Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 2 Hydref 2018.
Diolch am y ddau gwestiwn. Yn rhan gyntaf fy natganiad, fe wnes i geisio amlinellu bod pob clinig iechyd rhywiol integredig yng Nghymru wedi bod yn darparu PrEP o gychwyn cyntaf yr arbrawf, sy'n newyddion da, oherwydd, pan oeddem ni'n siarad am hyn yn y lle cyntaf ym mis Mai, roedd hynny cyn i'r arbrawf ddechrau. Felly, mewn gwirionedd, o fewn y cyfnod amser hwnnw, yr amser rhagarweiniol, mae pob clinig iechyd rhywiol integredig wedi bod yn darparu PrEP. Felly, ni fu problemau o ran ble mae rhywun yn byw, fel yr oeddem ni'n bryderus yn ei gylch o ran PrEP, felly mae wedi bod ar gael i bob dinesydd y bu'n briodol ar ei gyfer, ac felly maen nhw wedi gallu ei ddefnyddio. Rwy'n fodlon iawn gwneud yn siŵr ein bod yn parhau i fonitro ei fod ar gael mewn gwirionedd ym mhob rhan o'r wlad a bod pob dinesydd a allai ac a ddylai fod yn defnyddio PrEP yn gallu gwneud hynny.
Ynglŷn â'ch sylw olaf, fodd bynnag, am y bobl hynny sydd wedi diflannu, mae'n bwynt pwysig. Mae'n rhan o'r her ynghylch ein dymuniad i wneud yn siŵr ein bod yn sôn am hyn yn rhan arferol o'r gwasanaethau iechyd, oherwydd mae stigma o hyd. Mae her yn dal i fod o ran pobl yn defnyddio gwasanaethau a chydnabod bod hynny mewn gwirionedd er eu budd nhw—nid yn unig er budd y Llywodraeth neu er budd y gwasanaeth iechyd, ond er eu budd nhw—ac nid oes uchafswm niferoedd fel sydd yna ar draws y ffin, ac i wneud yn siŵr bod yr holl bobl hynny a allai gael budd yn elwa. Ac, mewn gwirionedd, mae'n rhan o'r astudiaeth a wneir gan Brifysgol Caerdydd ac Iechyd Cyhoeddus Cymru, yr ymchwil ar agweddau at PrEP, oherwydd os mynnwch chi, ceir y llwybr technegol ynghylch sut i geisio trin pobl, ond mewn gwirionedd mae a wnelo hyn â'r cymorth ynghylch hynny i wneud yn siŵr bod pobl mewn gwirionedd yn manteisio ar ac yn cydymffurfio'n llawn â'r driniaeth i gael budd llawn ohoni. Ac, fel yr ydym ni wedi gweld, rydym ni yn ymwneud â'r grŵp o bobl sydd â'r risg uchaf, oherwydd y lefelau o heintiau eraill a drosglwyddir yn rhywiol sydd o fewn y grŵp hwn o bobl. Felly, mae'n dangos ei fod yn gwneud y cynnydd cywir o ran iechyd, ymdrin â'r bobl briodol, ac mae hynny mewn gwirionedd yn fuddiol i'r cyhoedd ehangach.