1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth – Senedd Cymru ar 28 Tachwedd 2018.
6. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y contract economaidd rhwng Llywodraeth Cymru a busnesau Cymru? OAQ53003
Gwnaf. Rwy'n falch iawn ein bod wedi cytuno ar y canfed contract economaidd yn ddiweddar. Nid yw ond wedi bod ar waith ers chwe mis ac—[Anghlywadwy.]
Mae'r Swyddfa Ystadegau Gwladol wedi adrodd bod y gweithiwr amser llawn benywaidd cyfartalog yn ennill 8.6 y cant yn llai na'r gweithiwr gwrywaidd cyfartalog. Yng ngoleuni Diwrnod Cyflog Cyfartal 2018 ar 10 Tachwedd a'r alwad ddiweddar gan Gymdeithas Diwygio Etholiadol Cymru a grwpiau fel y Rhwydwaith Cydraddoldeb Menywod, Chwarae Teg, BAWSO, Llamau i gau'r bwlch gwleidyddol rhwng y rhywiau a chyhoeddi data ar amrywiaeth, a oes cyfle i ddefnyddio'r contract economaidd i helpu i fynd i'r afael â'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau?
Nid oes amheuaeth yn fy meddwl y gallai llawer o gyflogwyr fabwysiadu'r contract economaidd a darparu gwell amgylchedd gwaith a chyfleoedd i'w gweithwyr allu symud ymlaen drwy'r gweithle ac i fyny drwy'r gwahanol swyddi a rolau ac ennill cyflog gwell o ganlyniad. Nawr, mae'r gwahaniaeth cyflog rhwng y rhywiau ar sail amser llawn fesul awr yn 7.3 y cant yng Nghymru ac 8.6 y cant ledled y DU yn ei chyfanrwydd. Rhwng 2011 a 2018, mae'r gwahaniaeth cyflog rhwng y rhywiau yng Nghymru wedi gostwng o 9.2 y cant i 7.3 y cant—felly, symudiad sydd i'w groesawu i'r cyfeiriad iawn dros y saith mlynedd diwethaf. Fodd bynnag, mae arnaf ofn fod angen gwneud mwy o waith o hyd, a chredaf y bydd rôl y Comisiwn Gwaith Teg yn allweddol yn hyn o beth, yn llywio'r modd y defnyddiwn y contract economaidd fel y cyfrwng i hybu ymddygiad cyfrifol gan gyflogwyr. Wrth gwrs, mae cyflog cyfartal i ddynion a menywod yn ymagwedd gyfrifol y dylai busnesau ei mabwysiadu.
Ysgrifennydd y Cabinet, faint o fusnesau yng Nghymru y mae Llywodraeth Cymru wedi ymgysylltu â hwy'n uniongyrchol mewn perthynas â'r contract economaidd newydd, ac a gaf fi ofyn: faint y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ei fenthyca i fusnesau bach a chanolig o ganlyniad uniongyrchol i'r contract economaidd newydd?
Wel, bydd yr Aelod yn gwybod o fy sesiwn dystiolaeth yn ei bwyllgor yn ddiweddar fod y gronfa dyfodol yr economi gyfunol wedi'i sefydlu. Mae honno bellach ar waith. Rydym wedi dyfarnu cymorth i nifer sylweddol o fusnesau. Mae'r rheini'n cynnwys busnesau bach a micro. Hyrwyddir y contract economaidd newydd yn bennaf yn ystod y camau cychwynnol i fusnesau sy'n ceisio cymorth ariannol gan y Llywodraeth. Ond rwy'n gallu dweud—ac rwy'n falch iawn o allu rhoi gwybod i'r Aelod—ein bod yn clywed bod nifer o fusnesau nad ydynt yn ceisio cymorth ariannol bellach yn defnyddio ac yn llofnodi'r contract economaidd yn llwyddiannus. Mae hynny'n dangos, rwy'n credu, fod gan Gymru nifer enfawr o fusnesau sy'n ymddwyn yn gyfrifol ac yn dymuno hybu twf cynhwysol fel blaenoriaeth ar gyfer ein gwlad.