Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:19 pm ar 7 Mawrth 2018.
Rwy'n ddiolchgar i fy nghyfaill Lee Waters am godi'r mater pwysig hwn heddiw. Fel deiliad tocyn tymor gyda'r Dreigiau, rwy'n siomedig iawn ynglŷn â'r penderfyniad i newid i sianel talu wrth wylio. Datblygodd fy hoffter o chwaraeon, fel llawer o bobl, drwy wylio darllediadau am ddim. Deallaf fod angen cydbwysedd rhwng defnyddio teledu i hyrwyddo'r gêm a defnyddio arian teledu i dalu am chwaraewyr proffesiynol, ond mae'n rhaid i ni wylio rhag creu elitiaeth newydd lle mae pobl o bob oed sy'n cael trafferth i gyrraedd gemau rhanbarthol yn cael eu gwahardd yn anghymesur. Ac mae yna eisoes enghreifftiau o hyn gyda chriced yng Nghymru a Lloegr, a rygbi yn Iwerddon.
Mae'n destun gofid bod gwaith ymchwil gan Dr Paul Rouse ym mhrifysgol Dulyn yn rhoi enghraifft o'r gwahaniaeth rhwng dwy o gemau Leinster ym mhencampwriaeth Cwpan Heineken yn Iwerddon. Gwyliodd 67,000 o fenywod gêm Leinster ar deledu cenedlaethol Gwyddelig yn 2006, o'i gymharu â 9,000 yn unig a wyliodd y gêm ar Sky yn 2007. Cafodd pobl dros 55 oed eu heffeithio yn yr un modd. Os bydd rhanbarthau Cymru yn cael mwy o arian, fel y mae'r fargen hon yn addo, pa ymrwymiadau y byddai'r Gweinidog yn ceisio eu sicrhau gan y rhanbarthau i wneud yn siŵr eu bod yn cyrraedd cynulleidfa ehangach i wneud iawn am golli sylw torfol ar y teledu, ac i warantu nad oes dwy haen i sylfaen cefnogwyr rygbi rhanbarthol Cymru yn y dyfodol? Ac yn olaf, pa gyfleoedd y mae'r Gweinidog yn credu sy'n bodoli i roi hwb i'r sylw a gaiff rygbi uwch gynghrair Cymru o'r penderfyniad hwn?