A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei datganiad heddiw a chofnodi fy niolch am waith Cymwysterau Cymru wrth lunio adroddiad rhagorol? Mae’r ddau argymhelliad syml ond pwysig sydd yn yr adroddiad—sef cyfrif y radd gyntaf a ddyfarnwyd yn unig tuag at fesurau perfformiad a chodi'r cyfyngiad ar ailsefyll Saesneg iaith a Chymraeg iaith ym mis Tachwedd —yn rhai y mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn eu cefnogi'n llwyr. Er fy mod yn croesawu'r datganiad heddiw, credaf mai'r hyn y mae angen i ni fod yn ei ofyn hefyd yw pam ei bod wedi cymryd cymaint o amser i gyrraedd y pwynt hwn. Gwn, mewn rhannau eraill o’r DU, eu bod wedi mynd i’r afael â'r mater hwn ers nifer o flynyddoedd, a byddwn yn ddiolchgar pe bai Ysgrifennydd y Cabinet yn gallu dweud wrthym pam ei bod wedi cymryd cymaint o amser i fynd i'r afael â'r mater hwn o gofrestru’n gynnar yn amhriodol pan fo'r problemau wedi bod yn amlwg ers rhai blynyddoedd. Efallai y gall Ysgrifennydd y Cabinet esbonio pam na roddwyd sylw i'r mater hwn cyn hyn. Rwy'n gwerthfawrogi mai dim ond ers 18 mis y mae hi wedi bod yn ei swydd, ond efallai bod rheswm penodol pam na roddwyd sylw i'r mater hwn cyn hyn.

Nid ydym yn sôn am niferoedd bach o ddisgyblion sy'n sefyll TGAU yn gynnar. Yn 2016-17, roedd bron i 19 y cant o holl ymgeiswyr TGAU yr haf yng Nghymru ym mlwyddyn 10 neu iau. Wrth gwrs, mae'r nifer hwnnw o gofrestriadau cynnar, ynghyd ag ailadrodd yr arholiad sawl gwaith, yn creu costau ychwanegol sylweddol i'r trethdalwr. Amcangyfrifodd un o'r adroddiadau bod y gost yn fwy na £3 miliwn yn ystod blwyddyn academaidd 2016-17. Pe byddai yna ddewisiadau cofrestru’n gynnar priodol, gellid bod wedi gwario'r arian hwnnw ar fwy o athrawon, cynorthwywyr dysgu, a gwerslyfrau ac ar rannau eraill o'r system addysg. Hefyd, mae'r adroddiad yn nodi anghysondeb mewn cyllidebau ysgolion wrth ariannu cofrestru’n gynnar, sydd wedi arwain mewn rhai achosion at ysgolion yn gofyn i rieni ariannu ailsefyll arholiadau, sy'n amlwg yn annheg. O gofio hyn, a wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddweud wrthym beth y mae hi'n ei amcangyfrif y bydd yr arbedion o lefelau mwy priodol o gofrestru’n gynnar ar ôl i'r newidiadau a gyhoeddwyd heddiw gael eu gweithredu? A wnaiff hi hefyd ystyried y mater o godi ffi ar rieni am ail-eistedd gan rai ysgolion, fel nad yw rhieni yn canfod eu hunain yn y sefyllfa honno yn y dyfodol?

