5. Pa asesiad y mae'r Prif Weinidog wedi'i wneud o ddadansoddiad Centre for Cities y gallai 112,000 o weithwyr wynebu colli eu swyddi yng Nghaerdydd, Abertawe a Chasnewydd yn unig, o ganlyniad i awtomeiddio? OAQ51741

Wel, nid yw rhagfynegiadau o'r math hwn byth yn syml, ond rydym ni'n gwybod y bydd rhai swyddi'n cael eu dileu gan dechnoleg newydd—mae'n rhaid i ni dderbyn hynny. Y cwestiwn, wrth gwrs, wedyn yw: a allwn ni fod yn grëwr net o swyddi wedyn trwy ddatblygiadau i dechnolegau? Mae mynd i'r afael â heriau a chyfleoedd a gyflwynir gan awtomeiddio a digido yn ganolog i'n cynllun gweithredu economaidd.

Diolch. Mae'r arwyddion yn cyd-fynd â dadansoddiadau eraill. Cyhoeddodd Tsieina gynlluniau yn ddiweddar ar gyfer parc ymchwil gwerth £1.5 biliwn wedi'i neilltuo i ddatblygu deallusrwydd artiffisial. Mae'r Emiradau Arabaidd Unedig wedi penodi Gweinidog Deallusrwydd Artiffisial ac wedi cyhoeddi strategaeth traws-Lywodraeth. Mae eu prif weinidog, y Sheikh Mohammed, wedi dweud,

Rydym ni eisiau i'r Emiraethau Arabaidd Unedig fod y wlad fwyaf parod yn y byd ar gyfer deallusrwydd artiffisial.

Mae gwledydd ledled y byd yn paratoi i wynebu heriau a manteisio ar y cyfleoedd y mae awtomeiddio yn eu cyflwyno, ac mae angen i Gymru weithredu'n gyflym i fod yn luniwr ac nid dim ond mabwysiadwr o dechnolegau newydd. A yw'r Prif Weinidog yn cytuno bod angen gweithredu traws-Lywodraeth arnom ni, ac a wnaiff ef ymrwymo i sefydlu uned i baratoi Cymru ar gyfer awtomeiddio?

Mae angen gweithredu traws-Lywodraeth arnom ni, nid oes unrhyw amheuaeth am hynny. Talaf deyrnged i'r Aelod a'i ddiddordeb enfawr yn hyn, ac mae wedi tynnu sylw at fater, her, y mae'n rhaid i ni ei hwynebu yn y dyfodol. Gallaf ddweud bod grwpiau ar draws Llywodraeth Cymru eisoes yn archwilio effaith technoleg a data ar y ddarpariaeth o wasanaethau cyhoeddus. Rydym ni'n amlwg yn gweithio gyda busnesau.

Gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet yn ystyried creu grŵp gorchwyl a gorffen FinTech i ystyried y technolegau sy'n gysylltiedig â gwasanaethau ariannol a phroffesiynol, gan adeiladu ar y cynllun gweithredu digidol sy'n cyflwyno ein hymrwymiadau ein hunain i wella ein gwasanaethau digidol ein hunain, ac rydym ni'n gweithio gyda Llywodraeth y DU hefyd. Rydym ni'n gweithio gyda rhwydweithiau trosglwyddo gwybodaeth y DU a lansiwyd yn ddiweddar ar gyfer mentrau gweithgynhyrchu, sydd â'r nod o wireddu—a byddwch chi'n adnabod yr ymadrodd, wrth gwrs—y pedwerydd chwyldro diwydiannol, ac mae'r tîm hwnnw yn archwilio ffyrdd o wneud y defnydd gorau posibl o'r rhaglen honno yng Nghymru.

Ceir rhaglenni eraill yr ydym ni wedi eu datblygu, ond gallaf sicrhau'r Aelod ein bod ni'n gwybod bod yr her yno ac rydym ni'n bwriadu ymateb i'r her honno.

Prif Weinidog, mae Lee Waters newydd gyfeirio'n briodol at ganolfannau trefol y de fel y mannau mwyaf agored i niwed, yn y lle cyntaf, oherwydd effaith awtomeiddio, ac roedd y ffigurau a ddyfynnwyd gan Lee Waters yn syfrdanol. Roeddwn i'n cytuno â'ch ateb bod angen i ni wneud yn siŵr ein bod ni'n ceisio bod ar flaen y gad o ran cystadlu â gwledydd eraill yn hyn o beth, a gwneud yn siŵr yr ymdrinnir â'r heriau a berir gan deallusrwydd artiffisial. Ond ni chlywais eich ateb. A allwch chi roi rhai enghreifftiau pendant i ni o sut yr ydych chi'n mynd i ail-ganolbwyntio polisïau economaidd Llywodraeth Cymru i wynebu'r heriau hyn sydd o'n blaenau, i wneud yn siŵr y bydd ardaloedd fel Casnewydd, Caerdydd ac Abertawe, yn ogystal ag ardaloedd trefol eraill Cymru, a'r ardaloedd dinas-ranbarth y maen nhw yn eu cefnogi ac sy'n eu cefnogi nhw yn gallu ymateb i her y dyfodol a bod ar flaen y gad, y mae wir ei angen arnom ni?

Mae ein cynllun gweithredu economaidd yn nodi'n eglur yr heriau awtomeiddio a digideiddio yr ydym ni'n eu hwynebu—yr heriau a'r cyfleoedd strategol allweddol. Dim ond i adeiladu ar yr ateb a roddais i'r Aelod dros Lanelli, byddwn yn lansio ein cymorth busnes arloesedd clyfar gwell ym mis Ebrill 2018 ar gyfer prosesau gweithgynhyrchu a dylunio, a bydd hwnnw'n cynnwys cymorth i fusnesau ar gyfer cynllunio a pharatoi ar gyfer gweithredu technolegau sy'n gysylltiedig â'r pedwerydd chwyldro diwydiannol. Dros y flwyddyn ddiwethaf, mae Diwydiant Cymru wedi cyflenwi nifer o adroddiadau i Ysgrifennydd y Cabinet ar y risgiau a'r cyfleoedd a fydd yn deillio i economi Cymru o awtomeiddio.