn fel rhywbeth gwbl sinigaidd gan y blaid Dorïaidd ar hyn o bryd—eu bod nhw’n defnyddio pleidlais mewn un refferendwm i wyrdroi pleidlais nad oedden nhw’n licio mewn refferendwm arall. Yn 2011, fe gafwyd canlyniad refferendwm, nid 52 y cant i 48 y cant, ond 66 i 67 y cant o blaid y Senedd hon yn deddfu ym meysydd pysgodfeydd, amaeth, amgylchedd, iechyd ac addysg, ac ati, hefyd. Mae’r ffaith bod y Bil nawr a’r ffaith bod y Llywodraeth Geidwadol nawr yn San Steffan yn defnyddio esgus Brexit i ddal yn ôl ar y broses ddatganoli yn un o’r pethau mwyaf sinigaidd rwyf wedi ei weld yn ddiweddar, yn sicr ers 2011. Ac os oedd yna unrhyw amheuaeth nad oedd y Torïaid yn barod i wneud hyn, ac y byddem ni’n gallu bod gyda Neil Hamilton yn credu yng ngeiriau teg Theresa May, fe welsom ni neithiwr gyda’r Bil undebau llafur ei fod yn fwriad gan y Ceidwadwyr i wyrdroi unrhyw Fil sydd wedi’i basio fan hyn nad ydyn nhw’n fodlon arno. Mae’r wrth-ddemocrataidd llwyr ac mae’n dangos yn glir eu bod nhw’n defnyddio’r Bil i ymadael â’r Undeb Ewropeaidd yn yr un ffordd.

Rwyf wedi bod yn gwrando yn ofalus iawn ers dros flwyddyn ar Neil Hamilton ac yn aros i’r rhethreg flodeuog ddiflannu ac i rai syniadau ddechrau dod gerbron ynglŷn â beth yw dyfodol amaeth i ffermwyr ar ôl Brexit, ar ôl i ni adael yr Undeb Ewropeaidd—ond nid jest yr Undeb Ewropeaidd, yn ôl beth yw ei ddymuniad ef, ond gadael y farchnad sengl a gadael yr undeb tollau hefyd. Beth yw’r freuddwyd? Nid wyf wedi gweld unrhyw beth o freuddwyd neu weledigaeth ond breuddwyd gwrach. Yr unig beth rwyf wedi’i weld yw breuddwyd gwrach.

Heddiw, fe gawsom ni rhyw gip ar yr hunllef yna: tir Cymru yn llawn cemegau, wedi’i llygru, wedi’i halogi, yn llawn gorwneud. Yr unig beth mae wedi cynnig yw lladd y rhedyn ar y mynydd. Dim unrhyw fath o ddyfodol i fasnachu’r ŵyn sy’n bwyta ar y mynydd, dim unrhyw fath o ddyfodol i’r ffermwyr sy’n dibynnu ar loi sugno, a dim unrhyw fath o ddyfodol i’r ffermwyr sy’n dibynnu ar farchnad gwerth miliynau o bunnoedd. Nid yw’n unrhyw fath o weledigaeth.

Fe allaf i fynd yr wythnos nesaf i’r Sioe Fawr yn Llanelwedd a siarad gyda ffermwyr gyda rhyw fath o hygrededd—pob lwc iddo fe yn trio gwneud hynny. Rwy’n mynd i lynu at y safbwynt sydd gen i fel Aelod Cynulliad sy’n cynrychioli’r un rhanbarth, ond hefyd fel Aelod Cynulliad Plaid Cymru. Rydym ni’n credu’n gryf iawn fod angen cadw’r berthynas yna gyda’r farchnad sengl ar gyfer ffermwyr, cadw’r berthynas yna gyda’r undeb tollau, ac yn fwy pwysig byth, cadw’r amgylchedd sydd gyda ni—ein hamgylchedd lân sy’n cefnogi bwyd o safon a lles anifeiliaid o safon yn ogystal. Dyna sydd wir yn arbennig am Gymru a’r iaith Gymraeg hefyd yn rhan o hynny. Mae unrhyw beth sydd gan UKIP i’w bortreadu fan hyn yn mynd i ddinistrio’r genedl fel rydym ni’n ei hadnabod hi, ac nid wyf i’n fodlon ar hynny. Dyna pam rydym ni’n gwrthod yn llwyr y cynnig sydd gan UKIP heddiw ac yn dodi hyn yn amgen yn ei le.

Y peth olaf y dywedaf i yw ein bod ni wir angen nawr gweld y Bil parhad gan y Llywodraeth. Mae’n rhy hwyr yn y dydd bellach i obeithio—fel roedd y Prif Weinidog yn dweud ddoe—y bydd gwelliannau’n cael eu cyflwyno yn San Steffan. Fedrwn ni ddim trystio y Ceidwadwyr na San Steffan ar hyn. Rydw i’n gwybod, yn eich calonnau, rydych chi, Aelodau Llafur, yn gwybod na fedrwch chi drystio’r Ceidwadwyr ar hyn. Cyflwynwch y Bil parhad a sefwch lan dros hawliau Senedd Cymru.