Part of the debate – Senedd Cymru am 7:04 pm ar 4 Rhagfyr 2018.
Diolch i'r Gweinidog Cyllid am gyflwyno'r ddadl am y gyllideb heddiw. Wrth gwrs, rydym ni'n cytuno â rhai agweddau ar gyllideb ddrafft y Llywodraeth. Mae’r newyddion a gawsom—. Dywedodd Mark Drakeford heddiw y bydd y swm llawn o’r cyllid canlyniadol o gynllun rhyddhad y stryd fawr Llywodraeth y DU—y bydd y swm llawn yn cael ei wario yng Nghymru. Mae hynny'n newyddion i'w groesawu. Er, fel yr ychwanegodd Darren Millar yn ei gyfraniad, bydd angen mwy o fanylion arnom ni am hynny.
Y cytundeb gyda Plaid—unwaith eto, gwnaeth Mark Drakeford y pwynt hwn, y mae Rhun newydd gyfeirio ato. Ceir astudiaethau dichonoldeb ar ddau brosiect diddorol ac addawol—yr amgueddfa bêl-droed genedlaethol a’r oriel celfyddyd fodern. Wrth gwrs, mae’n ddigon posibl y gallem ni gefnogi’r cynlluniau hynny; maen nhw'n swnio’n hynod addawol. Unwaith eto, byddwn yn cymryd golwg ar y manylion wrth i ni symud ymlaen.
Ymlaen at bwyntiau ehangach, rydym ni'n symud mwy a mwy erbyn hyn i sefyllfa lle mae gwariant ar iechyd yn llyncu bron i hanner cyllideb Llywodraeth Cymru. Wrth gwrs, iechyd yw’r prif faes gwariant ac mae’n un sy’n destun graddau helaeth o bryder cyhoeddus. Y broblem yw bod gwariant ar iechyd yn chwyddo ar lefel uwch na gwariant cyffredinol y Llywodraeth, ac yn amlwg, ni all hynny barhau am byth; nid yw’n gynaliadwy. Felly, ar ryw adeg, mae’n rhaid i ni fod yn ymwybodol o'r pwyntiau a wnaed gan gomisiynydd cenedlaethau'r dyfodol yn y gorffennol, a gefnogir erbyn hyn gan lawer o bobl eraill o wahanol bleidiau gwleidyddol, a throi at wariant ataliol mwy effeithiol, a fydd yn arbed arian i ni yn yr hirdymor. Mae'n beth da bod diffiniad a gytunir erbyn hyn o beth yw gwariant ataliol mewn gwirionedd, ond, wrth gwrs, mae hwn yn dal i fod yn fater cymhleth. Rydym ni wedi clywed bod y diffiniad yn agored i newid. Mae angen monitro’r holl sefyllfa, ac rydym ni'n gobeithio y bydd y mater hirdymor yn dechrau cael sylw nawr o leiaf. Ond rydym ni'n mynd i fod eisiau gweld dull trawsbynciol gan Lywodraeth Cymru a bydd angen i ni fonitro hyn yn ofalus yn y dyfodol i weld a oes cydymffurfiad â'r egwyddor gwariant ataliol ym mlynyddoedd y dyfodol.
Yn gyffredinol, rydym ni'n gweld pethau da ynddi, fel y dywedais, er ei bod yn ymddangos bod llawer o besimistiaeth. Dywedodd Mark Drakeford bod y gyllideb wedi cael ei llunio o dan ddau gysgod cyni cyllidol a Brexit. Byddai’n well gen i beidio â sôn gormod am y meysydd hynny gan eu bod nhw bob amser yn cael llawer o sylw gan bleidiau eraill ac rydym ni wedi cael dadl Brexit eisoes heddiw. Cyfeiriodd Darren Millar at erchyllterau o dan yr wyneb. Does bosibl bod pethau mor ddrwg â hynny—efallai fod rhaid i ni sirioli rywfaint.
Yn gyffredinol, rydym ni'n gwrthwynebu cyllideb ddrafft y Llywodraeth ac yn cefnogi gwelliant y Ceidwadwyr. Diolch yn fawr iawn.