9. Dadl: Sut rydym yn cyflawni system ynni carbon isel i Gymru?

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:45 pm ar 20 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Neil Hamilton Mr Neil Hamilton UKIP 6:45, 20 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod yn iawn fy mod i'n gwrthwynebu holl fyrdwn polisi ynni'r Llywodraeth gan ei fod yn ymdrech ofer, oherwydd hyd yn oed petai hi'n llwyddo yn ei holl amcanion, mae'r hyn yr ydym ni yng Nghymru yn ei ennill yn cael ei lethu gan yr hyn sy'n digwydd yng ngweddill y byd. Yn y cyfamser, mae pris y polisi hwn yn cael ei dalu gan ddefnyddwyr trydan a threthdalwyr yng Nghymru, ac rydym ni newydd glywed am yr effeithiau y bydd y ffermydd gwynt hyn yn eu cael yng nghefn gwlad—gordyfiannau sy'n cael eu gwasgaru dros fryniau Cymru. Gyrrais i lawr o Aberdyfi drwy'r canolbarth dros y Sul, a bron ym mhob man ar y gorwel mae'r pethau hyll hyn i'w gweld.

Yn ychwanegol at y pwyntiau, yr wyf yn cytuno'n llwyr â nhw, a godwyd eisoes gan Darren Millar ac Andrew R.T. Davies, fe hoffwn i ofyn pam y cafodd fferm wynt Hendy ei thrin yn wahanol i'r un yn Rhoscrowdder yn sir Benfro, lle cododd yr un ystyriaethau cynllunio. Dim ond pum tyrbin oedd yn hon; saith yn Hendy. Cafodd Rhoscrowdder ei gwrthod ar sail ei heffaith weledol a'r effaith ar y dirwedd. Yng Nghreigiau Llandeglau ger fferm wynt Hendy, mae gennych chi dirwedd heb ei difetha, henebion rhestredig, paleontoleg ryngwladol bwysig Creigiau Llandeglau a tharddle afon Edw. Mae clwyd enfawr yno—2,000 i 3,000 o ddrudwyod, sef rhywogaeth gadwraeth—y mae'r datblygwyr yn cynllunio i'w thynnu i lawr, a cheir adeiladau rhestredig yn agos iawn at y safle.

Rwy'n cytuno'n llwyr â'r pwynt a wnaeth Darren Millar sef bod yr effaith ar y dirwedd—a gadewch inni beidio ag anghofio mai un o brif asedau'r canolbarth yw ei photensial o ran twristiaeth—yn gwbl anghymesur i'r hyn gaiff ei ennill o ran polisi ynni'r Llywodraeth. Mae'n brosiect cymharol fach, ac wrth edrych ar hwn mewn cyd-destun byd-eang, mae'n gwbl ddibwys. Ac nid wyf yn deall, felly, pam mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi penderfynu gadael i hwn fynd rhagddo, pan nad all fod o unrhyw fantais ymarferol i neb heblaw'r datblygwyr eu hunain, ac nid wyf yn credu bod hynny'n sail synhwyrol ar gyfer penderfyniadau llywodraethau.

Ond rwyf i eisiau ymdrin yn awr â'r ystyriaethau ehangach y mae polisi ynni'r Llywodraeth yn eu codi. Fe fyddai Ysgrifennydd y Cabinet yn cael ei siomi pe na fyddwn yn sôn am Tsieina yn yr araith hon. Mae hi'n fy atgoffa'n gyson fod hyn yn rhywbeth yr wyf yn ei godi o hyd ac mae hi'n hollol iawn, oherwydd rwyf am wneud y pwynt hwn eto: Mae gan Tsieina gapasiti o 993 GW i gynhyrchu trydan, ac mae ganddyn nhw ar hyn o bryd 259 GW o orsafoedd pŵer glo yn bennaf yn cael eu hadeiladu. Mae hynny'n gynnydd o 25 y cant ar y capasiti presennol; mae hynny chwe gwaith capasiti cynhyrchu cyfan y Deyrnas Unedig. Pe byddem ni'n cau economi'r Deyrnas Unedig gyfan i lawr, wrth gwrs fe fyddem ni'n torri ein hallyriadau carbon lawr i ganran fechan iawn, ond byddai Tsieina, yn ystod cyfnod adeiladu'r gorsafoedd pŵer newydd hyn, sef—pump i 10 mlynedd—wedi gwneud yn iawn am y gostyngiad hwnnw chwe gwaith drosodd. Felly, mae unrhyw beth a wnawn ni yng Nghymru sy'n gyfrifol am ddim ond rhan fach iawn o 1 y cant o'r allyriadau byd-eang, yn gwbl amherthnasol yn y ddadl ar gynhesu byd-eang.

Fe hoffwn i ddarllen rhan o erthygl ar wefan y BBC ym mis Medi:

Mae gwaith adeiladu wedi ailgychwyn ar gannoedd o orsafoedd pŵer glo yn Tsieina, yn ôl dadansoddiad o ddelweddau lloeren... 259 gigawat o gapasiti newydd yn cael eu datblygu.

Felly, mae hyn yn rhywbeth sydd wedi ennyn llawer o gyhoeddusrwydd, ac rwy'n credu ei fod yn tanseilio'n gyfan gwbl yr holl ddadl dros ynni adnewyddadwy drwy gymorthdaliadau helaeth y telir amdanyn nhw gan bobl gyffredin, a Chymru yw rhan dlotaf y Deyrnas Unedig. Ceir 291,000 o aelwydydd yn dioddef tlodi tanwydd—ffigurau'r Llywodraeth ei hun—dyna 23 y cant o aelwydydd Cymru. Ni all pobl fforddio talu'r codiadau hyn. Datgelodd y Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol y gwanwyn diwethaf, yn ei rhagolygon economaidd a chyllidol, y bydd ardollau amgylcheddol eleni yn costio, ledled y Deyrnas Unedig, £11.3 biliwn. Mae hynny'n gynnydd o £2 biliwn dros y flwyddyn ariannol ddiwethaf. Aiff ymlaen i ddweud bod y cynnydd o £2 biliwn yn cynrychioli cynnydd mewn biliau trydan o tua 5 y cant ar gyfartaledd, felly mae hynny ddwywaith cyfradd chwyddiant. Bwriedir i hyn fynd ymlaen ac ymlaen ac ymlaen bob blwyddyn hyd y gellir rhagweld tan y flwyddyn 2030 pryd yr amcangyfrifir y bydd o leiaf traean o holl filiau trydan yn cael eu talu drwy ardollau amgylcheddol. Felly, gwaith ofer yw polisi'r Llywodraeth, a'r bobl sydd mewn gwirionedd yn talu'r pris yw'r rhai ar waelod y raddfa incwm, y rhai a dybiwn i y byddai'r Blaid Lafur eisiau eu helpu yn hytrach na gwneud eu bywydau yn fwy anodd.