1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig – Senedd Cymru ar 13 Mehefin 2018.
3. Pa gymorth y gall Llywodraeth Cymru ei roi i Gyngor Sir Caerfyrddin i oresgyn y broblem pryfed yn Llanelli? OAQ52292
Mae adran diogelu'r cyhoedd y cyngor wedi lleoli ffynhonnell debygol y pla diweddar ac wedi trefnu bod y safle'n cael ei drin. Mae'r cyngor yn gweithio'n agos gyda rheoleiddiwr y safle, Cyfoeth Naturiol Cymru. Nid ydynt wedi gofyn i Lywodraeth Cymru am gymorth ar y pwynt hwn.
Diolch i chi am yr ateb, Weinidog. Ers i mi gyflwyno'r cwestiwn, rwy'n falch fod safle tebygol y pla bellach wedi'i nodi a'i drosglwyddo i Cyfoeth Naturiol Cymru. Mae llawer iawn o straen a gofid o hyd, yn enwedig yn y Morfa a rhannau glan môr y dref lle roedd y broblem ar ei gwaethaf, ac roedd yn amhleserus iawn i lawer o deuluoedd. Mae llawer iawn o bryder y gallai'r broblem ddigwydd eto dros yr haf. Mae swyddogion y cyngor wedi gweithio'n galed i ddod o hyd i'r ffynhonnell, ond credaf fod yna rai gwersi i'w dysgu am gyfathrebu gyda'r gymuned, ac yn ddi-os, mae yna wersi ehangach i'w dysgu hefyd. A wnaiff Llywodraeth Cymru gynorthwyo Cyngor Sir Caerfyrddin i weld beth y gallant ei wneud i wella'r ansawdd amgylcheddol lleol, yn un o ardaloedd tlotaf Llanelli, ond hefyd i ystyried pa wersi y gallant hwy, a chynghorau eraill, eu dysgu rhag ofn y bydd hyn yn digwydd eto?
A gaf fi ddiolch i'r Aelod am ei gwestiwn dilynol? Cydymdeimlaf yn llwyr â'r gofid a achosodd hyn i drigolion yn Llanelli, ac yn enwedig yr ardal sydd agosaf at y lle y digwyddodd, ac mae'n rhaid bod hynny wedi bod yn ofnadwy i bobl ar y pryd.
Yn sicr, mae yna bob amser wersi i'w dysgu o'r pethau hyn a gallwn wella'r hyn rydym wedi'i wneud bob amser. Fel y dywedais, nid yw'r cyngor wedi gofyn i Lywodraeth Cymru am gymorth hyd yn hyn, ond rydym yn agored i'r trafodaethau hynny. Deallaf eu bod wedi cael cyngor gan Iechyd Cyhoeddus Cymru ac mae swyddogion wedi bod mewn cysylltiad â swyddogion y cyngor. Gwyddom fod y cyngor bellach wedi trosglwyddo cyfrifoldeb a chamau gorfodi posibl i Cyfoeth Naturiol Cymru, a phan fydd y gwaith papur gorfodi wedi'i gyflwyno, byddwn yn parhau i weithio gyda Cyfoeth Naturiol Cymru a'r cyngor a'r gymuned leol i sicrhau nad oes digwyddiadau fel hyn yn digwydd eto.