Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 27 Chwefror 2018.
Mae perygl inni anghofio nad yw'r grant amddifadedd disgyblion yn ymwneud dim ond â chael y plant â'r cyrhaeddiad isaf o gefndiroedd difreintiedig i lefel benodol—mae'n ymwneud â diwallu anghenion yr holl unigolion hynny, rhai ohonyn nhw, wrth gwrs, sy'n fwy abl a thalentog. Rwy'n credu bod Estyn wedi dweud mai ychydig iawn o ysgolion sy'n defnyddio'r grant amddifadedd disgyblion i dargedu disgyblion mwy abl a thalentog mewn gwirionedd. Yn wir, mae dadansoddiad o effaith o gronfa ddata genedlaethol y disgyblion yn dangos bod y bwlch rhwng y rhai sy'n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a'r disgyblion nad ydynt yn cael prydau ysgol am ddim sy'n cyrraedd y graddau uchaf o A* neu A yn parhau i fod yn fawr—yn wir, nid yw wedi newid yn ystod y pum mlynedd diwethaf—er gwaethaf, wrth gwrs, y bwlch cyrhaeddiad cyffredinol yn cau yng nghyfnod allweddol 4.
Felly, rwy'n credu'r pwynt rwy'n ei wneud yma, mewn gwirionedd, yw bod mwy y gallwn ni ei wneud gyda'r rhaglenni a'r mentrau presennol i fanteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd ar gyfer plant mwy abl a thalentog, heb sôn wedyn am gychwyn, fel sy'n gywir, ar fentrau newydd eraill. Tybed beth fydd y Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau bod y grant amddifadedd disgyblion mewn gwirionedd yn cael ei ddefnyddio yn fwy effeithiol yn hynny o beth nag a wneir ar hyn o bryd yn amlwg, yn ôl tystiolaeth Estyn.
Yn olaf gen i, rydych chi'n dweud wrthym y bydd dull yn cael ei dreialu o fis Medi ymlaen sy'n cynnwys dysgwyr iau cyn TGAU. Hyderaf y bydd hynny'n profi'n arbennig ddulliau sy'n ymwneud â darpariaeth mewn ardaloedd gwledig yr ydych rwy'n siŵr—mi wn—y byddwch yn angerddol yn ei chylch, ond hefyd y cymorth sydd ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg, oherwydd amlygwyd y meysydd hyn yn y gwerthusiadau unigol yn flaenorol, ac maen nhw'n sicr yn rhai y byddwn i'n gobeithio ac yn hyderu y byddai'r Llywodraeth yn dymuno sicrhau y cânt eu bodloni'n gadarn.