Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 2 Hydref 2018.
Diolch am eich datganiad heddiw, Gweinidog. Mae'n newyddion i'w groesawu. Mae cynnydd graddol yn nifer y bobl sy'n byw gyda HIV yng Nghymru, sydd, mewn gwirionedd, yn adlewyrchu cynnydd mewn cyfraddau goroesi a diagnosis newydd—dwy agwedd sydd i'w croesawu—ac rydym ni'n credu bod gan PrEP swyddogaeth bwysig wrth leihau'r achosion newydd hyn a ganfyddir.
Mae gennyf ddau faes i holi yn eu cylch. Nid yw pawb wedi gallu cael gafael ar y cyffur i'r un graddau. Yn y gorffennol, rydych chi wedi pwysleisio y bu heriau ym Mhowys, oherwydd diffyg gwasanaethau, a bod hynny'n golygu nad oedd ffordd o weithio oedd yn gyson drwy Gymru. Yn ôl ym mis Mai 2018, fe roesoch chi sicrwydd y cai hyn ei unioni, felly tybed a allwch chi amlinellu pa gynnydd sydd wedi'i wneud yn y meysydd hyn. A, gyda'r cyffur newydd hwn ar gael, mewn gwirionedd, mae'n bwysig bod clinigwyr a'r gweithwyr meddygol proffesiynol sy'n rhoi presgripsiwn yn ymwybodol o'r cyffur newydd ac yn ei roi ar bresgripsiwn fel sy'n ofynnol, felly efallai y gallech chi roi inni ychydig o'r newyddion diweddaraf ynghylch cysondeb a chyffredinolrwydd cael gafael ar PrEP ledled Cymru, ond yn edrych yn benodol ar Bowys.
Yr ail faes yr oeddwn i eisiau eich holi yn ei gylch oedd canlyniadau arbrawf Cymru hyd yma. Roeddwn yn falch o weld eich bod yn monitro nifer yr achosion o heintiau a drosglwyddir yn rhywiol a ganfyddir, ac rwy'n tybio, yn rhan o hynny, eich bod yn sôn am, neu eu bod nhw'n cael gwybodaeth am, addysg a defnyddio condomau ac ati, ac ati. Ond roeddwn i ychydig yn bryderus i weld, o'r 559 o bobl sydd mewn perygl a gymerodd y cyffur, bod 153 yn anhysbys neu wedi cael eu colli cyn cael triniaeth ddilynol, ac roeddwn yn meddwl tybed, efallai, a allech chi roi ychydig o drosolwg inni ynghylch pam y digwyddodd hynny, sut yr ydym ni wedi rheoli—. Wyddoch chi, mae'r 153 hynny wedi diflannu. Beth sydd angen i ni ei wneud i sicrhau bod y bobl sy'n defnyddio'r cyffur PrEP hwn mewn gwirionedd yn parhau i'w ddefnyddio ac yn cadw at y broses gyfan, oherwydd, wrth gwrs, fel y nodwyd gennych chi eisoes, nhw yw'r bobl sydd fwyaf mewn perygl?