6. Datganiad gan Arweinydd y Tŷ: Y Diweddariad ar Gysylltedd Digidol yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:54 pm ar 15 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Russell George Russell George Conservative 5:54, 15 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Arweinydd y tŷ, diolch i chi am eich datganiad y prynhawn yma. Mae gennyf nifer o gwestiynau, a gobeithiaf y byddwch yn gallu eu hateb yn benodol. Os nad yw hynny'n bosibl, efallai y caf gyfle i'w gofyn eto yfory yn ystod y cwestiynau.

Mae'n ymddangos eich bod yn awgrymu bod Openreach wedi bod yn fwy na llwyddiannus wrth gyflawni telerau'r cytundeb Cyflymu Cymru gwreiddiol, ond bum mis ar ôl y dyddiad cwblhau olaf posibl, hoffwn ofyn i chi pam nad ydych chi'n gallu darparu rhestr derfynol o'r lleoliadau hynny sydd heb eu huwchraddio? Rwyf yn pendroni ynghylch pam mae hi mor anodd ateb y cwestiwn hwnnw. A allwch chi gadarnhau hefyd fod Openreach yn bendant wedi bodloni rhwymedigaethau eu cytundeb gwreiddiol, cytundeb sy'n nodi bod o leiaf 90 y cant o'r holl eiddo yn ardal ymyrraeth y cytundeb yn gallu cael gwasanaethau band eang ar isafswm o 30 Mbps, a bod 95 y cant yn gallu cael 24 Mbps? Nawr, yr ydych wedi dweud yn eich datganiad bod BT wedi darparu llawer mwy o safleoedd nag oedd y ddwy ochr yn ei ragweld ar ddechrau'r prosiect gwreiddiol. Felly, nid wyf yn deall pam na allwch chi ateb y cwestiwn hwnnw.

Hoffwn ofyn hefyd sawl safle fydd yr ail gyfnod yn ymdrin â nhw? Mae nifer o ffigurau wedi eu crybwyll, ac rwy'n deall bod adolygiad agored o'r farchnad wedi nodi 88,000 o safleoedd a ystyriwyd yn safleoedd gwyn, ac nad oedd asesiad o'r hyn a elwir yn safleoedd diymgeledd wedi ei gynnwys yn y ffigwr hwnnw. Felly, hoffwn eglurhad ynghylch hynny. A gaf i ofyn hefyd sawl lleoliad diymgeledd a lwyddodd Openreach i'w cwblhau yn ystod yr estyniad o ddau fis, a faint ohonyn nhw sydd ar ôl erbyn hyn? A fydd yr asedau diymgeledd hyn sydd ar ôl yn cael eu trosglwyddo i'r prosiect nesaf? Ar y dechrau roeddech chi'n rhagweld y byddai Llywodraeth Cymru yn gallu ailfuddsoddi £37 miliwn y rhagwelid y byddai'n dod o rannu enillion o ganlyniad i gwsmeriaid yn manteisio ar y gwasanaeth yn ystod prosiect Cyflymu Cymru. Rydych chi bellach yn cyfeirio at £31.5 miliwn drwy'r cynllun buddsoddi yn seilwaith Cymru. A gaf i ofyn—nid wyf yn siŵr beth yw'r ateb—ai arian newydd yw hwn, neu a yw'n rhan o'r £37 miliwn a gafodd ei grybwyll yn gynharach? Hoffwn ofyn hefyd a yw'r Llywodraeth wedi ystyried ei gwneud hi'n ofynnol i ddatblygiadau adeiladu newydd dros faint arbennig gael mynediad i wasanaethau band eang cyflym iawn fforddiadwy heb yr angen am gymhorthdal cyhoeddus?

O ran cynllun gweithredu ffonau symudol, credaf fod yr hyn yr ydych yn ei alw yn gynnydd cyson mewn gwirionedd yn gynnydd nad yw'n bodoli o gwbl. Mae'n ddrwg gennyf ddweud hyn, arweinydd y tŷ, ond mewn gwirionedd nid wyf yn credu eich bod wedi gwneud unrhyw gynnydd ynghylch hyn. Fe wnaethoch gyhoeddi'r cynllun gweithredu ffonau symudol ym mis Ionawr 2017—16 mis yn ôl—felly pa fesurau pendant allwch chi gyfeirio atynt sydd wedi gwella signal ffonau symudol yng Nghymru yn ystod y cyfnod hwnnw? Felly, fe fyddwn yn dweud yn ystod yr 16 mis diwethaf nad ydych chi wedi gwneud dim o gwbl o ran gweithredu i ddiwygio'r cyfreithiau cynllunio presennol, sy'n achosi oedi ac yn ychwanegu at y costau i wella cwmpas y signal, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig, ac mae hyn yn gwneud Cymru y rhan anoddaf yn y DU i weithredwyr ffonau symudol adeiladu seilwaith. Ac unwaith eto, yn eich datganiad, roeddech chi'n gofyn i weithredwyr ffonau symudol ddarparu mwy fyth o dystiolaeth. Wel, mae'r diwydiant wedi amlinellu dro ar ôl tro y rhwystrau a'r atebion y bydd eu hangen, felly pam yr oedi parhaus? Gofynnodd Llywodraeth yr Alban a Llywodraeth y DU yn Lloegr am y dystiolaeth honno amser maith yn ôl. Maen nhw wedi cael y dystiolaeth gan y gweithredwyr, maen nhw wedi ei dadansoddi, wedi ei derbyn ac maen nhw wedi gweithredu. Felly, rwyf yn siomedig yn hyn o beth. Rydym yn syrthio y tu ôl i weddill y DU. Ac yn wir, yn Lloegr, mae diwygio'r system gynllunio wedi digwydd eisoes. Felly, a ydych chi'n cytuno â mi bod dileu'r angen i brosesu ceisiadau yn y system gynllunio, drwy'r gyfundrefn hawliau datblygu a ganiateir—egwyddor sydd wedi ei derbyn yn llawn ym mhob man arall o'r DU—yn hanfodol ac yn fater o frys?  Mae'r diwydiant wedi dweud yn glir bod lleihau costau darparu seilwaith yn gwbl hanfodol, ac rwy'n gofyn felly pam mae angen mwy o dystiolaeth? Mae'r dystiolaeth gennych chi, felly ewch ymlaen â'r gwaith rhag i Gymru fynd ymhellach ar ei hôl hi.