8. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am lifogydd ar dir amaethyddol? (OAQ51031)[W]

Diolch. Mae fy mholisi adnoddau naturiol a gyhoeddwyd yn ddiweddar yn amlinellu’r cyfleoedd i reoli llifogydd drwy ddefnyddio technegau naturiol i reoli risg llifogydd ar ein hucheldir ac ar dir isel. Ar yr ucheldiroedd, golyga hyn gymryd camau i gynyddu faint o ddŵr a gaiff ei storio drwy leihau dŵr ffo a selio pridd, ac ar y tir isel, arafu llif drwy fwy o orlifdiroedd naturiol.

Diolch am eich ymateb. Mi wnes i godi hyn gydag un o’ch rhagflaenwyr dair blynedd yn ôl: yr angen i wneud mwy i ymbweru tirfeddianwyr, ffermwyr, grwpiau amgylcheddol ac yn y blaen i fedru bod yn gyfrifol, o fewn ‘parameters’ penodol, wrth gwrs, am glirio glannau afonydd eu hunain, er enghraifft—bod ganddyn nhw’r pŵer i wneud hynny o fewn amgylchiadau penodol. Mi gyfeiriais i, bryd hynny, at gynllun peilot roedd Asiantaeth yr Amgylchedd yn Lloegr yn ei redeg ac mi gytunodd y Gweinidog, ar y pryd, y byddai’n hapus i gyflwyno cynllun peilot tebyg yng Nghymru. A allwch chi ddweud wrthyf a ydy’r cynllun peilot yna wedi digwydd, a hefyd a allwch chi esbonio pam ein bod ni’n dal i weld enghreifftiau cynyddol, a dweud y gwir, o gwyno ynglŷn â thiroedd amaethyddol yn ffeindio’u hunain o dan ddŵr am rannau helaeth o’r flwyddyn?

Nid wyf yn ymwybodol o’r cynllun peilot hwnnw, ond os oedd hynny dair blynedd yn ôl, nid yw hynny’n golygu ei fod wedi cael ei gyflwyno, os mynnwch. Ond yn sicr, rwy’n barod i edrych ar hynny ac i ysgrifennu at yr Aelod.

Mae etholwyr wedi cysylltu â minnau hefyd gyda phryderon ynglŷn â’r drefn leihau gwaith cynnal a chadw a roddir ar waith gan Cyfoeth Naturiol Cymru mewn rhannau o ogledd Cymru, ac o ganlyniad i’r cynllun lleihau gwaith cynnal a chadw, mae llifddwr o’r ffosydd, am nad ydynt yn cael eu clirio, yn dechrau gorlifo ar dir amaethyddol—tir sydd wedi bod yn dir amaethyddol cynhyrchiol iawn. Pa gamau rydych yn eu cymryd i sicrhau bod Cyfoeth Naturiol Cymru yn targedu eu gwaith cynnal a chadw yn briodol fel nad yw ffermwyr yn dioddef o ganlyniad i ddiffyg gwaith cynnal a chadw yn eu hardaloedd?

Credaf eich bod yn nodi pwynt pwysig iawn. Nid yw’n fater y mynegwyd pryder wrthyf yn ei gylch, ond byddwn yn fwy na pharod i’w drafod yn fy nghyfarfod nesaf gyda chadeirydd a phrif weithredwr Cyfoeth Naturiol Cymru yr wythnos nesaf, rwy’n credu, neu’r wythnos ar ôl hynny.