Part of 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid – Senedd Cymru am 1:49 pm ar 18 Ebrill 2018.
Hoffwn droi at dreth arall yn awr i archwilio'r effaith ar ymddygiad. Yn achos y dreth siwgr, a orfodir bellach gan Lywodraeth San Steffan, ymddengys y bydd Llywodraeth Cymru yn cael £47 miliwn o gyllid ychwanegol dros ddwy flynedd o ganlyniad i wariant sy'n gysylltiedig â hynny yn Lloegr. Mae'r rhagolygon o faint y byddai'r ardoll yn ei godi wedi gostwng o £520 miliwn i £240 miliwn. Gwelir newidiadau mewn ymddygiad eisoes o ganlyniad i'r dreth siwgr wrth i Coca-Cola, er enghraifft, leihau maint eu caniau Coke arferol o 330 ml i 250 ml, er nad yw hynny wedi arwain at ostyngiad tebyg yn y pris mewn llawer o achosion. Felly, erbyn hyn, gallem fod mewn sefyllfa lle mae pobl, yn hytrach na phrynu un rhan o dair o litr mewn can, yn prynu dau gan chwarter litr. Felly, mewn gwirionedd, maent yn prynu mwy o ddiod llawn siwgr nag o'r blaen, am bris uwch. Felly, byddai hyn yn ganlyniad gwrthnysig i dreth o'r fath. Ond mae gan Gymru broblem sylweddol gyda gordewdra—gwaeth nag unrhyw ran arall o'r DU—gyda 59 y cant o oedolion, mae'n debyg, dros eu pwysau—mae'n debyg fy mod i'n un ohonynt—a 23 y cant wedi'u categoreiddio'n ordew. O ran dyraniad yr arian a godir, a all Ysgrifennydd y Cabinet gadarnhau a fydd Llywodraeth Cymru yn dyrannu'r arian hwn yn bennaf ar gyfer datrys gordewdra, heb ei hystyried yn dreth a neilltuwyd yn gyfan gwbl? Os yw'r arian yn cael ei godi er mwyn newid ymddygiad, dylid cyfeirio'r arian a fydd yn cael ei wario o'r refeniw hwnnw at y broblem y bwriedir iddo'i datrys.