7. Pa ystyriaeth y mae Ysgrifennydd y Cabinet yn ei rhoi i gynaliadwyedd wrth wneud penderfyniadau mewn perthynas â thrafnidiaeth? (OAQ51165)

Mae cynaliadwyedd yn ystyriaeth allweddol yn fy holl benderfyniadau ynglŷn â thrafnidiaeth, gan gynnwys ein buddsoddiad mewn gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus. Bydd metro de Cymru yn enghraifft dda o drafnidiaeth gynaliadwy ac integredig, a bydd hefyd yn lasbrint ar gyfer dyfodol trafnidiaeth ledled Cymru.

Rwy’n cytuno y byddai metro de Cymru, yn wir, yn enghraifft dda o ddatblygu cynaliadwy. Yn anffodus, nid ydym wedi gallu dod o hyd i’r cyllid ar ei gyfer eto. Fe wyddoch am yr ohebiaeth â chomisiynydd cenedlaethau’r dyfodol ynglŷn â phwysigrwydd ystyried ein Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 wrth bennu beth yn union yw datblygu cynaliadwy. Mae’n pwysleisio pwysigrwydd ystyried pedair colofn llesiant a’r pum ffordd o weithio, a bod yn rhaid i bob penderfyniad wella llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol. Yng ngoleuni’r cynnig ar gyfer ffordd liniaru’r M4, a oedd wedi cael ei drafod ers blynyddoedd lawer, ymhell cyn Deddf cenedlaethau’r dyfodol, sut y mae Deddf newydd cenedlaethau’r dyfodol wedi newid eich ymagwedd at y cynnig hwn?

Wel, o ran Deddf cenedlaethau’r dyfodol, mae’n hynod o bwysig ein bod yn rhoi ystyriaeth lawn i’r ffyrdd o weithio a’r dyheadau sydd wedi eu cynnwys yn y ddeddfwriaeth honno. Gallaf roi sawl enghraifft i’r Aelod o’r modd yr ydym wedi ffurfio polisi a llunio darpariaeth yn sgil y Ddeddf. Er enghraifft, bydd strategaeth drafnidiaeth Cymru ar ei newydd wedd yn rhoi ystyriaeth lawn i Ddeddf llesiant cenedlaethau’r dyfodol. Yn ogystal, mae’r arweiniad ar arfarnu trafnidiaeth Cymru 17 yn cael ei lunio ar wyneb y Ddeddf ac mae wedi cael ei groesawu gan gomisiynydd cenedlaethau’r dyfodol. Bydd yr Aelod yn ymwybodol o’r teithio rhad ac am ddim ar benwythnosau ar rwydwaith TrawsCymru, a gynlluniwyd gyda’r bwriad o ymestyn a gwella argaeledd trafnidiaeth fel y gallwn sicrhau newid moddol oddi wrth geir. Mae hynny’n ymwneud â newid ymddygiad hirdymor drwy gynllun peilot tymor byr a fyddai’n sicrhau buddiannau sylweddol, a hyd yn hyn, mae’r canlyniadau wedi bod yn eithaf syfrdanol.

Rydym hefyd yn ystyried buddsoddi £100 miliwn, fel y gŵyr yr Aelod, mewn parc technoleg fodurol yng Nglynebwy, gyda ffocws arbennig ar gerbydau carbon isel, cerbydau cysylltiedig ac awtonomaidd a cherbydau deallus—unwaith eto gan ystyried cenedlaethau’r dyfodol. Ac rwyf hefyd wedi gofyn i swyddogion edrych ar gadw canran o wariant y seilwaith ffyrdd ar brosiectau newydd yn benodol at ddibenion gwella teithio llesol.

Rwy’n cytuno â’r Aelod. Credaf fod defnyddio Deddf cenedlaethau’r dyfodol yn ffordd bwysig o asesu’r gwahanol opsiynau ger ein bron. Ymddengys i mi fod y tri llwybr i liniaru tagfeydd ar yr M4 yng Nghasnewydd yn cynnig eu hunain i ddull o’r fath, a byddai’r dadansoddiad cymharol hwnnw, gan fod angen inni wneud rhywbeth, yn ddefnyddiol iawn tu hwnt.

Yn hollol. Fel y dywedaf, ceir sawl enghraifft o sut yr ydym yn llunio polisi yng ngoleuni Deddf cenedlaethau’r dyfodol. Ni allaf roi sylwadau ar y datblygiadau diweddaraf mewn perthynas â’r M4, gan fod gennym weithdrefnau statudol ar waith, ond rwy’n croesawu’r ffaith bod y comisiynydd yn rhan o’r drafodaeth ynglŷn â ffordd liniaru’r M4. Credaf ei bod yn gwbl hanfodol fod pob rhanddeiliad a phob unigolyn yng Nghymru yn cael lleisio barn ar yr hyn sydd, rwy’n cydnabod, yn gynnig dadleuol, ond un y credwn ei fod yn angenrheidiol er mwyn rhyddhau economi de Cymru.