Diolch i chi am y cwestiynau hynny—byddaf yn eu hateb yn eu tro. Ar eich pwynt ynghylch amser cyfyngedig i benodiadau gweinidogol, rydym bob amser yn ceisio adolygu nid yn unig ein gallu i gael fframwaith tryloyw ar gyfer ymyrraeth ac uwchgyfeirio, ond yr offerynnau sydd gennym i ymyrryd a chefnogi'r byrddau hynny nad ydyn nhw'n perfformio cystal ag y dymunent neu gystal ag y byddem ni'n dymuno iddyn nhw wneud hefyd.

Ar eich pwynt am y sefydliadau hynny mewn cyfnodau dwysach o uwchgyfeirio, o'r tri sefydliad sydd ag ymyrraeth wedi ei dargedu, mae dau ohonynt wedi gwella eu rheolaeth ariannol yn wirioneddol dros y flwyddyn hon. Dywedais yn gynharach yn y pwyllgorau nad wyf i'n disgwyl iddyn nhw fantoli'r gyllideb eleni, ond credaf eu bod wedi gwneud gwelliannau gwirioneddol ers dechrau'r flwyddyn hon dros gyfnod blwyddyn.

Nawr, o ran Hywel Dda, mae'r dirywiad y soniwyd amdano yn y Cynulliad yn broblem yn amlwg. I fod yn deg ag arweinyddiaeth y bwrdd, maen nhw wedi dangos digon o ddirnadaeth a mewnwelediad i ddweud mai dyna'r her y mae angen iddyn nhw eu hunain wneud rhywbeth yn ei chylch. Cawsant gefnogaeth y Llywodraeth gyda'r arolygon a gynhaliwyd o'u rheolaeth ariannol, a'r arolygiad o gyllidebu ar sail sero hefyd. Bydd yr adroddiad cyntaf yn mynd trwy'r bwrdd cyhoeddus, rwy'n credu, os nad y mis hwn yna'r mis nesaf. Felly, eto, bydd yna sgyrsiau â byrddau cyhoeddus—[Torri ar draws.]—rwy'n ymdrin â'ch cwestiwn chi—am sut y byddan nhw'n ymdrin â'r heriau ariannol.

Rhan o'r her i ni yw y gallai penodiadau gweinidogol ychwanegol â chyfyngiadau o ran amser ein helpu ni wrth fynd i'r afael â rhai o'r heriau penodol sydd yn bodoli mewn gwahanol sefydliadau. Er enghraifft, os oes gennych her ym maes rheolaeth ariannol, yr her yw penodi rhywun i ymdrin â'r agwedd benodol honno, i eistedd ar y bwrdd neu fod yn rhan o'r tîm gweithredol a allai ei helpu i oresgyn y mater penodol hwnnw pe bai rhannau eraill o'r sefydliad hwnnw yn gweithio'n dda? Fel y gwyddoch chi, yn y Gogledd mae'r sefydliad dan fesurau arbennig. Ond mae llawer o'r gofal iechyd a geir yn y Gogledd yn parhau i gael ei gyflawni a'i ddarparu hyd safon uchel ar draws y gwahanol gymunedau. Mae'n fater o fod â digon o offerynnau i allu cefnogi sefydliadau sydd angen eu diwygio. 

Y pwynt o ran y fframwaith uwchgyfeirio yw ei fod yn ymwneud ag ymyrryd a chraffu fel ei gilydd, felly mae'n ymwneud â'r hyn y mae angen inni ei wneud er mwyn ymyrryd a chynorthwyo sefydliadau a chael lefel uwch o graffu wrth iddyn nhw fynd o gwmpas eu pethau. Felly, cynnig yw hwn ynglŷn â photensial penodiadau amser cyfyngedig i helpu i ddatrys rhai o'r bylchau sgiliau unigol hynny a all fod mewn sefydliad, yn ogystal â'r hyn sydd gennym eisoes.

Ac ar y pwynt ynghylch llais y cyhoedd a'r ffordd y gall y cyhoedd wneud cyfraniadau ystyrlon i gyfarfodydd bwrdd, mae her yma o ran y gwahanol swyddogaethau yr ydym yn disgwyl i'r bwrdd eu cyflenwi. Felly, rydym yn dymuno cael bwrdd sydd â'r sgiliau a'r oruchwyliaeth ganddo i fod yn rhan o'r her a bod yn gymorth y mae ar y tîm gweithredol ei angen ac yr ydym ninnau'n ei ddisgwyl. Felly yn y fan honno y mae gennym ni'r penodiadau annibynnol i gyd sy'n digwydd ar y byrddau hynny. Mae'r rhain yn sefydliadau sydd fel arfer â chyllideb o tua £1 biliwn, ac fe wyddoch chi fel minnau fod y GIG yn sefydliad rhagorol a chymhleth, ac yn amlweddog. Felly, mewn gwirionedd, mae hynny'n dipyn o her, ac rydym yn gosod safonau uchel ar gyfer aelodau'r bwrdd yr ydym yn awyddus i'w gweld yn dod i mewn. Mae hynny'n golygu, serch hynny, nad yw'r byrddau hynny yn aml yn adlewyrchu natur y boblogaeth leol.

