6. 6. Datganiad: Ynni

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:16 pm ar 26 Medi 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 5:16, 26 Medi 2017

(Cyfieithwyd)

Mae llawer o haenau i'r datganiad hwn ac ni fyddaf yn profi eich amynedd, Llywydd, trwy fynd trwy'r cyfan. Ond rwyf eisiau dechrau trwy ddweud bod ystod eang o gonsensws gwleidyddol yma yn y newid i ynni adnewyddadwy ac i ddatgarboneiddio ein sector ynni. Felly, yn y modd hwnnw rwy'n cynnig y sylwadau a'r cwestiynau hyn.

Rwy'n credu bod Ysgrifennydd y Cabinet yn iawn i ddweud bod angen trawsnewidiad—credaf mai dyma’r hyn y mae'r cyhoedd yn ei fynnu hefyd yn awr—ac rydych wedi nodi ein bod wedi gwneud cynnydd eithaf cyflym yn ddiweddar, a bod trydan a gynhyrchir o ynni adnewyddadwy wedi treblu ers 2010, ac yn 2012-13 yn unig fe gynyddodd 9 y cant. Yn amlwg, mae hynny'n nodi y dylem godi ein golygon a phennu dyheadau mawr iawn.

Felly, credaf ei bod yn briodol cymharu'r hyn yr ydym yn bwriadu ei wneud â phrofiad yr Alban. Mae yna wahaniaethau, ac mae dulliau gwahanol, heb unrhyw amheuaeth, yn briodol. Ond eich targed o 70 y cant o drydan yn cael ei ddefnyddio o ynni adnewyddadwy erbyn 2030—ar hyn o bryd mae'n 32 y cant, felly mae ychydig dros ddwywaith mewn 15 mlynedd—ai dyna’r cyflymder y credwn sy’n bosibl yn awr? Mae'r targed yn yr Alban yn 100 y cant erbyn 2020. Ar hyn o bryd mae'n 60 y cant. Maen nhw eisoes ymhell ar y blaen i ni. Felly, rwy'n credu mai'r cwestiwn sylfaenol yw hyn: a yw'r trawsnewidiad hwn yn ddigon, ac a oes angen inni fwrw ymlaen i gael mwy o newid hyd yn oed? Yn gysylltiedig yn benodol i darged yr Alban o 100 y cant, pryd y credwch y gallech chi, neu Lywodraeth y dyfodol, gyrraedd hyn, o ystyried y camau yr ydych yn bwriadu eu cymryd fel Gweinidog wrth ein gosod ar y llwybr hwnnw?

Rwy'n credu y byddai pawb yn croesawu'r symudiad at fwy o berchenogaeth gymunedol yn gyfan gwbl neu'n rhannol. Ond hoffwn gael manylion ar yr ymgynghoriad yn fuan. Pryd y bydd yn dechrau? Os ydych chi'n gobeithio gweld y datblygiadau hyn erbyn 2020, mae angen inni afael ynddi. Felly, rwy'n credu ar ryw adeg yn fuan y bydd angen i chi wneud hynny yn glir.

Nid oes targed ar gyfer gwres, er gwaethaf eich cyfeiriad yn y datganiad, ac fel y nodwch, rydym wedi cael ein hannog gan Bwyllgor y DU ar Newid Hinsawdd i edrych ar y maes polisi hwn. Felly, pryd y byddwch chi'n gwneud hynny? Mae gan yr Alban darged, felly, eto, credaf fod angen cofio hynny.

Rydych chi'n iawn i edrych ar botensial microgynhyrchu. Rwy'n credu y bydd hynny'n cynyddu. Mae hefyd yn cynnwys pobl, a gallant fod yn rhan o'r ateb mewn ffordd uniongyrchol iawn—felly mae solar pen tŷ a dŵr ar raddfa fach yn bwysig iawn. Maen nhw yn dechnolegau sy'n newid yn gyflym, yn enwedig solar, ac maent yn dod yn fwyfwy ymarferol. Felly, rwy'n credu bod hynny'n bwysig.

Yn olaf, rwy'n credu bod enillion mawr i Gymru o'r tonnau a'r llanw sydd heb eu dal eto, ac rydym i gyd yn cefnogi Llywodraeth Cymru wrth wthio am forlyn llanw Abertawe. Mae’r grŵp Ceidwadwyr Cymru yma wedi mynegi ei gefnogaeth yn gryf iawn ac yn parhau i wneud hynny drwy'r holl sianeli sydd ar gael i ni. Yn gyffredinol, mae buddsoddi mewn arloesedd ac ymchwil yn y sector morol yn bwysig, felly mae angen cwblhau'ch cynllun morol ar frys, oherwydd, fel y dywedasoch, mae'n gosod y cyd-destun ar gyfer prosiectau ar y môr a ger y glannau. Yma, mae gennym y potensial i fod yn arweinydd byd, a dylai hynny fod yn uchelgais gennym.

Dywedasoch lawer o bethau am ddefnydd tir a chynllunio, a byddaf yn cymryd cyfle arall i fynd i’r afael â hynny a chraffu arnoch chi. Byddem yn croesawu targedau hyd yn oed yn uwch a mwy o uchelgais. Ond, fel man cychwyn, rydym yn croesawu bod hwn, o leiaf, yn ddechrau ar fynd i lawr y ffordd y mae angen i ni ei theithio.