8. Beth yw rôl Llywodraeth Cymru yn y broses o gefnogi busnesau Cymru i fasnachu â’i gilydd? (OAQ51157)

Rydym yn cynorthwyo busnesau yng Nghymru i fasnachu gyda busnesau eraill yng Nghymru drwy ein gwasanaethau Busnes Cymru a GwerthwchiGymru. Rydym hefyd yn cynnal digwyddiadau cadwyni cyflenwi lle y gall busnesau yng Nghymru ddod o hyd i wahanol gyflenwyr, gan gynnwys busnesau eraill yng Nghymru.

Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei ateb. Er y bydd bob amser yn allweddol bwysig i swyddi yng Nghymru fod ein busnesau’n gallu cyflenwi i fusnesau tramor, er mwyn allforio a gwasanaethu cadwyni cyflenwi byd-eang, dylem hefyd, fel y dywedodd yn ei ateb, annog busnesau Cymru i fasnachu â’i gilydd a sicrhau’r gwerth economaidd mwyaf posibl yng Nghymru ac yn ein heconomïau rhanbarthol. Pa mor hyderus yw Ysgrifennydd y Cabinet fod Llywodraeth Cymru yn deall pwy yw busnesau Cymru a’u gallu i gyflenwi i’w gilydd, neu’n bwysicach, fod y busnesau sy’n masnachu yn deall hynny eu hunain? Beth yw ei ymateb i alwad y Ffederasiwn Busnesau Bach yr wythnos diwethaf i gynnal ymarfer i fapio cwmnïau sydd â’u pencadlys yng Nghymru, fel y gallwn gael darlun gwell o allu busnesau Cymru i fasnachu â’i gilydd, ac er mwyn nodi’r bylchau mewn cadwyni cyflenwi fel y gall Llywodraeth Cymru gynorthwyo’r busnesau hynny i’w llenwi, er budd cwmnïau Cymru, economi Cymru, a’r gweithlu yng Nghymru?

Wel, hoffwn ddiolch i’r Aelod am ei gwestiwn a’i sylwadau, ac am gyfeirio at gyfraniad pwysig y Ffederasiwn Busnesau Bach yr wythnos diwethaf. Rwy’n falch o ddweud ein bod, heddiw, yn gallu cyhoeddi bod cwmni pwysig yn ne Cymru yn ehangu ymhellach: mae Talgarth Bakery ym Maesteg yn barod i symud i eiddo newydd o ganlyniad i gymorth gan Lywodraeth Cymru, a bydd hynny’n creu ac yn diogelu dwsinau o swyddi—enghraifft arall o sut y mae cymorth Llywodraeth Cymru yn gweithredu fel galluogydd ar gyfer twf.

Nawr, mae egwyddorion cynyddu cydweithio a chysylltedd ar draws busnesau, y byd academaidd a rhanddeiliaid allweddol wedi cael eu hymgorffori yn rhwydwaith y cwmnïau angori a dylanwadwyr allweddol. Mae’r fenter hon wedi darparu map rhyngweithiol o ganolfannau arloesi ac wedi hwyluso cyfathrebu rhwng elfennau allweddol yn economi Cymru. Mae’r rhwydwaith hefyd yn gweithio’n agos gyda Creu Sbarc, cwmnïau angori a chwmnïau eraill sy’n ymrwymo i gryfhau entrepreneuriaeth arloesol yng Nghymru.

Credaf fod y gwaith sy’n mynd rhagddo mewn perthynas â Vauxhall Motors yn y gogledd a’r gadwyn gyflenwi fodurol yn ei chyfanrwydd yng ngogledd Cymru yn enghraifft ymarferol arall o sut yr ydym yn gweithio gyda chadwyni cyflenwi i gwmnïau haen 1, lle y gwyddom fod yna gyfleoedd ar gael, yn enwedig yr hyn a allai ddod yn lle’r Astra, o ystyried mai oddeutu 20 y cant yn unig o’r cynnyrch ar gyfer y cerbyd penodol hwnnw sy’n dod o’r rhanbarth ar hyn o bryd. Mae yna gyfleoedd aruthrol i’r gadwyn gyflenwi, a dyna pam yr ydym yn canolbwyntio ar gryfhau’r gadwyn gyflenwi, nid yn unig yno, ond ledled Cymru, ar gyfer sectorau eraill hefyd.

Ddoe, Ysgrifennydd y Cabinet, bu damwain ddifrifol ar yr M4, ac un o’r pethau, i fusnesau, sy’n hanfodol ar gyfer llwyddiant yw symud eu pobl a’u nwyddau o gwmpas ardal benodol, o gwmpas gwlad yn wir. Dros yr haf, bu’r tagfeydd ar yr M4 yn llythrennol arswydus, ac mae’r golled i ddiwydiant a’r golled i bob rhan o gymdeithas o ganlyniad i’r tagfeydd hynny wedi achosi problemau enfawr. Pa asesiad y mae eich adran wedi’i wneud o’r mesurau sydd ar waith, lle y bo’n addas, i gael eu defnyddio mewn modd amserol er mwyn i draffig allu symud eto’n gyflym, yn hytrach na gweld y tagfeydd 16 milltir a welsom ddoe? Rwy’n cydnabod bod yn rhaid i’r heddlu gynnal ymchwiliadau yn sgil marwolaethau neu anafiadau difrifol, ond mae’n rhaid sicrhau y gall Traffig Cymru ateb rhai o’r problemau hyn, o ran y ffordd y maent yn rheoli digwyddiadau ar y draffordd.

Mae’r Aelod yn nodi achos arbennig o drasig a ddigwyddodd ddoe. Rwy’n siŵr fod pob un ohonom yn cydymdeimlo â’r rhai a fu’n rhan o’r digwyddiad hwn. Roedd yr Aelod hefyd yn llygad ei le i dynnu sylw at y ffaith mai’r gwasanaethau brys sy’n penderfynu faint o amser sy’n ofynnol ar gyfer cyflawni’r gwaith. Serch hynny, credaf ei bod yn bwysig canolbwyntio ar wella cydnerthedd ein rhwydwaith cefnffyrdd yn gyson, ac ymateb cyn gynted â phosibl i ddigwyddiadau fel hyn. Byddaf yn cyhoeddi astudiaeth o gydnerthedd yr A55 y mis hwn, a fydd yn nodi systemau cyflawni cymharol hawdd a chymharol gyflym, gobeithio, a all wella cydnerthedd y gefnffordd honno, ac o bosibl, gellid eu defnyddio mewn mannau eraill wedyn.