5. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o nifer y busnesau yr effeithir arnynt yn andwyol gan force majeure? OAQ51502

Drwy fenter Dyfodol Adeiladu Cymru Busnes Cymru a chymorth caffael rydym yn parhau i fod yn ymrwymedig i gefnogi cydnerthedd busnesau. Mae archwiliadau diagnostig a chymorth yn sicrhau bod busnesau'n gymwys ac yn y sefyllfa orau posibl i wrthsefyll effaith materion cyffredinol neu faterion force majeure sy'n effeithio ar eu sefyllfa ariannol.

Diolch. Mae'n gwestiwn anodd, a defnyddiaf y term 'force majeure' yn fwriadol iawn, oherwydd wrth gwrs, fe wyddoch fod hynny'n effeithio ar lefelau digolledu, ac mae hefyd yn rheswm pam y gall sefydliadau ddiddymu gwasanaethau. Mae busnesau bach a'r cyhoedd yn gyffredinol wedi dwyn nifer o bryderon i fy sylw lle maent yn teimlo eu bod wedi cael bargen wael, lle maent naill ai wedi methu cwblhau rhywbeth, neu heb gael eu digolledu, ac mae'r busnesau wedi defnyddio force majeure fel esgus. Mae hyn yn ymwneud yn bennaf â'r stormydd amrywiol sydd wedi ein taro dros y tri neu bedwar mis diwethaf. Tybed a oes unrhyw beth y gall Llywodraeth Cymru ei wneud i asesu neu ddadansoddi a yw'r cymal hwn yn cael ei ddefnyddio'n briodol ac i atgoffa busnesau bach o'r rhwymedigaeth honno os byddant yn rhoi'r gorau i gyflawni gwasanaeth, a'i fod yn rhywbeth lle nad oedd ganddynt sicrwydd yswiriant ar ei gyfer, a bod yn rhaid iddynt sicrhau bod y cydnerthedd busnes hwnnw ganddynt.

Hoffwn ddiolch i'r Aelod am y cwestiwn. Pan welais ei fod wedi'i gyflwyno, roeddwn mewn penbleth i gychwyn, a sylweddolais wedyn fod hwn, mewn gwirionedd, yn waith y mae angen inni ei ystyried yn fwy trylwyr. Edrychais ar y cymal, ac yn benodol, ar amod 39.2, neu ran o 39.2, sy'n datgan:

'Fodd bynnag, os bydd digwyddiad o'r fath yn rhwystro'r naill Barti neu'r llall rhag cyflawni ei holl rwymedigaethau o dan y Contract am gyfnod sy'n hwy na 6 mis, caiff y naill Barti neu'r llall derfynu'r Contract drwy hysbysiad ysgrifenedig a ddaw i rym yn ddi-oed.'

Fy mhryder yw—[Torri ar draws.] Yn union, ie. Buaswn yn fwy na pharod i fynd ar drywydd y mater hwn. Os oes gan yr Aelod unrhyw wybodaeth a fyddai'n galluogi fy swyddogion i ystyried achosion o force majeure sy'n arwain at ddiddymu cymorth yn anghyfiawn o dan gontract, rhannwch y wybodaeth honno gyda mi, os gwelwch yn dda.