6. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gyllid Ysgolion yr 21ain Ganrif? OAQ53139

Bydd rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain wedi darparu buddsoddiad o £1.4 biliwn dros y cyfnod pum mlynedd, sy'n dod i ben yn awr, eleni, yn 2019. Mae £2.3 biliwn ychwanegol o fuddsoddiad wedi'i gynllunio o fis Ebrill eleni ymlaen, a darperir y rhaglen mewn partneriaeth ag awdurdodau lleol ac eraill sy'n rhoi blaenoriaeth i'r prosiectau y mae angen eu darparu.

Diolch yn fawr iawn am y crynodeb hwnnw. Rydych eisoes wedi dweud wrth Mike Hedges fod £34 miliwn o'r £51 miliwn a aeth i Abertawe o dan fand A, sef—hoffwn ddweud hyn yn glir: croesawaf y buddsoddiad hwnnw'n llwyr. Ond dangosodd fod 66 y cant o'r arian a aeth i ardal dinas Abertawe wedi mynd i Ddwyrain Abertawe, ac mewn gwirionedd, nid aeth unrhyw beth o gwbl i Orllewin Abertawe. Nawr, rwy'n derbyn yr hyn a ddywedasoch ynglŷn â'r cynghorau'n blaenoriaethu hyn, ond dywed cynghorwyr yn Abertawe wrthyf fod rhai ysgolion yng Ngorllewin Abertawe a'r Gŵyr naill ai ddim yn cael gwybod sut i wneud cais am y cyllid hwn neu ddim yn cael gwybod yn briodol sut y gallant wneud cais am y cyllid.

Pan fydd band B yn cael ei gyflwyno, a wnewch chi ymrwymo i sicrhau bod ysgolion yn cael gwybod yn uniongyrchol sut y gallant wneud cais am y cyllid hwn? Oherwydd er eu bod mewn rhannau mwy cefnog o Abertawe, o bosibl, mae rhai ysgolion yng Ngorllewin Abertawe a'r Gŵyr nad ydynt yn y bôn yn ddim ond casgliadau o gabanau, ac nid ydynt yn ymwybodol y gallent fod wedi gwneud cais am gyllid rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain.

Nid cyfrifoldeb ysgolion unigol yw gwneud cais i gronfa ysgolion yr unfed ganrif ar hugain. Mae angen i'r ceisiadau ddod gan yr awdurdod addysg lleol unigol, a ddylai gynnal asesiad o anghenion ac asesiad arolwg adeiladau o'i ystâd ysgolion, a gwneud cais priodol felly am flaenoriaethau o fewn eu hardal awdurdod lleol eu hunain. Mae'r ceisiadau a wneir gan awdurdodau addysg lleol yn cael eu goruchwylio gan fwrdd rhaglen gyfalaf annibynnol sy'n gwneud argymhellion i mi fel Gweinidog, ac mae gweithdrefn gadarn ar waith i graffu ar y ceisiadau a gyflwynir gan awdurdodau addysg lleol. Ond mewn gwirionedd, mae angen i'r Aelod godi'r pryder hwn gydag aelodau o awdurdod lleol Abertawe.