Mae rhywfaint o hynny'n ddealladwy. Os oes gennych chi nifer bychan o aelodau annibynnol, heb i chi ehangu hynny'n aruthrol, yna ym mha faes bwrdd bynnag y byddwch yn ei ddewis, byddwch yn canfod nad yw'r aelodau annibynnol hynny o reidrwydd yn cynrychioli pob un o bobl y gymuned honno lle mae llais y dinesydd hwnnw yn cyfrif. Dyna pam mae'r cynigion yr ydym wedi bod yn edrych arnyn nhw, os ydych chi'n mynd i gael rhywbeth arall o ran hynny, a fyddai hynny'n golygu cael aelodau cysylltiol i gael mwy o lais sydd yn gynrychioliadol o amgylch bwrdd yr awdurdod pan fydd y trafodaethau hynny yn digwydd, ac nid yn unig yn ymwneud, os hoffech chi, â chael y cyfarfodydd bwrdd hyn yn digwydd yn gyhoeddus?

Oherwydd os edrychwch chi ar fyrddau ledled Cymru, mewn gwirionedd, ar lefel arweinyddiaeth ledled y prif weithredwyr a'r cadeiryddion, mae cynrychiolaeth dda o fenywod, ond nid ym mhobman ymysg yr holl aelodau annibynnol neu'r holl swyddi arweinyddiaeth gweithredol, ac, mewn gwirionedd, nid yw'r sefyllfa o ran cymunedau pobl ddu ac Asiaidd yn sicr yn un sy'n adlewyrchu ein cenedl. Felly, mae yna heriau o ran ein hamrywiaeth a hefyd, a dweud y gwir, y bobl sydd yn gyfranogwyr mwyaf a defnyddwyr mynychaf ein gwasanaethau gofal iechyd. Felly, mae gennym ni heriau economaidd-gymdeithasol o ran diffyg amrywiaeth yn aelodaeth byrddau hefyd. Mae angen inni feddwl am sut i reoli hynny'n briodol, a hefyd mae angen i'r byrddau eu hunain fynd allan a bod yn rhagweithiol wrth siarad â chymunedau a bod yn awyddus i wrando arnyn nhw. Rwy'n credu bod rhywbeth gwahanol yn y fan honno am swyddogaeth corff llais y dinesydd. Felly, beth rydym yn disgwyl i fyrddau ei wneud heb ystyried corff llais y dinesydd, ac yna sut ydym yn disgwyl iddyn nhw weithio ochr yn ochr â'r rheini, ac yn amlwg mae ganddyn nhw eu swyddogaeth craffu hefyd?

A dywedaf eto: wyddoch chi, rwy'n cydnabod y pwyntiau a wnaethoch am yr arolwg seneddol. Yn ddealladwy ddigon ni ddywedodd yr adolygiad fod yn rhaid i'r cynghorau iechyd cymuned aros ac ni ddywedodd fod yn rhaid iddyn nhw fynd. Nid oedd hynny'n rhywbeth y gwnaethom ni ofyn iddyn nhw ei wneud, ond roedden nhw yn cydnabod yr angen i ymgysylltu â dinasyddion. Rwyf wedi dweud yn rheolaidd yn y lle hwn a'r tu allan iddo, os ydym yn dymuno cael corff cryfach ar gyfer llais y dinesydd gyda chenhadaeth a diben eglur ledled iechyd a gofal cymdeithasol, mae angen newid y sylfaen ddeddfwriaethol y mae cynghorau iechyd cymuned yn gweithredu arni. A dylai'r enw newid hefyd, oherwydd mae'n ymwneud ag edrych ar sut mae'n mynd ar draws iechyd a gofal chymdeithasol. Yr her yw fod cynghorau iechyd cymuned wedi eu pennu mewn gwirionedd gan ddeddfwriaeth sylfaenol, a bydd yn rhaid inni fod â'r gallu i newid hynny. Nid diddymu rhywbeth na'i ddisodli mo hyn; ond yr hyn a ddaw i ystyried llais y dinesydd ledled iechyd a gofal cymdeithasol, a sut y gwnawn ni ymgysylltu'n iawn â'r sgwrs adeiladol a gawsom gyda bwrdd cenedlaethol y cynghorau iechyd cymuned ynghylch newid eu swyddogaeth a'u cylch gwaith i sicrhau trefniadaeth lwyddiannus ledled y sector iechyd a gofal. A dyna ein nod o hyd yn y Llywodraeth, yn hytrach na cheisio diystyru neu osgoi gwrando ar lais y dinesydd.

O ran y ddyletswydd didwylledd, unwaith eto, mae hyn yn mynd yn ôl at y pwynt a wnes yn y datganiad. Ceir safbwyntiau gwahanol ynghylch pa mor bell y gall deddfwriaeth newid diwylliant sefydliad, er ein bod i gyd yn cydnabod y gall deddfwriaeth fod â rhan i'w chwarae yn hynny. Mae gan rannau eraill o'r DU ddyletswydd didwylledd, a rhan o'r hyn oedd yn ddiddorol yn yr ymateb i'r Papur Gwyn oedd a ddylai fod yn ddyletswydd ar unigolion. Wrth gwrs, mae gan lawer o weithwyr gofal iechyd proffesiynol unigol eisoes ddyletswyddau yn y maes hwn, ond yn benodol mae'n ddyletswydd didwylledd y sefydliad ynghylch y penderfyniadau a'r dewisiadau a wna. Felly, rwy'n awyddus, fel y dywedais, inni weithredu'r polisi hwnnw. Rhaid inni feddwl a allai, ac a ddylai, deddfwriaeth fod yn rhan o'r ateb hwnnw. Ond mae hynny'n ymwneud â hyrwyddo diwylliant sefydliad, yn hytrach na bod yr unig beth y gallem ni ac y dylem ni ei ddisgwyl.