8. Dadl ar adroddiad y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol ynghylch Craffu ar Reoliadau a wnaed o dan Fil yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael)

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:15 pm ar 7 Mawrth 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 6:15, 7 Mawrth 2018

(Cyfieithwyd)

Fodd bynnag, rydym yn adleisio'r pryderon a fynegwyd gan Gymdeithas Hansard mewn perthynas â'r weithdrefn graffu a gymhwysir mewn achosion brys penodol. Y pryderon hyn yw nad yw'r Bil yn gosod dyletswydd statudol ar Weinidogion y Goron i egluro'r brys; nad oes unrhyw derfynau penodol i'r achosion, a allai fod yn rhai brys neu fel arall; gellir anwybyddu'r dull sifftio yn gyfan gwbl, eto heb i Weinidog y Goron orfod rhoi rhesymau dros anwybyddu'r dull sifftio. Credwn y dylai fod mesurau diogelu wedi'u cynnwys ar wyneb y Bil i fynd i'r afael â phob un o'r pryderon hyn.

O ran argymhellion 3, 5 a 6, mae'r rhain yn ymwneud â materion sy'n berthnasol i'r Rheolau Sefydlog, ac yn ymdrin â materion i'w penderfynu yn nes ymlaen. Fel y soniais yn gynharach, mae angen i'r dull sifftio a nodir yn y Bil fod yn fwy cadarn. Felly, credwn y dylid mabwysiadu meini prawf sifftio i roi eglurder i'r pwyllgor sifftio ynglŷn â pha feini prawf i'w dilyn wrth ddod i benderfyniad ynglŷn â pha weithdrefn y dylid ei chymhwyso.

Mae ein adroddiad yn manylu ar bum maen prawf sifftio y credwn y dylid eu mabwysiadu, ac maent yn canolbwyntio'n benodol ar yr angen am eglurder a thryloywder mewn unrhyw ddeunydd esboniadol i fynd gyda'r rheoliadau. Credwn y bydd hyn yn helpu'r pwyllgor sifftio i ddod i benderfyniad gwybodus ynghylch pa weithdrefn y dylid ei chymhwyso ar gyfer rheoliadau a wneir o dan y Bil. Bydd diffyg eglurder a thryloywder ynghylch pethau megis pa newidiadau a wneir, pa ymgynghori sy'n digwydd, a beth yw'r effaith ar gydraddoldeb a hawliau dynol yn cadw'r pwyllgor yn y tywyllwch ac yn gwneud y dull sifftio'n arafach ac yn llai trylwyr.

Er y byddai'n well gennym pe bai'r meini prawf sifftio wedi eu cynnwys ar wyneb y Bil, nid ydym yn gweld rhinwedd i'r Bil nodi'r meini prawf a fydd yn gymwys i bwyllgor sifftio'r Cynulliad Cenedlaethol heb ei fod ar yr un pryd yn gosod manylion o'r fath mewn perthynas â phwyllgor sifftio San Steffan. Felly, mae argymhelliad 3 yn dweud y dylid pennu meini prawf sifftio yn Rheolau Sefydlog y Cynulliad Cenedlaethol. Bydd y meini prawf hynny wedyn yn anfon neges glir am y math o wybodaeth sy'n rhaid ei chynnwys mewn deunydd esboniadol i gyd-fynd â'r rheoliadau a wneir o dan y Bil.

