1. Beth yw ymateb Llywodraeth Cymru i effeithiau storm Emma ar Gaergybi? 150

Diolch. Mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn gweithio gyda marina Caergybi, yr awdurdod porthladd ac Asiantaeth y Môr a Gwylwyr y Glannau ar y gwaith glanhau ac i gyfyngu ar y tanwydd neu'r gweddillion sydd wedi gollwng i'r amgylchedd. Mae hyn yn cynnwys cymryd camau i ymdrin â'r polystyren sydd wedi gollwng i'r dŵr. Byddaf yn ymweld â phorthladd a marina Caergybi yfory i gyfarfod â'r holl asiantaethau perthnasol.

Diolch am yr ymateb yna. Mi oeddwn i ym marina Caergybi ddydd Gwener, yn syth ar ôl y storm, ac mi oedd yr olygfa—llawer ohonoch chi wedi ei gweld hi ar y teledu ac ati—yn un wirioneddol dorcalonnus: dinistr llwyr yno. Wrth gwrs, mae yna lawer o gychod pleser personol yno, a rheini'n bwysig yn economaidd i'r ardal, ond mi oedd yna bymtheg o gychod masnachol yn y marina hefyd, a llawer o'r rheini wedi cael eu dinistrio neu eu difrodi yn rhannol.

Rŵan, mae'r holl fusnesau sy'n defnyddio'r marina yn rhan bwysig o economi forwrol Môn, ac o ystyried y pwyslais rŵan, o'r diwedd, diolch byth, ar ddatblygu strategaeth forwrol i Gymru, mi hoffwn i wybod pa fath o becyn cymorth y gall y Llywodraeth ei roi at ei gilydd i gefnogi y busnesau yma rŵan yn eu hawr o angen yn y byr dymor. Yn ail, yn edrych y tu hwnt i'r tymor byr, a gaf i ymrwymiad y gwnaiff y Llywodraeth helpu i ariannu gwaith ymchwil i'r angen posib am amddiffynfa i'r rhan yma o'r harbwr yng Nghaergybi yn y dyfodol? Fel is-gwestiwn i hynny, o bosib: a ydych chi'n cytuno bod yna rôl bwysig iawn i adran astudiaethau eigion Prifysgol Bangor yn y gwaith yma, yn cynnwys defnydd o'u llong ymchwil, y Prince Madog? 

Yn olaf wedyn, ac yn allweddol—rydych chi wedi cyfeirio ato fo—yn y byr dymor, rydym ni yn wynebu problem amgylcheddol ddifrifol yn sgil y storm. Rydw i'n deall nad oedd yna ormod o danwydd yn y llongau—bod y rhan fwyaf o hwnnw wedi cael ei gasglu, ond yn sicr rydym ni'n wynebu bygythiad mawr o ran llygredd yn dod o weddillion polisteirin y pontoons yn y marina. Mae yna fygythiad gwirioneddol yn dod gan bolisteirin. Roeddwn i ar wefan yr Institute for European Environmental Policy yn gynharach—yn sôn am y perig o fywyd môr yn bwyta olion polisteirin sy'n cael ei dorri'n ddarnau mân ac yn aros yn hir iawn, y perig pan mae hynny'n mynd i mewn i'r gadwyn fwyd ac ati.

Mae cwestiynau wedi cael eu gofyn i fi a oedd ymateb asiantaethau Llywodraeth Cymru'n ddigon cyflym ar ôl y storm i'r perig llygredd yma. Mae pobl leol wedi cael eu siarsio i gadw oddi ar y creigiau, i beidio â chymryd rhan yn y gwaith llnau, ond mae llawer wedi dweud wrthyf i eu bod nhw'n teimlo bod rhaid iddyn nhw oherwydd eu bod nhw'n gweld diffyg swyddogion swyddogol, os leiciwch chi, yno yn gwneud y gwaith llnau. Ond beth bynnag ddigwyddodd ar y pryd, rŵan, bum niwrnod ymlaen, mi hoffwn i ddiweddariad ynglŷn â'r hyn sydd yn cael ei wneud i ddelio â'r llygredd yna a sicrwydd y bydd beth bynnag sydd ei angen yn cael ei wneud i sicrhau nad ydym ni'n wynebu mwy o'r dinistr amgylcheddol yma rydym ni wedi'i weld yn barod. 

