3. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Canfyddiadau'r Rhaglen Garlam Annibynnol i Adolygu Galwadau Oren

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:52 pm ar 6 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 2:52, 6 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi am y sylwadau a'r amrywiaeth o gwestiynau. Fe geisiaf ymdrin â nhw yn y modd gorau y gallaf yn yr amser sydd ar gael. Fe gyfeirioch chi, wrth gwrs, at ystod o ffigurau ar y dechrau, yn enwedig y pwyslais ar drosglwyddo cleifion ac eraill, ac, wrth gwrs, mae gennych chi 475,000 o alwadau i'r gwasanaeth. Ond cydnabyddir bod angen mwy o welliant ar sail fwy cyson ledled y wlad, oherwydd ceir rhywfaint o amrywiad yn y wlad nid yn unig o ran cyfraddau trosglwyddo, ond un rhan o'r system gyfan yw hynny. Yr hyn y mae'r adolygiad yn ceisio ei wneud yw gosod hynny yng nghyd-destun y system gyfan. Felly, llawer o welliant wrth gael yr ymateb iawn i'r bobl iawn. Mae angen hynny arnyn nhw er mwyn rhyddhau yn lleoliad y digwyddiad pan fo'n bosibl, ac, os oes angen iddyn nhw fynd i'r ysbyty, yna eu rhyddhau'n briodol, a hefyd eu bod yn gallu gadael yr ysbyty'n brydlon. Felly, mae'n rhan o system ehangach.

Rwyf yn cydnabod eich pwyntiau ynglŷn â salwch. Yn sicr y mae mesurau i'w cymryd, ac rwyf yn falch o ddweud y byddan nhw'n cael eu dwyn ymlaen gan gyflogwyr, ynghyd ag undebau llafur hefyd. Ac wn i ddim os ydych chi wedi gweld yr ymateb adeiladol i'r undebau llafur cydnabyddedig yn y gwasanaeth, ond mae'n gadarnhaol; ceir cydnabyddiaeth o'r angen i wella cyfraddau salwch yn enwedig yn y gwasanaeth, ac, wrth gwrs, cydnabyddir hynny'n rhannol hefyd yn y sgyrsiau a'r trafodaethau ynghylch cyflog ac amodau sydd wedi eu cynnal yn y misoedd diweddar.

O ran eich pwynt ynghylch recriwtio staff clinigol priodol i ganolfannau cyswllt, fe fyddai'n werth cofio bod tair canolfan gyswllt glinigol yn y wlad, felly, tair canolfan i recriwtio staff ar eu cyfer. Bydd her yn y fan yna o ran sicrhau bod gennym ni'r staff cywir i'w recriwtio. Rydym ni'n ffyddiog y byddwn yn gallu gwneud hynny, yn ogystal â staff o fewn y system ehangach. Ac, mewn gwirionedd, yn y system ehangach a'r pwyntiau a wnaethoch chi yn hynny o beth, mewn gwirionedd rydym ni'n ystyried ceisio bwrw ymlaen â chynlluniau'r gaeaf, a luniwyd gan iechyd a gofal cymdeithasol ar y cyd, gan gynnwys y gwasanaeth ambiwlans. Felly, mae'r arian hwnnw yn seiliedig ar ariannu'r cynlluniau hynny ar ben y £10 miliwn a gyhoeddais o'r blaen, ynghyd â Huw Irranca-Davies, y Gweinidog, i'w roi yn y system gofal cymdeithasol mewn gwirionedd. Rydym ni'n ystyried y system gyfan yn rhan o hynny, ac mae'r cynlluniau hynny yn gyson â chanfyddiadau'r adolygiad oren.

Fe soniasoch hefyd am arweinyddiaeth glinigol ac atebolrwydd er mwyn symud hyn ymlaen. Ac yn hyn o beth, rydym ni mewn sefyllfa gadarnhaol oherwydd bod gennych chi arweinyddiaeth o fewn gweithlu'r parafeddygon sy'n gadarnhaol ynghylch ein cyfeiriad ni, gan gynnwys yr angen i fuddsoddi yn y nifer o bobl sydd gennym ni. Felly, mae hynny yn ymwneud â hyfforddiant, cadw'r fwrsariaeth yn ogystal â recriwtio staff profiadol. Mae hefyd yn ymwneud â buddsoddi yn sgiliau gweithlu'r gwasanaeth gofal cymdeithasol a'r gwasanaeth iechyd. Rwy'n gobeithio eich bod wedi cael amser i edrych ar rywfaint o'r buddsoddiad yn nyfodol uwch barafeddygon hefyd, beth y gallant ei wneud, yn y ganolfan gyswllt a hefyd yn eu swyddi ar lawr gwlad, y gallu i weld a thrin, a chlywed a thrin, hefyd. Rwy’n falch iawn bod Jo Mower, yr arweinydd cenedlaethol gofal heb ei drefnu, yn cael effaith gyda'i chydweithwyr yn y system gofal heb ei drefnu ehangach. Mae ganddi hi hygrededd gwirioneddol oherwydd ei bod yn parhau i fod yn glinigwr sy'n gwasanaethu. Mae hi'n ymgynghorydd mewn meddygaeth frys, ac mae hi'n gweithio'n rhan-amser yn y swydd honno ac yn rhan-amser fel arweinydd gofal heb ei drefnu. Felly, mae ganddi hygrededd gwirioneddol ymhlith cydweithwyr ym mhob rhan o'r system.

Fe wna i ymdrin â'ch pwynt ynghylch sepsis hefyd, oherwydd, os edrychwch chi ar y sgorau rhybudd cynnar cenedlaethol sy'n cael eu defnyddio, mae hynny'n rhan o'r system rhybudd cynnar ar gyfer sepsis. Nawr, rwy'n hapus i edrych ar y manylion a grybwyllwyd gennych, ond fe hoffwn i bwysleisio bod hyn yn her i'r system gyfan. Ac mewn gwirionedd, yn ystod fy nghyfnod i yn y swydd hon a chyn hynny yn Ddirprwy Weinidog, rwyf yn sicr wedi gweld dros y cyfnod hwnnw, broffil llawer uwch i sepsis o fewn canolfannau ambiwlans, lle y lleolir staff, gyda deunydd llawer mwy gweladwy, ac, mewn gwirionedd, fe wyddom ni ein bod yn gwella.

Bellach, yr her yw beth arall allem ni ei wneud a beth ddylem ni ei wneud i barhau i wella. Felly, nid yw'n ymwneud â llaesu dwylo; Mae'n nodi gwelliant a wnaed a beth mwy y gallem ni ei wneud. Mewn gwirionedd, rwy'n credu bod y sgorau NEWYDD a'r ffaith eu bod nhw yma fel mesur a ddefnyddiwn ni, yn ddefnyddiol iawn, oherwydd dylai hynny ein helpu ni i adnabod pobl mewn perygl o gael sepsis ac i sicrhau bod y risg honno yn cael ei datrys yn gywir ac yn briodol. O safbwynt hyn, fe wn i ein bod yn rhannu'r un amcan o eisiau gwneud mwy, i weld mwy o fywydau yn cael eu hachub ac i weld llai o anabledd diangen yn digwydd o fewn ein system iechyd a gofal.