Mae cofrestru disgyblion yn gynnar ar gyfer TGAU, gellir dadlau, wedi bod mwy er budd yr ysgolion na’r myfyrwyr yn y rhan fwyaf o achosion yng Nghymru. Fel y canfu adroddiad Cymwysterau Cymru, ystyrir yn aml mai mesurau perfformiad ysgolion yn aml sy’n sbarduno cofrestru’n gynnar. Mae ysgolion yn defnyddio canlyniadau TGAU ar gyfer eu cyfundrefn perfformiad ysgolion uwchradd, ac mae hynny'n rhoi pwysau enfawr ar athrawon i gynnal neu gynyddu nifer y myfyrwyr sy'n cyflawni canlyniadau rhwng y trothwy A * i C hwnnw. Wrth gwrs, yr hyn sydd wedi deillio o'r arfer hwn, yn anochel, yw bod ysgolion yn anelu at y graddau hawsaf hynny—graddau C—yn hytrach nag anelu at A *, A a B. O ganlyniad, mae disgyblion mwy abl a thalentog yn colli allan ar y graddau uchaf hynny y byddent wedi'u cyflawni pe byddent wedi cael eu cofrestru ar yr adeg briodol, ar ôl elwa ar ddigon o amser yn yr ystafell ddosbarth i ddatblygu eu dysgu. Rwy'n gwerthfawrogi y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn cyhoeddi canllawiau diwygiedig ar gofrestru’n gynnar, ond a wnaiff hi ddweud wrthym sut y bydd Llywodraeth Cymru yn sicrhau mai dim ond myfyrwyr sydd wedi’u paratoi'n gywir ac sydd wedi astudio'r cwricwlwm cyfan y mae ysgolion yn eu cofrestru ar gyfer TGAU? Ac a wnaiff hi hefyd ddweud wrthym pryd y bydd mewn sefyllfa i gyhoeddi'r canllawiau diwygiedig hyn?

Nawr, rwy’n derbyn o'r datganiad heddiw, na fydd canlyniad ailsefyll yn cyfrif tuag at berfformiad yr ysgol yn y dyfodol. Fodd bynnag, er mai dim ond un canlyniad y bydd ysgolion yn ei ystyried o gofrestru’n gynnar, fy nealltwriaeth i yw ei bod yn ofynnol i ddisgyblion ddatgelu eu holl ganlyniadau TGAU ar eu ffurflenni cais UCAS, nid eu canlyniadau gorau yn unig. Mae prifysgolion yn fwy tebygol o dderbyn myfyriwr a safodd yr arholiad unwaith a chael C na un a safodd yr arholiad dair gwaith cyn llwyddo i gael C, a gallai hynny arwain at lai o fyfyrwyr o Gymru yn mynychu y prifysgolion Grŵp Russell mwy cystadleuol yn y dyfodol. Felly, a wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau y bydd hi'n monitro derbyniadau i brifysgolion ymhlith y rhai sy'n cofrestru’n gynnar a rhai â chofrestriadau amryfal er mwyn mesur effaith y mater penodol hwn?

Rwy'n credu mai pryder y mae'n rhaid inni ei nodi o'r adroddiad hwn hefyd yw'r effaith y mae paratoi ar gyfer cofrestru’n gynnar wedi'i chael ar amser dysgu. Y pryder yw'r effaith ar grwpiau blwyddyn is ar hyn o bryd, sy'n canfod bod gan eu hathrawon lai o amser i baratoi ar gyfer gwersi neu i farcio gwaith cartref. Golyga hyn, hyd yn oed cyn dod at TGAU, nad yw myfyrwyr mewn rhai achosion yn cael eu paratoi'n ddigonol i symud ymlaen i'r cam nesaf hwn. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau y bydd hi'n adolygu effaith cofrestru’n gynnar ar grwpiau blwyddyn is? Ac efallai y gallai ddweud wrthym a fydd yr effaith hon yn cael ei hadlewyrchu mewn gwirionedd yn y canllawiau diwygiedig y mae'n bwriadu eu cyhoeddi maes o law.

Yn ei datganiad heddiw, mae hi hefyd yn nodi’n glir y bydd y mesurau perfformiad yn dod i rym ar gyfer adroddiad haf 2019. Ond a wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet gytuno i roi diweddariadau rheolaidd i'r Siambr ar eu heffaith ar gofrestru’n gynnar?

Felly, i gloi, Dirprwy Lywydd dros dro, a gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet unwaith eto am ei datganiad y prynhawn ’ma a chofnodi eto cefnogaeth Ceidwadwyr Cymru i’r argymhellion a wnaed gan Gymwysterau Cymru?