11. Cynnig i dderbyn argymhelliad y Prif Weinidog i Ei Mawrhydi i benodi Cwnsler Cyffredinol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 8 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 5:31, 8 Ionawr 2019

Rwyf innau'n codi i ddatgan y byddwn ni fel grŵp yn methu â chefnogi'r cynnig yma. Mi fyddwn ni yn pleidleisio yn erbyn y cynnig yma. Mi wnaf innau egluro fy rhesymau i, ac, fel David Melding, mi wnaf innau egluro nad oes gen i broblem efo Jeremy Miles yn bod yn Gwnsler Cyffredinol, na phroblem efo Jeremy Miles yn bod yn Weinidog Brexit. Y cwestiwn yn y fan hyn ydy: sut y gall hi fod yn gymwys i un person fod yn gwneud y ddwy swydd, pan fo'n ymddangos yn berffaith glir mewn deddfwriaeth i ni na ddylai hynny allu digwydd, oherwydd mae yna wrthdaro amlwg yma?

Mae Llywodraeth Cymru ar eu gwefan, Cyfraith Cymru, yn egluro yn glir beth ydy rôl Cwnsler Cyffredinol. Y Cwnsler Cyffredinol, mae'n dweud, yw:

'Swyddog y Gyfraith Llywodraeth Cymru, sef prif gynghorydd cyfreithiol a chynrychiolydd y Llywodraeth yn y llysoedd. Mae’r Cwnsler Cyffredinol yn gweithio hefyd i gynnal trefn y gyfraith. Mae gan y rôl nifer o swyddogaethau statudol penodol pwysig, a bydd rhai’n cael eu hymarfer yn annibynnol ar Lywodraeth Cymru ac er budd y cyhoedd.'

Heddiw, rydym ni'n cael ein gofyn i gymeradwyo penodiad un sydd yn methu â gweithredu yn wirioneddol annibynnol ar Lywodraeth Cymru, oherwydd ei fod o'n cael ei nodi gan Lywodraeth Cymru eu hunain, fel y clywsom ni gan y siaradwr blaenorol, fel un o'u Gweinidogion nhw—a Gweinidog, wrth gwrs, yn un o'r meysydd mwyaf dyrys a chymhleth mae Llywodraeth Cymru'n gorfod ymwneud â fo ar hyn o bryd.

Mi allwch chi ddadlau bod synnwyr yn hyn, gan fod cymaint o'r gwaith sy'n ymwneud â Brexit yn faterion cyfreithiol cymhleth. Ond rôl y Cwnsler ydy i roi cyngor cyfreithiol i Lywodraeth, i roi cyngor cyfreithiol i'r Gweinidog Brexit. Gan gymryd bod Brexit yn ymwneud â chymaint o waith y Llywodraeth, mi fyddai'r Cwnsler Cyffredinol, rydw i'n cymryd, yn treulio rhan helaeth o'i waith yn rhoi cyngor cyfreithiol iddo fo ei hun. Mi wnaf i ofyn y cwestiwn yma i'r Llywodraeth: pa drefniadau sydd wedi cael eu gwneud i sicrhau bod y Cwnsler Cyffredinol, sydd hefyd yn Weinidog Brexit, yn gallu mynd at ffynhonnell annibynnol o gyngor cyfreithiol? Mae'r ffaith bod y cwestiwn hwnnw'n gorfod cael ei ofyn gen i yn brawf nad ydy Cwnsler Cyffredinol sydd hefyd yn Weinidog Brexit yn gallu gwneud y gwaith hwnnw yn iawn.