Noda argymhelliad 1 y dylai pwyllgor y Cynulliad Cenedlaethol fod yn gyfrifol am wneud yr argymhelliad ynghylch y weithdrefn briodol ar gyfer y rheoliadau. Mae argymhelliad 5 yn nodi ein barn ein bod yn ystyried mai'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol yw'r pwyllgor mwyaf priodol ar gyfer cyflawni'r dasg honno. Mae gennym brofiad ac arbenigedd mewn perthynas â phwerau gwneud rheoliadau, a'r gweithdrefnau gwahanol a allai fod yn gymwys, drwy ein hystyriaeth o'r Bil a gyflwynwyd ar gyfer craffu yn y Cynulliad Cenedlaethol. Yn ogystal, rydym hefyd yn cyflawni gwaith craffu technegol a chraffu ar sail rhagoriaeth ar bob offeryn statudol a osodir gerbron y Cynulliad Cenedlaethol, yn unol â Rheol Sefydlog 21. Yn aml, gall hyn gynnwys llunio barn ynglŷn ag a wnaed y defnydd priodol o'r weithdrefn negyddol neu'r weithdrefn gadarnhaol gan Weinidogion Cymru lle mae rhiant-Ddeddf yn caniatáu dewis y weithdrefn sydd i'w gwneud. Yn ein barn ni, dyma fyddai'r dull mwyaf effeithlon a phragmatig ar gyfer ymdrin â'r dasg ddeddfwriaethol enfawr hon sy'n rhaid ei chyflawni mewn amser byr.

Gwnaethom argymhelliad hefyd, argymhelliad 6, ynglŷn â chymhwyso'r dull sifftio i gategorïau o reoliadau a ddisgrifiwyd gennym yn yr adroddiad. Mae un o'r categorïau hyn yn ymwneud â rheoliadau a wneir gan Weinidogion y DU yn gweithredu ar eu pen eu hunain. Gan ddefnyddio'r pwerau eang a roddir iddynt, gallant wneud rheoliadau mewn meysydd datganoledig. Gallai hyn arwain at reoliadau o'r math y mae'r Cynulliad Cenedlaethol yn eu gweld o ddydd i ddydd yn cael eu gosod gerbron Senedd y DU yn unig. Nid yn unig hynny, ond gallai Gweinidogion y DU hefyd ddefnyddio'u pwerau eang i ddylanwadu ar gymhwysedd deddfwriaethol y Cynulliad Cenedlaethol. Gallai camau gweithredol arwain at newidiadau yng nghwmpas cymhwysedd deddfwriaethol y Cynulliad. Ystyriwn fod amhriodoldeb cyfansoddiadol y dull hwn yn glir. Felly, er na fydd rheoliadau o'r fath yn cael eu gosod gerbron y Cynulliad, credwn y dylid rhoi rhyw ran i'r pwyllgor sifftio yn y Cynulliad Cenedlaethol yn y gwaith o graffu ar reoliadau a wnaed gan Weinidogion y DU mewn meysydd datganoledig a osodwyd gerbron Senedd y DU. Fan lleiaf, dylai'r pwyllgor sifftio gael gwybod am unrhyw reoliadau o'r fath ar yr un pryd ag y bydd pwyllgor sifftio Tŷ'r Cyffredin yn cael gwybod amdanynt. Wedyn gall pwyllgor y Cynulliad Cenedlaethol gyflwyno sylwadau i, neu gynghori pwyllgor Tŷ'r Cyffredin lle bo hynny'n briodol.

Mae ein hadroddiad hefyd yn nodi y bydd angen ystyried materion gweithredol eraill, yn enwedig o ran sut y bydd angen i bwyllgor sifftio'r Cynulliad Cenedlaethol weithio gyda phwyllgor sifftio Tŷ'r Cyffredin, lle y gwneir rheoliadau gan Weinidogion Cymru a Gweinidogion y DU yn gweithredu ar yr un pryd.

Cyhoeddwyd ein hadroddiad cyn i Fil parhad Llywodraeth Cymru ei hun gael ei gyflwyno yn y Cynulliad. Rydym yn cymryd tystiolaeth gan Ysgrifennydd y Cabinet ar y Bil ddydd Llun nesaf. Un o'r materion y byddwn yn ceisio ei archwilio gydag ef yw pa un a yw Llywodraeth Cymru'n bwriadu cael mynediad at bwerau gwneud rheoliadau a fydd ar gael i Weinidogion Cymru yn y ddau Fil a rhinweddau gweithredu yn y fath fodd. Diolch.