Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 21 Tachwedd 2018.
Rwy'n ddiolchgar am y cyfle i gyfrannu at y ddadl hon, ac rwy'n falch iawn o ddilyn Andrew R.T. Davies a chodi unwaith eto ein gwrthwynebiad ar y cyd ar draws y Siambr hon i gynnig diweddaraf Cyngor Bro Morgannwg—wrth gwrs, mae bellach yn gyngor dan reolaeth Geidwadol—i gau ysgol lwyddiannus yn fy etholaeth i a rhanbarth Andrew, sef Ysgol Gynradd Llancarfan. Credaf ei bod yn berthnasol imi godi rhai o'r pwyntiau y buom yn eu codi dros yr ychydig fisoedd diwethaf. Croesawyd y ffaith bod Llancarfan wedi'i dynodi'n unig ysgol wledig Bro Morgannwg, ac roeddem wedi gobeithio y byddai hynny'n cynnig rhyw lefel o amddiffyniad wrth ystyried canlyniad yr ail ymgynghoriad cyhoeddus ar ddyfodol yr ysgol. Ond roedd hi'n ymddangos bod Cyngor Bro Morgannwg yn anwybyddu'r ymatebion i'r ymgynghoriad ac fel y dywedais eisoes y prynhawn yma mewn cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet, nid yw wedi ystyried opsiynau eraill megis ffedereiddio, ac mae'n bwrw ymlaen â'i gynlluniau.
Mae gennym bryderon difrifol am y cynnig i gau ysgol Llancarfan, ysgol wledig lwyddiannus ym Mro Morgannwg. Ceir gwrthwynebiad a dadleuon eang yn erbyn y cynlluniau i gau gyda thystiolaeth annibynnol drylwyr gan arbenigwyr, ac rwyf wedi dweud bod y cysyniad mai trosglwyddo ysgol yn hytrach na chau yw hwn, fel y dywedodd Andrew, yn anghywir ac yn peri pryder, ac mae'n dwyn anfri ar Ddeddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013. Mae hefyd yn ddehongliad unigryw o'r cod trefniadaeth ysgolion, a gallai osod cynsail yn wir i awdurdodau lleol ddefnyddio trosglwyddo ysgolion fel ffordd o osgoi mesurau diogelu ychwanegol ar gyfer ysgolion gwledig yn y cod diwygiedig. Felly, a gawn ni ofyn i Lywodraeth Cymru ystyried y materion a amlinellais?
Rwy'n siomedig nad yw'n ymddangos bod unrhyw ymgais gan gyngor y Fro i ystyried dewisiadau amgen ar gyfer cynnal ysgol wledig lwyddiannus yn Llancarfan a gwella'r ddarpariaeth yn Ysgol Gynradd Rhws, a allai wneud defnydd o raglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain.