Part of the debate – Senedd Cymru am 6:23 pm ar 7 Mawrth 2018.
Gwelaf frwdfrydedd y Siambr ynghylch y ddadl hon, ond mewn gwirionedd—fel y mae Cadeirydd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol wedi nodi—mae'n bwysig iawn yn y bôn. Rydym yn trafod Bil ymadael â'r UE—y rhan fwyaf o'r Bil ymadael â'r UE. Gwn ein bod wedi bod yn trafod, yn ystod yr wythnosau diwethaf, y rhannau sy'n ymwneud â'r meysydd datganoledig a phethau, ond dyma gorff y Bil ymadael â'r UE ei hun. Rydym wedi trafod cipio pŵer, rydym wedi trafod cynigion cymhwysedd deddfwriaethol ac yn amlwg, y Bil parhad, sydd wedi ymddangos ers llunio'r adroddiad rhagorol hwn. A gaf fi gymeradwyo arweinyddiaeth y Cadeirydd a gwaith caled ein clercod, ein hymchwilwyr a'n cynorthwywyr cyfreithiol hefyd, sydd wedi bod yn aruthrol dros yr ychydig wythnosau diwethaf, yn sicr pan ydym wedi bod yn cynhyrchu adroddiad ar ôl adroddiad?
Fe gofiwch yr wythnos diwethaf ein bod wedi cael dadl Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol ar gysylltiadau rhynglywodraethol, a oedd yn seiliedig ar yr angen i'r holl ddeddfwyr yn yr ynysoedd hyn ystyried ei gilydd gyda pharch cyfartal ac yn gydradd. Yr hyn sydd gennym ger ein bron heddiw yw'r ymgais ddiweddaraf gan y Cynulliad Cenedlaethol hwn i wneud yn siŵr fod ein llais yn cael ei glywed yr un mor glir â phwyllgorau eraill tebyg mewn deddfwrfeydd eraill. Rydym yn gweithio gyda phwyllgorau eraill tebyg yn Nhŷ'r Arglwyddi yn San Steffan a'r pwyllgor cyfatebol yn yr Alban, ond yn y pen draw, mae'n ymwneud â chydraddoldeb deddfwrfeydd a pharch cyffredin, a mwy na chael ychydig o bwerau, mae rhywun arall yn penderfynu beth a gawn, a rhaid inni fwrw ymlaen â gwneud hynny. Dyma ymdrech ystyrlon i wneud rhywbeth am y peth a cheisio dylanwadu ar y ffordd y mae pethau'n digwydd. Oherwydd mae cipio pŵer yn bosibl, fel roedd David Melding yn amlinellu, a chipio pŵer yn yr ystyr nad yw dau Weinidog o'r ddeddfwrfa hon yn awr yn colli pwerau o'r lle hwn, er bod hynny yn y cefndir, yn amlwg, ac yn dal i fod yn fygythiad sylfaenol, sef y rheswm pam y mae gennym yr holl fecanweithiau eraill hyn yn digwydd. Hoffwn ailadrodd yr hyn a benderfynwyd gennym yr wythnos diwethaf: cefnogi cydgyngor Gweinidogion diwygiedig a hefyd cynhadledd y Llefaryddion mewn perthynas â'r ffordd ymlaen. Gallaf weld y Cwnsler Cyffredinol yn nodio'n frwd, ac rwy'n croesawu hynny.
Nawr, o ran y dull sifftio, sef y cyfraniad canolog yma, rhaid inni gael ffordd o ymdrin ag oddeutu 600 a mwy o ddarnau o ddeddfwriaeth sy'n dod y ffordd hon, ac mewn gwirionedd, rhaid inni gael rhywfaint o reolaeth dros hynny a'r rheolaeth honno yw'r dull sifftio, sydd yn yr argymhellion hynny rwy'n eu hargymell yn galonnog i bawb yn dilyn arweiniad ein Cadeirydd. Ond hefyd, nid mater o amenio penderfyniadau yn unig fydd hyn. Mae pwyllgor yma—ac rydym yn awgrymu yn argymhelliad 5 mai'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol fydd hwnnw—yn gwneud y sifftio, sydd hefyd yn broses weithredol, i wneud yn siŵr, fel yr amlinellodd David Melding, na fydd pwerau gwneud rheoliadau yn cael eu defnyddio i newid y cydbwysedd grym yn ormodol tuag at lywodraethau ac oddi wrth ddeddfwrfeydd, fel rydym ni ac yntau wedi amlinellu. Oherwydd mae perygl, wrth geisio bod yn gyflym am fod gennych gymaint i ymdrin ag ef, ein bod yn rhoi'r cyfan i'r Gweinidogion perthnasol heb unrhyw ymwneud â Chynulliad Cenedlaethol Cymru. Nid yw hynny'n iawn. Dyna pam y mae angen pwyllgor sifftio.
Mae'r un peth ynghylch pwerau gwneud rheoliadau—yr hen bwerau Harri VIII rydym yn eu trafod y rhan fwyaf o wythnosau yn y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol. Rhaid i mi ddweud wrth David Melding, rwy'n credu bod cyfnod Harri VIII yn oes aur iddo; un arall yw'r 1920au. Mae'r 1540au yn un arall. Ond mae perygl sylfaenol iawn gyda phwerau Harri VIII, oherwydd yn y bôn mae angen inni allu craffu ar berfformiad y rheini yn ogystal, yn hytrach na bod gennym Weinidogion y Goron yn unig yn gorfodi eu barn ar y ddeddfwrfa hon heb i ni fel deddfwrfa allu gwneud unrhyw beth am y peth. Felly, rhaid i unrhyw bwerau Harri VIII a orfodir gael eu diffinio'n glir a bod yn ddarostyngedig o leiaf i'r weithdrefn gadarnhaol fel yr amlinellwyd yma. Dyna farn hirsefydlog y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaeth gyda llaw; nid rhywbeth sy'n berthnasol i'r sefyllfa benodol hon yn unig ydyw.
Felly, mae'n adroddiad eang. Mae'n ffordd gydlynol o ymdrin â llawer iawn o'r ddeddfwriaeth sy'n mynd i ddod y ffordd hon. Dyma ffordd gydlynol o ymdrin â hi, ac rwy'n argymell yr adroddiad yn frwd, ac rwyf hefyd yn llwyr ddisgwyl, ac yn gobeithio y gwelir gwireddu cefnogaeth unfrydol y Siambr hon. Diolch yn fawr.