Part of the debate – Senedd Cymru am 6:06 pm ar 8 Mai 2018.
Diolch i'r Aelod am ei gyfraniadau niferus. Mae'n gwneud nifer o bwyntiau pwysig iawn. Mewn gwirionedd fe ddechreuoch chi drwy sôn am y Ship Inn yn Aberporth. Llwyddais i aros yno pan euthum i lansiad cymuned ddi-blastig Cei Newydd hefyd. Ac yr oedd yn wych i fynd i Natural Weigh yr wythnos ddiwethaf i edrych ar yr hyn y maen nhw wedi ei ddysgu oddi wrth eraill mewn mannau eraill, a nawr mae pobl yng Nghymru yn dod atynt i weld sut y gallan nhw ddysgu. Llwyddais i wneud yn fawr o'r ymweliad ac fe es i â fy nghynhwysydd fy hun gyda mi a phrynais siocledi hyfryd a buddsoddi mewn brwsys dannedd bambŵ. [Anhyglyw.] Nid wyf yn siŵr a yw hynny'n gymeradwyaeth ai peidio.
O ran y ffeithiau a'r ffigurau yn yr adroddiad, un o'r pethau a'm tarodd yw'r 237 miliwn o gwpanau coffi sy'n cael eu gwaredu yng Nghymru bob blwyddyn, a ledled y DU, 13 biliwn o boteli plastig untro, sy'n nifer syfrdanol, ac rwy'n credu mai dim ond 7.5 biliwn o'r rheini sy'n cael eu hailgylchu. Mewn gwirionedd, y pwynt yr wyf yn sôn amdano yw'r penawdau mawr a welwn ni, ac, o ddiffyg gwell ymadrodd, maen nhw'n cyflwyno pecyn ar bacio, ac o edrych ar y mater yn ei gyfanrwydd, a dyna rwy'n credu fu ein sefyllfa ni erioed. Dywedais wrth fy nghyd-Aelod, David Melding nad ydym ni eisiau canolbwyntio ar un maes sy'n peri pryder, oherwydd rwy'n sylwi mai canlyniad anfwriadol hyn yw ein bod yn mynd i'r afael ag un mater ac yna darganfod bod gennym ni fater tebyg yn rhywle arall.
Un o'r pethau y mae angen inni edrych arno yn rhan o alwad Llywodraeth y DU am dystiolaeth yw ei bod hi'n edrych ar wahanol fathau o—beth yw plastig untro? Beth yw ei natur broblemus? Byddwn yn gobeithio o hynny—y byddwn yn gweld pan ddaw i ben ar 18 Mai—a chyfrannu iddo—. Mewn gwirionedd, nid yw ynghylch poteli plastig untro yn unig neu ynghylch dewis un mater penodol; mae a wnelo hefyd ag edrych ar y broblem yn ei chyfanrwydd, sut yr awn ni i'r afael â hynny mewn gwirionedd, i wneud y gwahaniaeth gorau yn y tymor hir, a gwneud y newid hwnnw y mae arnom ni eisiau ei wneud, nid yn unig ar gyfer yr amgylchedd, ond, fel y dywedoch chi, ar gyfer ein heconomi hefyd.
Roeddwn yn sicr y byddech yn crybwyll yr arian, y £500,000 ac, yn amlwg, mae rhai syniadau yn cael eu hamlinellu yn adroddiad Eunomia, ond mae hynny'n rhywbeth yr wyf yn siŵr y byddwn yn trafod ymhellach y tu hwnt i ffiniau'r ddadl hon heddiw. Gan edrych ar ymagwedd y DU o ran y cynllun dychwelyd blaendal, a hefyd ar y dreth ar blastig untro, rwyf wedi egluro o'r blaen, a gobeithio, os ydym yn dal i—. Y dreth ar blastig oedd un o'r pedwar dewis i brofi o bosib y pŵer hwnnw. Nid hwn yw'r dewis a gaiff ei ddatblygu oherwydd rydym ni wedi dewis gweithio gyda Thrysorlys y DU i geisio cael treth ar blastig untro ledled y DU. Ar hyn o bryd, mae'r trafodaethau hynny yn mynd rhagddyn nhw ac maen nhw'n gadarnhaol.
Rydym ni wedi dweud o'r cychwyn cyntaf, os na fydd hyn yn bosibl yna rydym ni'n awyddus i ganfod atebion ar sail Cymru gyfan hefyd. Dyna pam yn y datganiad hwn heddiw y gwnes i grybwyll y potensial o edrych ar sut yr awn i'r afael â'r holl gwpanau coffi untro a chynwysyddion diodydd hefyd.