A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i'r pwyllgor am gynnal yr ymchwiliad hwn? Rwy'n credu ei fod yn archwiliad gwerthfawr iawn o'r cynnydd a'r rhwystrau a nodwyd hyd yma. Fel y bydd Aelodau yn ninas-ranbarth bae Abertawe yn gwybod, rydym wedi cael amser ofnadwy yn ceisio cael y bwrdd cysgodol i gyfarfod â ni mewn sesiwn friffio ar y cynnydd a wnaed. Tueddaf i gytuno gyda Jenny a Vikki Howells, gan gadw mewn cof y sylwadau a wnaed am dryloywder yn yr adroddiad hwn; mae'n werth i'r holl arweinwyr bargeinion dinesig gofio mai elwa'n unig a wnânt o ymgysylltu â'r holl bartïon ar y cyd. Bydd bod yn agored ac yn onest gyda ni yn awr, yn enwedig gyda'r rhai ohonom a fydd â diddordeb mewn craffu ar hyn wrth iddo fynd rhagddo, yn help i adeiladu ymddiriedaeth.

Cefais fy nharo gan ganfyddiadau'r adroddiad ar anhryloywder y strwythurau llywodraethu yn gyffredinol. Fel rhywun sy'n gymharol newydd i fyd y bargeinion hyn, buaswn wedi gobeithio gweld rhywfaint o dystiolaeth o gyrff Cymru'n dysgu gwersi gan y rhai a aeth o'u blaenau. Nid yw'r ffaith fod pob bargen â strwythurau gwahanol yn broblem i mi o gwbl. Mae ymdrechion i sicrhau dulliau unedig yn enw cysondeb neu hunaniaeth Cymru gyfan wedi arwain at fethiant sawl polisi addawol wrth iddo gael ei gyflawni ac wrth i ganlyniadau gorau yn lleol gael eu haberthu ar allor prosesau unffurf. Er hynny, mae rhai, neu efallai bob un o'r bargeinion hyn fel y maent yn awr wedi profi'r casgliad y deuthum iddo dros fy mlynyddoedd fel Aelod Cynulliad.

O ran atebolrwydd ac yn groes i'r ddoethineb gyffredin, rwy'n aml wedi'i chael hi'n haws cael atebion gan gyrff hyd braich—cyrff annibynnol ar wahân, beth bynnag—na chan y Llywodraeth ei hun, a hyd yma, nid yw'r bargeinion hyn yn cyd-fynd â'r casgliad hwnnw. Felly, rwy'n falch o weld bod argymhellion 2, 3, 6 ac 8 yn trafod craffu, deall, asesu a monitro, nid mewn ffordd sy'n ymwneud â sicrhau bod byrddau'n cadw at broses a bennir gan Lywodraeth, ond mewn ffordd sy'n ein galluogi i weld yn glir beth y mae bwrdd yn gobeithio ei gyflawni, a bod y ffordd a ddewisant o gyrraedd yno yn effeithiol a theg. Ac rwy'n credu bod hynny'n mynd i fod yn arbennig o bwysig pan fydd y bargeinion hyn yn nesu at eu pumed pen-blwydd.

Mae gwybod sut beth yw cynnydd digon da yn erbyn dangosyddion perfformiad allweddol y cytunwyd arnynt ar y garreg filltir hon yn gorfod bod yn flaenoriaeth, rwy'n credu. Gallai'r risg na fydd arian yn dod gan y Llywodraeth ganolog, o'r ddwy ochr, ar y pwynt pum mlynedd hwn fod yn uchel, ac mae'n peri pryder i mi fod bron un rhan o bump o'r amser, yn achos bae Abertawe o leiaf, wedi llithro heibio ac nid ydym wedi sefydlu strwythur llywodraethu hyd yn oed. Mae 'pêl-droed wleidyddol' wedi ei ysgrifennu ar hyd cyfnod yr asesiad porth os yw'r cynnydd yn araf, a byddai'n well gennyf fi, yn sicr, fod yn canmol y ffordd y mae bywydau fy etholwyr yn dechrau gwella o ganlyniad i dwf economaidd, na chicio'r bêl honno o gwmpas mewn gêm ystrydebol a thraddodiadol o fwrw bai.

Ceir dau ganfyddiad yr hoffwn edrych arnynt yn benodol, gan eu bod yn arbennig o berthnasol i fy rhanbarth i, ac maent yn cael eu crybwyll mewn nifer o argymhellion, a'r cyntaf yw aliniad—rwy'n poeni braidd am y gair 'alinio', ond gadewch i ni ddefnyddio hwnnw—gyda strategaethau Cymru a'r DU. Rwy'n dechrau o'r pwynt fod ymreolaeth gynhenid y bargeinion hyn yn cynnig cyfle i ragori ar y strategaethau amrywiol hyn o ran canlyniadau mewn gwirionedd, ond nid oes fawr o synnwyr mewn gweithio ar ddibenion cwbl groes i'w gilydd a glanio mewn powlen sbageti o fentrau sy'n cystadlu. Mae angen i dasglu'r Cymoedd, er enghraifft, fod mewn cytgord ond nid o reidrwydd wedi'i glymu'n sownd wrth y bargeinion dinesig o ran gweledigaeth a throsoledd cydfuddiannol.

Credaf y gallai'r strwythurau a ymgorfforir yn Neddf cenedlaethau'r dyfodol hwyluso rhai amcanion cyffredin, neu gallent fod yn fwy o sbageti mewn powlen; nid wyf yn gwybod. Ond credaf fod yn rhaid i'r Ddeddf ddylanwadu ar greu rhywfaint o hyblygrwydd o ran llesiant fel canlyniad i'r fargen, yn ogystal â chynnyrch domestig gros, oherwydd nid yw'r olaf o bwys enfawr mewn gwirionedd os nad yw'n gwella'r cyntaf. Hefyd, hoffwn weld, fel uchelgais craidd, symudiad amlwg tuag at gydgynhyrchu, lle mae buddiolwyr twf economaidd, sef ein hetholwyr, yn cymryd rhan weithredol yn y broses. Mae'n gyfle gwirioneddol i sicrhau ymagwedd fwy cytbwys tuag at gyflawni nodau cyffredin.

Yn ail ac yn olaf, argymhelliad 10. Rwyf innau yn eich annog hefyd, Ysgrifennydd y Cabinet, i ailystyried eich safbwynt ar hyn. Nid yw cytgord gweledigaeth yn ymwneud â marcwyr ar fapiau, ac rwy'n wirioneddol bryderus fod y ffin rhwng y ddwy fargen ddinesig yn rhedeg drwy ganol Gorllewin De Cymru mewn modd artiffisial sy'n gwrthdaro yn erbyn hunaniaeth leol a llif gwaith posibl yn lleol. Ac nid y gofid yw y bydd Pen-y-bont ar Ogwr yn cael y gorau o ddau fyd, ond na fydd yn elwa o'r naill na'r llall, ar yr un pryd ag y bydd y cyngor yn ysgwyddo risg ariannol o fethiant i gyrraedd heibio i'r asesiad porth. Ar bob cyfrif awgrymwch systemau i ddiogelu rhag diffyg atebolrwydd, Ysgrifennydd y Cabinet, ond gadewch i'r bargeinion fabwysiadu cyfrifoldeb dros reoli ffiniau aneglur yn hytrach na mynnu eu bod yn taro eu pennau ar waliau solet. Diolch i chi.