1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 18 Medi 2018.
7. Beth yw gweledigaeth Llywodraeth Cymru ar gyfer dyfodol cymorth ariannol ar gyfer y diwydiant amaethyddol? OAQ52576
Wel, y peth cyntaf yr hoffem ni ei gael yw ymrwymiad gan Lywodraeth y DU i ddarparu'r arian ar ôl 2022, oherwydd nid yw hynny wedi ei wneud eto. Rydym ni wedi gwneud awgrym y dylai Trysorlys y DU roi'r arian hwnnw ar gael—y dylid gosod pot o arian sy'n gyfwerth â'r pot o arian sydd ar gael i'r DU gan yr UE ar hyn o bryd o'r neilltu a dosbarthu'r arian yn yr un modd ag y gwneir nawr, oni bai a tan y ceir cytundeb ar draws gweinyddiaethau'r DU i newid y system. Ar y sail y bydd gennym ni'r arian a addawyd i ni, rydym ni wrth gwrs wedi cyflwyno ein gweledigaeth yn 'Brexit a'n tir', ein dogfen ymgynghori, ac yn ein rhaglen rheoli tir newydd, sy'n cynnwys cynllun cadernid economaidd a chynllun nwyddau cyhoeddus, a fydd yn darparu cymorth i gynyddu'r manteision y mae pobl Cymru yn eu cael o'r tir.
Prif Weinidog, yn anffodus ni allwch chi roi'r bai am holl helbulon y byd ar Lywodraeth y DU, cymaint ag yr hoffech chi wneud hynny, ac, wrth gwrs, pan fydd Llywodraeth Cymru yn cael arian ceir nifer o feysydd datganoledig fel ffermio lle mae'n gyfrifoldeb arnoch chi i wneud yn siŵr bod cyllid digonol ar gael. Byddwch yn gwbl ymwybodol o bryderon dwys ffermwyr, yn sicr ffermwyr y cyfarfûm i â nhw dros yr haf mewn gwahanol sioeau ar draws fy etholaeth, sy'n bryderus iawn am yr ymgynghoriad presennol ar gynlluniau i newid y system taliadau uniongyrchol. Nawr, er ein bod ni i gyd yn derbyn bod ymgynghoriad yn bod, pam mae'n wir nad oedd yr ymgynghoriad hwnnw'n cynnwys dewis i gadw'r taliadau uniongyrchol presennol, ond ar ffurf ddiwygiedig? Onid yw'n wir nad dyma'r amser i ddefnyddio Brexit fel esgus i newid y system bresennol, gan eich bod chi eisiau ei newid o'r cychwyn i wasgu arian allan o'r gyllideb ffermio a'i roi mewn mannau eraill? Mae hyn yn ormod ac yn rhy gymhleth ar yr adeg hon.
Wel, mae'r gyllideb ffermio wedi'i diogelu i bob pwrpas, felly ni ellir cymryd arian allan o gymorthdaliadau ffermio a'i roi mewn mannau eraill beth bynnag. Nid yw'r £260 miliwn a ddaw i gymorthdaliadau ffermio yng Nghymru yn cael ei wario yn unman arall, mae'n rhaid iddo gael ei wario ar ffermio, ac, yn fy marn i, byddai honno'n system dda ar gyfer y dyfodol. Nid wyf i'n credu bod ffermwyr eisiau canfod eu hunain mewn sefyllfa lle maen nhw'n cystadlu gyda meysydd addysg ac iechyd am gyllid. Dywedodd pob un ohonyn nhw hynny wrthyf i, beth bynnag. Yn ail, y peth olaf yr ydym ni ei eisiau yw cael ein hariannu ar sail Barnett pan ddaw i ffermio. Byddai hynny'n doriad enfawr i gyllid cyn belled ag y mae Cymru yn y cwestiwn. Felly, mae gwthio'r mater o arian i un ochr fel pe byddai'n fân anghyfleustra yn gwbl anghywir, gan ein bod ni'n gwybod nad oes unrhyw arian ar gyfer ffermio heb yr arian, nid oes unrhyw arian ar gyfer cymorthdaliadau ffermio, ac mae'r addewid a wnaed yn cael ei dorri'n syth. Mae ymgynghoriad, wrth gwrs, sy'n cael ei gynnal. Byddwn yn cymryd sylw o'r hyn a ddywedir yn yr ymgynghoriad hwnnw, ond yr hyn sy'n hanfodol yw edrych ar ffyrdd o wneud ffermio yng Nghymru yn fwy cynaliadwy yn y dyfodol, ac mae hynny'n rhywbeth y byddwn ni bob amser yn ymdrechu i'w wneud.
Ac yn olaf, cwestiwn 8, Hefin David.