Diolch i chi am eich cwestiwn, Rhun ap Iorwerth. Hoffwn ddweud o'r cychwyn fy mod yn ddiolchgar iawn i bawb sydd wedi cymryd rhan yn y gwaith glanhau. Oherwydd eu gwaith caled, rwy'n credu ein bod wedi helpu i leihau effaith amgylcheddol y digwyddiad anffodus iawn hwn, ac rwy'n llwyr ddeall yr effaith y mae difrod y storm wedi'i chael ar fywoliaeth llawer o bobl, ac mae honno'n amlwg yn sefyllfa ofidus iawn i bob un ohonynt.

Rydych yn gofyn cyfres o gwestiynau; mewn perthynas â'r cychod, mae tua 85 o gychod wedi cael eu difrodi, ac mae pump o'r rheini'n gychod pysgota masnachol.

Rwy'n hapus iawn i ystyried cymorth ariannol posibl ar gyfer atgyweirio seilwaith cyhoeddus. Hefyd os oes unrhyw ddifrod amgylcheddol pellach sydd angen cael ei lanhau, rwy'n hapus iawn i edrych ar hynny, ac mae hwnnw'n amlwg yn rhywbeth y byddaf yn ei drafod yn ystod fy ymweliad yfory. Rydych yn dweud ei fod wedi cael effaith amgylcheddol ddifrifol; rwyf eisiau gweld beth ydyw drosof fy hun, ond yn sicr, nid oes neb wedi gofyn cwestiynau i mi'n dweud nad oedd ein hymateb yn ddigon cyflym. Rwyf wedi cael nifer o sesiynau briffio bob dydd ers i hyn ddigwydd ddydd Gwener, ac yn sicr, yn ôl yr hyn rwy'n ei ddeall gan Cyfoeth Naturiol Cymru, mae'r gwaith wedi datblygu mewn ffordd esmwyth iawn.

Ceir grŵp amgylchedd sefydlog gogledd Cymru, ac mae fy swyddogion yn aelodau ohono; nid yw'r grŵp hwnnw wedi cyfarfod oherwydd nad oedd angen gwneud hynny. Nawr, os ydych yn dweud bod yna sefyllfa amgylcheddol ddifrifol, pan fyddaf yn cyrraedd yno yfory, byddaf eisiau gwybod pam na fu cyfarfod os yw hynny'n wir. Ond yn sicr, rwy'n deall nad oes cyfarfod wedi bod am eu bod yn hapus fod y gwaith glanhau wedi bod yn digwydd fel y dylai hyd yn hyn. Felly, byddaf yn hapus iawn i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi yn dilyn fy ymweliad yfory, ac i'r Aelodau eraill hefyd, wrth gwrs.

Mae'n amlwg fod angen edrych i weld a oes angen i ni gael amddiffyniad môr yno neu beidio. Roedd hwn yn ddigwyddiad cwbl drychinebus ddydd Gwener, ac er fy mod yn sylweddoli nad ydym wedi gweld tywydd felly ers amser hir yng Nghymru, credaf fod cwestiynau i'w gofyn ynglŷn â pham yr oedd mor drychinebus. Fe ddywedoch am y lluniau, ac yn sicr, roedd gweld y lluniau hynny pan oeddwn gartref y penwythnos diwethaf, yn dorcalonnus. Ond fel y dywedais, Lywydd, byddaf yn hapus iawn i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelod yn dilyn fy ymweliad yfory.

Diolch i'r Ysgrifennydd Cabinet. Y cwestiwn nesaf, felly, i'w ofyn gan Lee Waters.