4. A wnaiff Arweinydd y Tŷ ddatganiad am gydlyniant cymunedol yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru? OAQ51422

Gwnaf. Ceir ymdeimlad cryf o barch a goddefgarwch yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru, gyda lefelau isel o droseddau casineb, ac ymateb cymunedol da iawn i raglen adsefydlu Syria. Lle mae tensiynau'n bodoli, rydym yn gweithio'n agos gyda phartneriaid, gan gynnwys yr heddlu, awdurdodau lleol a chymunedau, i'w lleihau cymaint â phosibl.

Rwy'n ddiolchgar i arweinydd y tŷ am yr ateb hwnnw, a chan mai hwn yw'r cyfle cyntaf rwyf wedi'i gael i wneud hynny, hoffwn ei llongyfarch ar ei dyrchafiad, ac rwy'n credu, o'm rhan i, ei fod yn haeddiannol iawn.

Diolch yn fawr iawn.

Roeddwn yn credu bod ei brwdfrydedd a'i chwrteisi yn ei swydd flaenorol yn cael ei werthfawrogi'n fawr, a dymunaf yn dda iddi yn ei swydd newydd.

Efallai y bydd hi'n cofio fy mod wedi codi achos Amazon yn Jersey Marine yn hysbysebu am weithwyr drwy'r Central European Recruitment and Contract Services Ltd gyda'r Prif Weinidog yn ddiweddar. Roedd y cwmni wedi cysylltu ag un o fy etholwyr i ddweud eu bod eisiau rhentu ystafelloedd fel y gallai'r gweithwyr ddefnyddio'r ystafelloedd hynny ar sail sifftiau wyth awr, felly tri gweithiwr mewn un diwrnod. A fyddai arweinydd y tŷ yn cytuno â mi nad yw hyn yn gwneud dim i hyrwyddo cydlyniant cymdeithasol oherwydd ei fod yn creu drwgdeimlad, yn sicr ymhlith pobl sydd ar gyflogau isel, oherwydd nid swyddi â chyflogau da yw'r rhai sy'n cael eu hysbysebu? Mae ardal deithio i'r gwaith Abertawe, wrth gwrs, yn ymestyn ymhell i mewn i Sir Gaerfyrddin. A chan fod Amazon, sydd, rwy'n siŵr, yn gyflogwr da, wedi cael grantiau gan Lywodraeth Cymru i'w perswadio i ddod i Jersey Marine bum neu chwe blynedd yn ôl, dylai Llywodraeth Cymru anghymell Amazon rhag defnyddio cwmnïau o'r math hwn, gan fod hynny'n meithrin drwgdeimlad ymhlith pobl gyffredin, ac rydym eisiau anghymell y math hwnnw o ddrwgdeimlad a hyrwyddo cydlyniant cymunedol.

Os hoffai'r Aelod roi unrhyw dystiolaeth benodol sydd ganddo i mi, buaswn yn fwy na pharod i'w derbyn. Mae gennyf innau nifer fawr o etholwyr sy'n gweithio i Amazon ac rwyf wedi gohebu â hwy ar sawl achlysur yn y gorffennol am rai o'u harferion cyflogaeth. Buaswn yn fwy na pharod i ysgrifennu atynt yn gwisgo fy het newydd os gall yr Aelod roi tystiolaeth i mi ei defnyddio'n sail i lythyr o'r fath.

Diolch, Lywydd. Arweinydd y tŷ, un ffordd o ddatblygu cydlyniant cymunedol yw mynd i'r afael ag unigrwydd mewn cymunedau gwledig. Yn ddi-os byddwch yn gwybod am yr Ymgyrch Atal Unigrwydd, sydd, yn anffodus, yn dangos bod naw o bob 10 o bobl yn Sir Benfro a Sir Gaerfyrddin yn credu bod unigrwydd ymhlith pobl hŷn yn fwy tebygol yn awr nag erioed. Yng ngoleuni'r ystadegyn difrifol hwn, pa gyllid penodol a ryddhawyd gan Lywodraeth Cymru i gymunedau yn benodol ar gyfer trechu unigrwydd a datblygu cydlyniant cymunedol? A wnewch chi ymrwymo i gyhoeddi dadansoddiad o ble y dyrannwyd yr arian hwnnw?

Wel, mae gennym gyfres gyfan o gydgysylltwyr cydlyniant cymunedol rhanbarthol, sydd ag amrywiaeth o ddyletswyddau rhyngddynt, ac un o'u prif ddyletswyddau yw gwneud yn siŵr fod yr holl asiantaethau eraill yn cydweithio'n briodol ac yn dod at ei gilydd gyda'r agenda hon.

Felly, un o'r pethau y byddaf yn ei wneud yw edrych i weld sut y mae'r cydgysylltwyr hyn wedi gweithio yn y gorffennol, er mwyn gwneud yn siŵr fod yr holl arian sydd ar gael ar gyfer nifer o faterion yn ymwneud â chydlyniant cymunedol—mae unigrwydd yn sicr yn un ohonynt, ac mae unigedd menywod hŷn, er enghraifft, mewn cymunedau yn broblem enfawr—i wneud yn siŵr ein bod yn gwneud y gorau o'r gyfres gyfunol o raglenni sydd gennym ar draws gwahanol bortffolios yn y Llywodraeth, i wneud yn siŵr ein bod yn mynd i'r afael â rhai o'r rheini.

O ran rhai o fy nghyfrifoldebau fy hun, mae rhai o'r materion y mae'r Aelod wedi'u codi gyda mi dros y blynyddoedd wedi ymwneud â band eang ac ati. Mewn gwirionedd, mae rôl fawr i'w chwarae o ran cynnwys pobl hŷn yn ddigidol er mwyn gwneud yn siŵr fod ganddynt bethau fel y gallu i gysylltu ag wyrion drwy Skype ac ati, er nad yw yr un peth â rhyngweithio personol, serch hynny gall fod yn gymorth mawr i'w helpu rhag cael eu hynysu oddi wrth eu teuluoedd. Gall cymryd rhan mewn gweithgaredd o ddydd i ddydd wneud gwahaniaeth gwirioneddol i'r ffordd y mae rhywun yn rhyngweithio â'u teuluoedd hyd yn oed os ydynt ymhellach i ffwrdd. Felly, rydym wedi ystyried hynny wrth ddylunio rhai o'r rhaglenni hynny. Ond byddaf yn gweithio gyda'r cydgysylltwyr i wneud yn siŵr eu bod yn ymwneud â'r holl feysydd cydlyniant.

O ran y gyllideb, nid wyf mewn sefyllfa i wneud unrhyw addewidion mewn perthynas â'r gyllideb ar y pwynt hwn, oherwydd nid wyf wedi adolygu'r holl agweddau ar fy mhortffolio sy'n effeithio ar hynny eto, ond rwy'n fwy na pharod i adrodd yn ôl pan fyddaf wedi gwneud hynny.