7. Dadl Plaid Cymru: Tai i'r digatref

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:53 pm ar 10 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 5:53, 10 Ionawr 2018

Rydym i gyd yn y Siambr yma yn ymwneud â'r gwaith o ddatblygu polisi. Efallai bod yna ddyhead, efallai bod yna broblem rydym yn ceisio ei datrys, efallai y down o hyd i ateb weithiau, ond mae'r cwestiwn, 'Ie, ond faint mae o yn ei gostio?', yn anochel yn cael ei ofyn ac, yn aml, mae gen i ofn ei fod yn cael ei ofyn fel ffordd i atal gweithredu polisi newydd o bosibl. Ond, oes, mae yna gost ynghlwm â'r rhan fwyaf o bethau. Mae'r rhan fwyaf o feysydd polisi yn cynnwys rhyw fath o gydbwysedd rhwng costau ychwanegol a faint gaiff ei arbed, ac edrych ar bob opsiwn sy'n bwysig. Ac mae hynny, wrth gwrs, yn cynnwys edrych ar y gost o wneud dim. Ac mae hynny'n sicr yn wir ym maes digartrefedd. 

Mae digartrefedd yn costio biliynau o bunnau i wasanaethau cyhoeddus. Mae budd-dal tai sy'n cael ei dalu am loches dros dro yn costio rhyw £2 biliwn yn y Deyrnas Gyfunol yn flynyddol. Mae rhai'n dadlau y byddai'r ffigur hwnnw ynddo'i hun yn ddigon i dalu am lefydd parhaol i gysgu rhai sy'n gorfod cysgu ar y stryd ar hyn o bryd. Wedyn, mae costau i'r NHS a'r gwasanaethau cymdeithasol, y system gyfiawnder troseddol, costau gweinyddol i awdurdodau lleol a phob mathau o sefydliadau eraill sy’n gorfod delio â chanlyniadau rhywun yn mynd yn ddigartref.

Wedyn mae yna gostau anuniongyrchol, methiant cyrraedd potensial addysgol, colli incwm drwy drethiant wrth i bobl golli eu swyddi am eu bod yn ddigartref. A beth am y costau i fusnesau lleol, sy’n ffeindio bod eu trefi nhw yn anneniadol oherwydd diffyg cefnogaeth i bobl sy’n cysgu ar y stryd? Mae’r costau ar draws cymaint o feysydd.