Wrth gwrs, rwy’n cymeradwyo argymhellion yr adroddiad hwn yn llawn, a buaswn hefyd yn hoffi cydnabod y cyfraniadau a wnaed gan y sefydliadau a’r unigolion a roddodd eu hamser a’u hymdrech i annerch y pwyllgor. Fodd bynnag, wrth gyfrannu at y ddadl hon, hoffwn wneud nifer o sylwadau ac awgrymiadau personol y teimlaf y gallent helpu i liniaru’r broblem hynod ddifrifol hon. Wrth wneud hynny, nid wyf yn ymddiheuro am ddychwelyd at nifer o bwyntiau a wneuthum ar ôl datganiad Ysgrifennydd y Cabinet ar docynnau am ddim yn y Cyfarfod Llawn ddoe, gan gredu’n gryf fod ailadrodd yn rhoi pwyslais.

Er ei bod yn wir mai’r car yw’r dihiryn gwaethaf yn y ddadl hon, mae’n rhaid i ni hefyd gydnabod, i ryw raddau, fod bysiau eu hunain yn cyfrannu at y broblem. Mae gweld pedwar neu fwy o fysiau mewn rhes yng nghanol tagfeydd traffig, a phob un yn cludo nifer truenus o deithwyr, yr un mor rhwystredig â gweld dwsinau o geir yn cludo un person yn unig, sef y gyrrwr. Fel y nodwyd ddoe, mae’r syniad fod bysiau’n cadw at amserlen gaeth, heb ystyried y galw, yn gwbl chwerthinllyd. Yn bersonol, rwyf wedi gweld bysiau sydd bron â bod yn wag yn pasio fy nghartref o fewn cyfnodau o 10 munud yn unig i’w gilydd am y rhan fwyaf o’r dydd. Mae’n well i mi nodi yma nad yn aml yr wyf fi gartref am y rhan fwyaf o’r dydd.

Wrth gwrs, mae’n rhaid inni roi bai ar y cwmnïau bysiau eu hunain, a ddylai fod yn meddu ar y data sy’n dweud wrthynt am lefelau defnydd pob taith fws. Ond mae’n rhaid rhoi’r un faint o fai ar awdurdodau lleol, sydd, yn ôl yr hyn a ddywedir wrthym, yn gyfrifol am weinyddu contractau bysiau a gwneud yn siŵr fod y trethdalwr yn cael y gwerth gorau am arian gan y gweithredwyr. Rwy’n credu o ddifrif fod yn rhaid cael arfarniad trylwyr o’r gwasanaethau a ddarparir gan gwmnïau bysiau, wedi’i oruchwylio gan Lywodraeth Cymru.

Unwaith eto, fel y crybwyllwyd ddoe, mae’n rhaid inni edrych ar y posibilrwydd o systemau trafnidiaeth gyhoeddus ar alw, sy’n defnyddio cerbydau llai yn ddelfrydol wrth gwrs, ac sy’n rhedeg ar drydan, y gellir eu hanfon at ddrysau pobl hyd yn oed. Hefyd, buasai’r unedau hyn yn llawer mwy addas ar gyfer nifer o drefi a strydoedd Cymru, sydd, fel y gŵyr pawb ohonom, yn aml yn gul a chyfyngedig. Buasai’n rhaid i ystadau tai newydd ddarparu mynediad ar gyfer cerbydau o’r fath, a fuasai, drwy ddiffiniad, yn haws nag ar gyfer y bysiau a ddefnyddir yn awr. Os ydym am ddileu neu o leiaf gael effaith sylfaenol ar y pla o dagfeydd traffig ar ein ffyrdd, mae’n rhaid inni addasu trafnidiaeth gyhoeddus i gyd-fynd ag anghenion y bobl, ac nid anghenion y rhai sy’n darparu’r gwasanaeth hwn.