3. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Canfyddiadau'r Rhaglen Garlam Annibynnol i Adolygu Galwadau Oren

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:15 pm ar 6 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP 3:15, 6 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet. Symud at y model clinigol ar gyfer ymateb ambiwlans oedd un o'r newidiadau pwysicaf a wnaed i ofal heb ei drefnu. Roedd sicrhau bod cleifion yn cael yr ymateb iawn yn seiliedig ar eu hangen hefyd yn cyflymu amseroedd ymateb ar gyfer y cleifion mwyaf agored i niwed.

Yn anffodus, mae ffactorau eraill wedi llesteirio gallu gwasanaeth ambiwlans Cymru i ymdrin â'r nifer fawr o alwadau a geir nad ydynt yn achosion pan fo bywyd mewn perygl ar unwaith. Cafodd gwasanaeth ambiwlans Cymru bron i hanner miliwn o alwadau y llynedd—tua 1,300 o alwadau bob dydd—y mwyafrif helaeth ohonyn nhw'n alwadau oren. Cymerwyd mwy na 30 munud i ymateb i bron i 50 y cant o'r galwadau oren hynny. Cymerodd rai ymatebion rai oriau. Rydym ni'n colli miloedd o oriau bob mis oherwydd oedi wrth drosglwyddo cleifion yn yr ysbyty. Yn ôl y dangosyddion ansawdd ambiwlans diweddaraf, mae hyn tua 4,000 o oriau ar gyfartaledd bob mis.

Ysgrifennydd y Cabinet, pa asesiad a wnaethoch chi o'r effaith mae toriadau i nifer gwelyau'r BILl yn ei gael ar wasanaeth ambiwlans Cymru? Mae'r rhan fwyaf o'n hysbytai bellach yn gweithredu ar gapasiti gwelyau o tua 90 y cant. A ydych chi'n ystyried hyn yn lefel diogel neu a fyddwch chi'n gwrthwynebu rhagor o doriadau yn nifer y gwelyau?

Treth arall ar adnoddau yw'r galwadau niferus gan yr un galwyr mynych, sef rhwng 6 y cant i 7 y cant o'r holl alwadau misol. Ysgrifennydd y Cabinet, pa gamau mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i leihau nifer y bobl sy'n ffonio'n aml?

Rwy'n croesawu'r ffaith eich bod yn recriwtio mwy o nyrsys a pharafeddygon i ddarparu cyngor clinigol dros y ffôn, er mwyn helpu i reoli'r galw. A yw hyn yn ychwanegol at y gwaith o gyflwyno'r gwasanaeth 111, ac a wnewch chi amlinellu sut y mae cyflwyno'r gwasanaeth 111 yn mynd rhagddo? Sut bydd hyn yn ategu gwasanaeth ambiwlans Cymru?

Yn olaf, Ysgrifennydd y Cabinet, mae nifer fawr o alwadau i'r gwasanaeth ambiwlans bob mis yn ymwneud â phroblemau deintyddol, a materion deintyddol yw'r rheswm mwyaf dros alwadau i Galw Iechyd Cymru. Ysgrifennydd y Cabinet, gyda rhai cleifion yn wynebu taith o 90 milltir i weld deintydd y GIG a channoedd o bobl yn barod i aros am bum awr i gofrestru gyda deintydd y GIG, mae'n amlwg bod prinder yn cael effaith ar y GIG yn gyffredinol. Felly, beth mae eich Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau nad yw prinder staff mewn un maes o'r GIG yn arwain at gynnydd yn y galw ar wasanaethau gofal heb ei drefnu, yn enwedig gwasanaeth ambiwlans Cymru?

Mae gwasanaeth ambiwlans Cymru yn rhan hanfodol o'r GIG, ac rwy'n gobeithio y bydd gweithredu argymhellion y tîm adolygu oren yn arwain at fwy o welliannau i gleifion a staff. Mae pobl Cymru'n cefnogi'r dull o weithredu sy'n darparu'r ymateb gorau, hyd yn oed os nad hwnnw yw'r cyflymaf. Fodd bynnag, nid yw hynny'n golygu ein bod yn gadael cleifion i aros am oriau mewn poen. Rwy'n gobeithio y bydd yr adolygiad oren yn cyflawni gwelliannau tebyg i'r rhai a welsom ni gydag ymatebion galwadau coch. Diolch.