Rydym yn dadlau am bwnc pwysig iawn y prynhawn yma, ac roeddwn yn falch o gael cyfle i gydgyflwyno'r cynnig hwn, ac rwy'n cymeradwyo Mick Antoniw am ei flaengarwch yn codi'r mater hwn. Hoffwn ddweud bod inswleiddio waliau ceudod yn parhau i fod yn offeryn pwysig yn y frwydr yn erbyn tlodi tanwydd, ond wrth gwrs, mae'n rhaid ei wneud lle bo hynny'n briodol, ac mae'n rhaid iddo gael ei wneud yn effeithiol.

Hoffwn ddweud ychydig eiriau am yr amcangyfrifon diweddaraf ynglŷn â thlodi tanwydd gan Lywodraeth Cymru, fod 291,000 o aelwydydd, 23 y cant, yn byw mewn tlodi tanwydd. Mae'r ffaith fod yr ystadegau hyn yn welliant ar ddata 2010 yn rhoi peth calondid, ond yn amlwg mae'n dal i fod yn her enfawr i ni. Efallai ei bod yn well arnom mewn cymhariaeth â'r Alban, dyweder, lle mae ganddynt gyfraddau hyd yn oed yn uwch o dlodi tanwydd, ond mae gwaith enfawr i'w wneud, ac mae inswleiddio waliau ceudod yn rhan o gyfres o fesurau y mae angen i ni eu cael. Credaf hefyd ei bod hi'n bwysig rhoi hyn ym mhersbectif ehangach y mesurau eraill a roddir ar waith gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU i wella mynediad at systemau tanwydd a gwresogi effeithlon.

Pan edrychwch ar ffeithiau gwirioneddol inswleiddio waliau ceudod, credaf fod angen i ni gofio'r cyfrif a wnaed y gallai, lle y bo'n briodol, arbed hyd at £150 y flwyddyn mewn biliau gwresogi, o effeithiau inswleiddio yn unig. Yn amlwg, dyna yw'r sbardun ar gyfer ei ddefnyddio lle mae'n effeithiol. Yn ogystal, drwy waliau allanol y collir 35 y cant o wres domestig, ac mae astudiaethau wedi awgrymu eich bod yn arbed tunnell o garbon deuocsid ar gyfartaledd am bob metr sgwâr o waliau ceudod a inswleiddir dros oes yr adeilad. Felly, yn achos tŷ pâr cyffredin, mae hynny'n 80 tunnell neu fwy dros oes y cartref. Felly, mae hyn yn cyfrannu'n sylweddol, o'i wneud yn dda, at leihau allyriadau carbon deuocsid, yn ogystal â chadw cartrefi'n gynhesach am lai o arian wrth gwrs.

Ond fel y mae pwynt 2 y cynnig hwn yn cydnabod, ceir lleiafrif sylweddol—nid yw'n nifer fach, rwy'n cyfaddef hynny—o osodiadau mewn eiddo anaddas a gwaith nad yw'n cydymffurfio â safonau crefftwaith da. Nid af i ailadrodd y pwyntiau a wnaeth Mick; credaf ei fod wedi darlunio'r pwyntiau'n rymus. Ceir tystiolaeth gynyddol sy'n dangos bod gan y diwydiant lawer o waith i'w wneud i wella ansawdd crefftwaith ar safleoedd. Gwelodd adroddiad Sefydliad Ymchwil Adeiladu 'Post Installation Performance of Cavity Wall & External Wal Insulation', adroddiad allweddol yn y maes hwn, fod safon peth o'r gwaith a gwblhawyd yn wael, a bod tystiolaeth gref i ddangos nad oedd gwaith cynnal a chadw priodol yn cael ei wneud ar ôl inswleiddio. Felly, mae'n destun pryder go iawn.

Yn y pen draw, beth yw'r pwynt hyrwyddo ac annog cartrefi i fanteisio ar gynlluniau inswleiddio waliau ceudod os yw'r gwaith inswleiddio ei hun yn achosi mwy o broblemau na'i werth? Ac mae'n amlwg fod rhai pobl wedi cael eu harwain i'r cyfeiriad hwnnw, ac ni wnaed defnydd effeithlon o adnoddau mawr eu hangen o'r pwrs cyhoeddus i fynd i'r afael â thlodi tanwydd.

Os caf sôn am rai o'r problemau a achoswyd gan arferion inswleiddio gwael: lleithder a llwydni, sy'n achosi arogleuon annymunol, plastr yn briwsioni, staenio waliau ac mewn rhai achosion, mae gwerth eiddo wedi gostwng yn sylweddol.

Felly, rwy'n cytuno â llawer o ddadansoddiad Mick o'r broblem hon y mae'n ei galw'n gamwerthu gwaith inswleiddio waliau ceudod. Credaf ei bod yn bwysig ein bod yn gweld dull effeithiol ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU. Mae'n hawdd gosod y bai i gyd ar Lywodraeth y DU. Hynny yw, mae hwn wedi bod yn bolisi hirsefydlog ers bron i 25 mlynedd, ac yn amlwg, cafwyd Llywodraeth Lafur am lawer o'r amser hwnnw. Ond mae'n deg dweud bod ymyl galed hyn bellach yn torri ar draws gwaith Llywodraeth Cymru, a chredaf ei bod hi'n bwysig i ni gael arolwg effeithiol o'r cartrefi sy'n wynebu problemau, a dyma oedd un o argymhellion canolog adroddiad y Sefydliad Ymchwil Adeiladu rwyf newydd gyfeirio ato. Credaf fod honno'n ffordd briodol ymlaen.

Mae llawer mwy y gallwn fod wedi ei ddweud. A bod yn deg, rwy'n credu bod Mick wedi mynegi'r pryder gwirioneddol y mae'r bobl sydd wedi dioddef yn sgil ymarfer gwael yn ei deimlo, ac ni chredaf y gall unrhyw un ohonom wadu hynny, oherwydd mae'n fater sylfaenol. Mae inswleiddio gwael iawn yn gwbl annerbyniol ac yn arwain at ddioddefaint mawr iawn i'r rhai yr effeithir arnynt.