Part of the debate – Senedd Cymru am 6:01 pm ar 7 Tachwedd 2018.
Nid wyf yn credu y gallaf gymharu mewn unrhyw ffordd â myfyrdodau ingol Dai Lloyd ar y rhyfel byd cyntaf, ond rhaid inni atgoffa ein hunain nad yw ein lluoedd arfog yn mynd i ryfel o'u gwirfodd eu hunain; maent yn mynd fel arfer am fod gwleidyddion wedi methu. Ond personél ein lluoedd arfog sy'n talu'r pris am y methiant hwnnw. Cofir am ddynion a menywod o'n dinasoedd, ein trefi a'n pentrefi bob blwyddyn drwy inni ddod at ein gilydd yn y dinasoedd, y trefi a'r pentrefi hynny, nid i ddathlu, ond i dalu gwrogaeth am yr aberth a wnaeth aelodau'r holl luoedd arfog ar ein rhan. Yn UKIP rydym yn rhoi gwerth mawr ar yr aberth hwnnw, nid yn unig gan y rhai a fu farw yn y rhyfel erchyll rydym bellach yn nodi canmlwyddiant ei ddiwedd, rhyfel a elwir gennym yn rhyfel mawr, ond hefyd y rhai a fu farw yn yr ail ryfel mawr yn yr ugeinfed ganrif ac yn wir, pob rhyfel y bu ein lluoedd arfog yn rhan ohono ers diwedd yr ail ryfel byd. Ar ran UKIP, hoffwn ddiolch i bawb sy'n gweithio yn y sefydliadau elusennol, yn enwedig y Lleng Brydeinig Frenhinol, i sicrhau bod y rhai sydd wedi dioddef wrth wasanaethu yn cael gofal yn y ffordd orau sy'n bosibl.
Rydym yn cydnabod ac yn croesawu'r cynnydd a wnaed gan Lywodraeth Cymru yn ei chefnogaeth i'r grŵp arbenigol ar anghenion cymuned y lluoedd arfog yng Nghymru a'u dull o sicrhau bod cyfamod y lluoedd arfog yn cael ei gynnal, a hefyd y nifer o ymyriadau y maent wedi'u cychwyn er mwyn cefnogi'r nod hwn. Fodd bynnag, efallai y caf leisio un nodyn o anghytgord drwy ddweud fy mod yn deall mai'r tro diwethaf i'r grŵp arbenigol gyfarfod oedd ar 7 Chwefror 2018, a chyn hynny ar 5 Gorffennaf 2017, saith mis cyfan rhwng cyfarfodydd. Os yw hyn yn wir, nid yw'n fwlch derbyniol o amser i offeryn mor bwysig ar gyfer darparu'r ymyriadau a roddwyd ar waith gan Lywodraeth Cymru.
Rydym yn cefnogi'r alwad am gomisiynydd y lluoedd arfog. Gwelwn ef fel rhywun a fyddai â rôl yn cydlynu a dod â holl rannau gwahanol y systemau cymorth sydd ar gael at ei gilydd er mwyn ein cyn-filwyr, a rhywun a fyddai'n gwneud yn siŵr eu bod yn gweithio yn y ffordd fwyaf effeithiol. Os oes gennym gomisiynydd plant, comisiynydd pobl hŷn a chomisiynydd cenedlaethau'r dyfodol, pam na chawn ni un ar gyfer y lluoedd arfog? Rydym hefyd yn cefnogi galwad Neil McEvoy am Ddeddf peidio â gadael yr un milwr ar ôl. Gadewch i ni roi rhwymedigaeth gyfreithiol i ddyletswydd gofal y Llywodraeth i bersonél ein lluoedd arfog.
Mae ein lluoedd arfog yn enwog am fod y gorau yn y byd, ac felly mae'n hanfodol fod gennym rywun ar y brig i sicrhau bod y gorau'n cael y gorau o ran y gofal a'r driniaeth a gânt pan fyddant yn gadael y lluoedd arfog, ac yn wir, tra'u bod yn gwasanaethu yn unrhyw un o'r lluoedd arfog.
Gadewch inni fod yn falch o'r ffaith mai 5 y cant yn unig o boblogaeth y DU sy'n byw yng Nghymru ond mae'n darparu 8 y cant o luoedd arfog Ei Mawrhydi. Felly mae'n briodol fod Cymru ar y blaen yn sicrhau bod ein cyn-filwyr yn cael eu trin â'r parch a'r anrhydedd y maent yn eu haeddu. Nid cysgu ar ein strydoedd neu broblemau meddyliol yn gysylltiedig â'u hamser yn ymladd na roddwyd diagnosis na thriniaeth ar eu cyfer yw'r hyn y dylent ei ddisgwyl. Rhaid inni wneud popeth a allwn i gefnogi dioddefwyr o'r fath a diddymu'r sefyllfaoedd enbyd sy'n eu gorfodi i fyw ar ein strydoedd.