Part of 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol – Senedd Cymru am 2:31 pm ar 10 Ionawr 2018.
Wel, diolch i'r Aelod am y cwestiwn hwnnw, ac am ei dadleuon parhaus dros achos amrywiaeth a chydraddoldeb yn gyffredinol.
Mae'r diffyg amrywiaeth yn y system cyfiawnder troseddol, a nodwyd yn adolygiad Lammy, yn milwrio yn erbyn mynediad at gyfiawnder, sef un o bileri allweddol ein democratiaeth yng Nghymru, a ledled y DU. Dangosodd Lammy fod diffyg amrywiaeth o'r fath i'w weld yn y rhai sy'n gwneud penderfyniadau pwysig ar draws y system cyfiawnder troseddol, o swyddogion carchar a llywodraethwyr i ynadon a'r farnwriaeth yn fwy cyffredinol. Ac mae'r rhain yn faterion pwysig i ni o ran rheolaeth y gyfraith yn y DU. O ran y proffesiwn cyfreithiol yng Nghymru, ac o ran amrywiaeth pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig, rydym ar ei hôl hi rywfaint mewn perthynas â phoblogaeth gyffredinol Cymru, ac mae mwy y gallwn ei wneud yn sicr.
O ran camau gweithredu Llywodraeth Cymru mewn perthynas â hyn, ysgrifennodd y Prif Weinidog, er enghraifft, at Brif Weithredwr y Goruchaf Lys yn ddiweddar, i danlinellu pwysigrwydd sicrhau amrywiaeth yn y Goruchaf Lys, ac yn fwy cyffredinol yn y system farnwrol drwyddi draw. Yng Nghymru, caiff penodiadau i'r farnwriaeth dribiwnlysoedd yng Nghymru eu gwneud yn ôl cyngor y Comisiwn Penodiadau Barnwrol, ac felly maent yn ddarostyngedig i'w bolisïau ar hybu amrywiaeth farnwrol.
Mae'n sôn am amrywiaeth mewn termau ehangach, sy'n cynnwys rhywedd, hunaniaeth o ran rhywedd, rhywioldeb, ac ati. Credaf y byddai'n dda i ni gofio geiriau yr Arglwyddes Hale, sef Llywydd y Goruchaf Lys, a ddywedodd y canlynol pan gafodd ei phenodi,
Rwyf o'r farn fod "gwahaniaeth" yn bwysig wrth farnu a bod amrywiaeth rhwng y rhywiau, ynghyd â llawer o agweddau eraill ar amrywiaeth, yn beth da, yn wir yn beth angenrheidiol. Fodd bynnag, nid ein llais gwahanol yw'r prif reswm dros hyn, ond cyfreithlondeb democrataidd. Mewn democratiaeth a reolir gan y bobl ac nid gan frenhiniaeth absoliwt neu ddosbarth llywodraethol aristocrataidd hyd yn oed, dylai'r farnwriaeth adlewyrchu'r gymuned gyfan, nid cyfran fach ohoni.