1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 5 Rhagfyr 2017.
4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am gynlluniau i hyrwyddo bod yn agored a thryloyw o fewn Llywodraeth Cymru? OAQ51403
Rydym ni wedi ymrwymo i sicrhau cymaint â phosibl o dryloywder a natur agored drwy ein cynllun cyhoeddi.
Diolch, Prif Weinidog. Fel y byddwch chi'n ymwybodol, bu'n gyfnod ofnadwy ym myd gwleidyddiaeth yn y misoedd diwethaf, a chredaf fod y parch yr ydym ni'n ei fwynhau yn dioddef. Rwy'n credu y bydd y cyhoedd yng Nghymru yn disgwyl i ni fod yn llawer mwy agored a thryloyw yn y dyfodol. Cefais ateb yn ddiweddar i gwestiwn ysgrifenedig gan Ysgrifennydd y Cabinet dros iechyd a llesiant sy'n gwrthddweud cwestiwn a oedd bron yn union yr un fath a gyflwynwyd gan fy nghyd-Aelod David Melding lai na dau fis yn gynharach. Beth allwch chi ei wneud i sicrhau bod eich Llywodraeth yn darparu gwybodaeth gyson i gwestiynau a gyflwynir gan Aelodau'r Cynulliad? Y cwbl yw hyn yw ein hymdrech ni i wneud gwaith craffu priodol, sef ein dyletswydd ar ran y cyhoedd, yr ydym ni'n gynrychiolwyr etholedig iddynt.
Mae'r Aelod yn fy rhoi dan anfantais. Nid wyf yn gwybod beth oedd y cwestiynau na beth oedd yr atebion, ond os gwnaiff hi ddarparu'r cwestiynau hynny i mi byddaf, wrth gwrs, yn ymchwilio.
Wrth chwilio am yr ateb mwyaf tryloyw posibl i rai o'r materion sydd fwyaf pwysig i'r Cynulliad heddiw, rydw i'n mynd yn ôl at yr hyn a ofynnwyd gan Andrew R.T. Davies, achos pan wnaethoch chi ateb Andrew Davies fe wnaethoch chi ddweud yn glir iawn nad ydych chi'n delio ag unrhyw gyhuddiadau o fwlian, ond fe ofynnwyd cwestiwn llawer mwy eang i chi. Felly, a gaf i ofyn y cwestiwn eto? A dderbynioch chi unrhyw gwyn neu sylw gan Leighton Andrews o gwmpas Hydref 2014 a oedd yn ymwneud ag ymddygiad—nid jest bwlian, ond ymddygiad yn gyffredinol—unrhyw aelod o'ch staff neu o'r Llywodraeth? Ac a wnaethoch chi, wrth ddelio â cwyn neu sylw gan Leighton Andrews, addo iddo fe y byddai rhywun yn edrych i mewn i'r sylwadau hynny?
Wel, mae pethau'n symud nawr, achos roedd yna gwynion yn cael eu gwneud gan bawb, weithiau. Roedd pobl yn dweud, 'Fi'n moyn cael fy ngwrando arno; nid ydw i'n hapus â hyn'. Mae hynny'n rhywbeth hollol naturiol. Mae e'n gyfarwydd â hyn—mae ef yn gyfarwydd ag e, fel rhywun a oedd yn ymgynghorydd yn y Llywodraeth cyn hynny. Wedyn, wrth gwrs, roedd yna lot fawr o drafod tu fewn i'r Llywodraeth honno ynglŷn â rhai o'r problemau a oedd yn codi, ynglŷn â pobl yn dweud, 'Wel, dylai hwn ddigwydd', 'Dylai hyn ddigwydd yn lle hynny.' Mae hynny'n rhywbeth hollol naturiol ynglŷn â'r ffordd mae Llywodraeth yn cael ei rhedeg. A fel bydd pobl yn mesur Llywodraeth? Wel, yn ôl sut mae'r Llywodraeth yn gweithredu, ac ar hynny mae record da gyda ni. Ynglŷn ag a oedd yna unrhyw fath o gyhuddiad—achos hwn oedd y cwestiwn ar y dechrau, mae'n rhaid inni gofio—o fwlio gan Leighton Andrews, yr ateb yw 'na'.
Prif Weinidog, rydych chi'n ymchwilio nawr i ddatgeliad cyfrinachau posibl ar ôl yr honiad bod llawer o bobl yn gwybod am ad-drefniant eich Cabinet cyn iddo ddigwydd. Ymddengys hefyd bod llawer o bobl yma sy'n gwybod pwy yw'r achwynwyr yn erbyn Carl Sargeant a natur y cwynion. Ni ellir ei godi yma oherwydd cyfreithiau diogelu data. Erbyn dydd Gwener roedd—. Ar ddydd Llun yr wythnos dan sylw, dywedasoch nad oeddech chi wedi cael unrhyw gwynion dros y misoedd diwethaf yn erbyn eich ACau. Erbyn dydd Gwener, dywedasoch eich bod wedi cael tri. Felly, hoffwn i chi ddatgan ar y cofnod pa un a ydych chi'n ymwybodol ai peidio o'r cwynion hynny'n cael eu cydgysylltu mewn unrhyw ffordd.
Mae hwnna'n awgrym rhyfeddol, mae'n rhaid i mi ddweud. Rwy'n gobeithio bod ganddo dystiolaeth o hynny. Yn gyntaf oll, nid wyf yn siŵr am beth y mae'n sôn ar y dydd Llun—nid yw'n eglur ynghylch hynny. Os yw'n dweud, pe na byddai wedi bod am ddiogelu data, y byddai'n enwi achwynwyr, yna mae angen iddo edrych yn ofalus iawn ar ei gymeriad ei hun.